MODERN SOSYOLOJİ TARİHİ

Sembolik etkileşimci bakış açısının vurguladığı en önemli öge benlik kavramıdır.

İnsanlar, öğrenilmiş anlamların sembolik bir dünyasında yaşarlar.
Sembolik etkileşimcilik, en temel önerme olarak insanların anlamlar dünyasında yaşadığını ileri sürmektedir.

Birey diğer insanların kendine yönelik davranışlarını bir çeşit ayna olarak kul- lanmaktadır. Bu ayna, bireyin imgesini yansıtmaktadır. Bu durumu Cooley, ayna benlik kuramı ile açıklamaktadır. Diğer bir deyişle ayna benlik, bireyin kendi benliğini, başkalarının ona ilişkin tavırları, eylemleri ve tepkileri temelinde algıla- ma süreci olarak tanımlanabilmektedir.

Mead’e göre benlik, ancak bireyin kendisine dışarıdan bir nesne olarak bakabilmesi ile gelişmektedir.

Mead’in teorisinde benlik, hem bir özne hem de bir nesne olarak kabul edilmektedir.

Benliğin Oluşum Aşamaları
İnsan, doğuştan bir benlik sahibi değildir. Benlik, çocukluk dönemi süresince öğrenilmektedir. Mead, çocuğun benlik oluşum ve gelişim süreçlerini üç genel aşama ile tanımlamaktadır. Bu aşamaları şu şekilde açıklamaktadır:

1. HazırlıkAşaması(PreparatoryStage)

2. OyunAşaması(PlayStage)

3. BirlikteOyunAşaması(GameStage)

Blumer’ın yaklaşmına göre sembolik etkileşimcilik, üç temel önermeye dayanmaktadır. Blumer bu önermeleri şu şekilde açıklamaktadır:

1. İnsanlar nesne ve olaylara karşı, onların kendilerine ifade ettiği an- lamlara göre hareket etmektedirler.

2. Anlamlar, insanların birbirleriyle olan etkileşiminden ortaya çıkmak- tadır.

3. Anlamlar yorumlayıcı bir süreç içerisinde değişime uğramaktadır.

Blumer’ın çalışmaları işlevselci yaklaşımın etkili olduğu dönemde gerçekleşmiştir.

Blumer’a göre sembolik etkileşimciliğin merkezinde dünyanın bir imgesi bulunmaktadır. Bu imgenin anlaşılması için Blumer, araştırılması gereken alanları şu şekilde açıklamaktadır:
• Süreçler, değişimler, yaşam biçimleri, gruplar ve bütün toplumların her zaman araştırılması gerekmektedir. Hiçbir şey sabit ve durağan olmadığı için toplumsal hayat sürekli yeniden oluşmaktadır. Böylece ampirik dünya daima yeniden düzenlenmektedir.
• Toplumsal hayatın meydana getirdiği anlamlar, semboller ve dillerin araştırılması gerekmektedir. İnsan hayatını farklı kılan ve değişen bu anlamların nedenlerinin derinlemesine incelenmesi için özel bir yönteme ihtiyaç duyulmaktadır.
• Etkileşimler ve bağlantıların her zaman araştırılması gerekmektedir. Bu yaklaşıma göre, tek başına birey ele alınmamaktadır. Diğerleri ile daima etkileşimde olan bireyler bir anlam ifade etmektedir. Toplumlar, birlikte bir şeyler yapan, etkileşim hâlinde bulunan insanların oluşturduğu ilişkilerdir

Bu yaklaşım çerçevesinde, sembolik etkileşimciler, küçük ölçekte yüz yüze etkileşim üzerinde çalışmaktadırlar. Bu nedenle, toplumsal ve tarihsel yapı ve süreçlere fazla ilgi göstermedikleri ileri sürülmektedir.

Yanıt A. Toplumsallaşma, toplumsal normların içselleştirilmesidir. Başka bir deyişle, toplumun sürekliliğini sağlayan ve nesilden nesile aktarılan toplumsal normları öğrenme sürecidir.

Yanıt E: benlik, kurumlar, ideolojiler ve kültür doğrultusunda tanımlanmış ve benliğin içerdiği zengin ögelere, çok yönlü özelliklerine, eylem ve bilincin biçimlerine çok fazla yer verilmemiştir.

Yanıt E. Verilenlerin tamamı sembolik etkileşimin temel varsayımlarındandırlar.

Yanıt A. verilen ifade benlik, toplumsal bir kurgu sonucu oluştuğunun ifadesidir. Kitabın 93. sayfasında birebir açıklama mevcuttur.

Yanıt A. Birey diğer insanların kendine yönelik davranışlarını bir çeşit ayna olarak kullanmaktadır. Bu ayna, bireyin imgesini yansıtmaktadır. Bu durumu Cooley, ayna benlik kuramı ile açıklamaktadır. Diğer bir deyişle ayna benlik, bireyin kendi benliğini, başkalarının ona ilişkin tavırları, eylemleri ve tepkileri temelinde algılama süreci olarak tanımlanabilmektedir.

Yanıt E: Cooley (1995, s.196), “ayna benlik”i oluşturan üç ögeyi şu şekilde sıralamaktadır: 1. Kendi görünüşümüzün diğer kişiler tarafından nasıl göründüğünün imgelenmesi, 2. Kendi görünüşümüzle ilgili diğerlerinin tepkilerinin değerlendirilmesi, 3. Bunların sonucunda kendimizi nasıl (gurur veya utanma gibi) hissettiğimizdir. Bireyi utanç ya da gurura götüren şey mekanik bir refleks değildir, diğerlerinin zihnindeki bu yansımanın tahmin edilen etkisidir.

Yanıt E. benliğin “ben” durumu, hissedilen acıya karşı tepki yoluyla ifade edilmektedir. Fakat benliğin “beni/bana” durumu, belirli bir biçimde hissedilen acıya karşı tepkinin seçimini belirlemektedir. Bu nedenle bireyin tepkisi şu ögelerle belirlenmiş olmaktadır: 1. Kim olduğu (yaş, cinsiyet gibi faktörler) 2. Nerede olduğu (evde, dışarıda, vb.) 3. Kiminle olduğu (aile, arkadaşlar, tanımadığı insanlar, yalnız vb.)

Yanıt E.

Yanıt C: “Sembolik Etkileşim” kavramını ilk kez Blumer kullanmıştır.

Thomas, sembolik etkileşimci yaklaşıma önemli teorik katkılarda bulunmuştur. Thomas’ın katkıları arasında yetişkinlerin toplumsallaşması ve durum tanımlaması kavramlarını oluşturması yer almaktadır. Sembolik etkileşimcilikte yetişkinlerin toplumsallaşması, toplumsallaşma süreci içerisinde bir aşama olarak ele alınmaktadır.