MODERN SOSYOLOJİ TARİHİ - Deneme Sınavı - 15

Cevap C şıkkıdır.

Cevap D şıkkıdır.

Cevap E şıkkıdır

Max Weber’in yaklaşımı, sembolik etkileşimcilik, bu ünitenin konusunu oluşturan fenomenolojik sosyoloji ve bir sonraki ünitenin konusunu oluşturan etnometodoloji, genel olarak yorumlayıcı sosyolojik yaklaşımlar arasında sayılmaktadır.

Fenomenoloji (Görüngübilim) kavramı ilk olarak filozof Hegel tarafından 1807’de yayımlanan “Aklın Fenomenolojisi” adlı eserinde kullanılmıştır

Gerçekten de daha önce de değindiğimiz gibi, fenomenolojiye göre bireylerden ayrı ve nesnel bir gerçekliğe sahip olan, değişmeyen, herkese göre aynı olan fiziksel bir dünya yoktur, dünya, insanların ona yüklediği anlamlar bağlamında görelidir

Fenomenoloji ile sosyoloji arasındaki köprüyü kuran kişi, Husserl’in öğrencisi olan Alfred Schutz’dur. Schutz, Husserl’in fenomenolojik düşüncelerini sosyolojiye taşımış, bu düşünceleri sembolik etkileşimcilik gibi diğer yorumlayıcı teorilerle birleştirmeye ve gündelik yaşam fenomenine uygulamaya çalışmış, özetle Husserl’in fenomenolojik felsefesine dayanarak toplumsal yaşamı farklı bir şekilde kavramsallaştırmaya çabalamıştır

Fenomenolojiye göre sosyologların toplumsal dünyayı anlayabilmeleri için bu toplumsal dünyaya dahil olmaları gerekir. Sosyologların kültürü, toplumdaki diğer insanların algılarını, yorumlarını, olgulara yükledikleri anlamları, yaptıkları tipleştirmeleri anlayabilmelerinin yolu, bu dünyanın içine girmek ve olgulara içeriden bakmaktır.

Schutz, Weber’in öznel anlama ve yorumlama kavramlarının çok yüzeysel olduğunu, bu kavramların daha çok bireysel yorumlama ve anlamaya işaret ettiğini, bu bakış açısıyla toplumsal dünyanın kişisel ve öznel bir dünyaymış gibi göründüğünü belirtir.

Sağduyu bilgisi, tipleştirme süreciyle oluşur ve birikir. Yaşarken sayısız miktarda nesneyi, olayı ve eylemi deneyimleriz, ancak bütün bu deneyimlediğimiz şeyleri algılarken bir şekilde sınıflandırırız. İşte bu sınıflandırma süreci, diğer bir deyişle dünyada deneyimlediğimiz bütün nesneler, olaylar ve eylemler içinde tipik olanları seçerek aynı tipteki şeyleri bir araya getirmemiz süreci, tipleştirme olarak adlandırılır.

Schutz’un “sağduyu bilgisi” adını verdiği bilgi, toplumun diğer üyeleriyle paylaşılan ve insanların birlikte yaşayabilmesini ve iletişim kurabilmesini sağlayan bir bilgi birikimidir. Schutz’a göre gündelik yaşamda pratik görevleri yerine getirebilmek için bu bilgi gereklidir.

Fenomenolojik analiz başlangıçta heyecan verici olsa da ileriki aşamalarında teknik ve sıkıcı bir hal almakla eleştirilmiştir.

Schutz’un fenomenolojik sosyolojisinin temel amacı, gündelik yaşamı, yaşam dünyasını ve bu dünyanın bilinçle ilişkili olan durumlarını betimlemek ve analiz etmektir

Diğer sosyolojik yaklaşımlara oranla nispeten yeni bir sosyolojik yaklaşım olan etnometodoloji, Alfred Schutz’un ve Talcott Parsons’ın çalışmalarına dayanılarak Harold Garfinkel tarafından geliştirilmiş olan ve genel olarak fenomenolojik düşüncelerin araştırmalara uygulanmasını içeren bir yaklaşımdır.

Garfinkel’in çalışmalarının ve genel olarak etnometodolojinin en temel kavramları arasında; (i) belgeleme yöntemi, (ii) refleksivite ve (iii) dizinsellik/anlamın bağlama-gönderimliliği önemli bir yere sahiptir.

Refleksivite, en genel anlamda bir şeyin kendi kendine geri dönmesini ifade eden bir kavramdır.

Aaron Cicourel yaptığı çalışmada suç hakkındaki resmi istatistiklerin suç davranışının kesin bir yansıması olmaktan çok suçla ilgili verileri toplayan ve yorumlayan görevlilerin yorumlarının ve etkinliklerinin bir yansıması olduğunu göstermiş, böylece suçluluğun, üyeler tarafından suçu tanımlarken kullanılan yöntemlerden ayrı olarak ele alınabilecek bir sosyolojik fenomen olmadığını göstermeye çalışmıştır.

Sacks, üyelik sınıflandırma aygıtları kavramıyla üyelerin verili kabul ettikleri ve sağduyu bilgisine dayalı kaynaklar olan “üyelik
kategorilerinin” örgütlenişini betimlemeye çalışmaktadır.

Emanuel Schegloff, Harvey Sacks ve Gail Jefferson ile birlikte “konuşma analizi”
olarak bilinen alanın kurucularındandır.

Toplumsal İnşacılık, temel olarak etnometodolojiye dayanan, toplumsal dünyanın önce tipleştirme süreciyle kurgulanıp inşa edildiğini, daha sonra bu tipleştirmelerin kendilerini üreten bireylerin ötesinde nesnel bir nitelik kazandığını ileri sürerek toplumsal eylem yaklaşımı ile yapısalcı yaklaşımları bir araya getirmeye çalışan bir teoridir.