MODERN SOSYOLOJİ TARİHİ - Deneme Sınavı - 9

Dahrendorf için postkapitalist toplumda meşru güç/kontrol anlamında kullandığı otorite (yetki) sahibi
olmak artık üretim araçlarının mülkiyetine sahip olmaktan daha önemlidir.

Ancak postkapitalist toplumda bu tür bir sınıf dayanışması ve sınıf çatışmasının gelişme ihtimali, daha önce belirtilen emeğin ayrışması ve işçi sınıfının vasıflı-vasıfsız ve benzeri farklı rakip emek düzeylerine bölünmüş olması nedeniyle, pek mümkün görünmemektedir.

Coser çatışmayı çözümlerken gerçekçi olan ve olmayan (realistic-nonrealistic) çatışmalardan da söz eder. Buna göre gerçekçi çatışmalarda kişilerin tepkisi belirli taleplerinin ve kazanımlarının engellenmesine yol açan nesnenin kendisine yöneliktir. Bir işletmede yapılması gereken ücret artışlarını bir türlü yapmayan
işletme yönetimine karşı işletmede çalışan işçilerin greve gitmesi, belirli taleplerin engellenmesine yol açan nesneye yöneltilmiş gerçekçi çatışmalara bir örnek olarak verilebilir

Öte yandan Coser’a göre çatışmanın işlevleri üzerine odaklanmak çatışmanın belirli biçimlerinin yıkıcı olduğunu inkar etmek anlamına gelmez. Ancak, kendisi çatışmanın hep olumsuz işlevleri üzerine yoğunlaşan bir analizi biraz daha dengeli kılabilmek için çatışmanın işlevlerine odaklandığını belirtmektedir

Mills, çağdaş kapitalist sanayi toplumunun büyük sanayi kapitalistleri, üst düzeydeki politikacılar ve Pentagon’daki yüksek mevki sahiplerinden oluşan bir seçkinler takımı tarafından yönetildiğini, bu kliğin
içindeki gerçek iktidarın ise sanayi alanında yer alan varlıklarda bulunduğunu söylemektedir

Ona göre modern toplumda meydana gelen değişmelere bağlı olarak beyaz yakalıların sadece prestijleri ve gelirleri azalmakla kalmayıp işleri de giderek daha rutin, sıkıcı, özerkliği olmayan ve makineleşmenin de tehdidi altında olan işlere dönüşmektedir (Poloma, 1993:294). Hem emeğe hem de kendilerine yabancılaşmış olan bu yeni sınıfın üyeleri ne kendi yaşamlarını kontrol edebilecek kişisel güce ne de ulusu şekillendirebilecek politik güce sahip olamayan “acınası tipler”dir

Mills için sosyolojik imgelem günümüz insanının tam da gereksinim duyduğu şeydir. Ona göre günümüz insanının “kendisinin dışındaki dünyada ve kendi benliğinde olup bitenleri anlamasını sağlayacak düşünsel bir nitelik” kazanmaya gereksinimi vardır ve bu düşünsel niteliği de Mills sosyolojik imgelem (ya da toplumbilimsel düşün) yeteneği olarak tanımlamaktadır

Özellikle Mills’in yaşadığı dönemde Amerikan sosyolojisinde Marksist düşünce geleneğini takip eden sosyologların sayısı oldukça azdır. Mills, bu yapı içinde hem Marksist geleneği sürdürmeye çalışması hem de Amerikan sosyolojisinde o dönemin en baskın teorisi olan Parsons’ın yapısal işlevselciliğine yönelttiği eleştiriler nedeniyle Amerikan sosyolojisi içinde radikal bir pozisyonda kalmış ve dışlanmıştır .

İşlevselciler toplumun ortak olarak paylaşılan normlar, değerler ve genel bir ahlak tarafından bir arada tutulduğunu savunurken çatışmacı kuramcılar toplumsal düzenin (veya toplumun bir arada tutulmasının) toplumsal hiyerarşinin en üst mertebesinde bulunanların sahip oldukları otoritenin zorlayıcı gücüyle sağlandığını savunurlar.

C. Wright Mills, işlevselciliğin hâkim olduğu, Marksist teorinin ise büyük ölçüde ihmal edildiği, Amerikan sosyoloji geleneğinde Marksist geleneği canlı tutmaya çalışan birkaç istisna sosyologdan biri olarak kabul edilir

Amerikan sosyolojisinde Marksist düşünce geleneğini takip eden sosyologların sayısı oldukça azdır. C. Wright Mills, bu yapı içinde hem Marksist geleneği sürdürmeye çalışması hem de Amerikan sosyolojisinde o dönemin en baskın teorisi olan Parsons’ın yapısal işlevselciliğine yönelttiği eleştiriler nedeniyle Amerikan sosyolojisi içinde radikal bir pozisyonda kalmış ve dışlanmıştır. Doğru cevap A’dır.

Mills tarihle biyografi arasındaki ilişkileri kavrayabilmemiz için sosyolojik imgeleme sahip olmamız gerektiğini belirtir. Ona göre Comte, Durkheim, Marx ve Weber gibi klasiklerin hepsi insan ve toplumu birlikte alma tutumuna sahiptirler. Doğru cevap B’dir.

Sosyolojik İmgelem, Mills’in aynı zamanda eleştirel nitelikteki sosyolojik yaklaşım ve yöntemini en açık şekilde sergilediği çalışmalarından biri olarak bilinir. Doğru cevap C’dir.

Mills’e göre iktidar seçkinleri üç önemli kurumun komuta yerlerinde yer alan seçkinlerden oluşmaktadır. Bunlar sırasıyla (i) büyük şirketlerin, özellikle savaş endüstrisini elinde bulunduran büyük şirketlerin yöneticileri, (ii) ordunun üst rütbeli subayları ve (iii) Federal hükümetin başındaki siyasal yöneticilerdir.

''II. Amerikan film yapımcıları ve IV. Uluslararası üne sahip yazarlar'' bahsi geçen seçkinler arasında yer almaz. Doğru cevap D‘dir.

Lewis A. Coser, yapısal işlevselci kurama bağlı olmakla birlikte, bu kuramın toplumsal hayatın önemli bir boyutunu oluşturduğuna inandığı toplumsal çatışmayı incelemeyi ihmal etmesini her zaman eleştirmiş ve bir bakıma yapısal işlevselciliği çatışmacı kuramla birleştirmeye çalışmıştır. Doğru cevap C’dir.

Bir dönem Amerikan Sosyoloji Derneği’nin başkanlığını da yapan Coser’in en önemli eserleri arasında: Toplumsal Çatışmanın İşlevleri (1956), Sosyolojik Teori (1964), Sosyolojik Düşüncenin Ustaları (1970), Açgözlü Kurumlar (1974) ve Çatışma ve Uzlaşma (1984) sayılabilir.

Beyaz Yakalılar,  Amerikan Orta Sınıfları, İktidar Seçkinleri ve  Sosyolojik İmgelem veya Toplumbilimsel Düşün  C.Wright Mills’in eserleridir. Doğru cevap E’dir.

Coser, Toplumsal Çatışmanın İşlevleri adlı çalışmasında çatışmanın toplumda her zaman var olduğunu ve sadece “parçalayıcı”, “negatif” bir faktör olmadığını, grup ya da kişiler arası ilişkilerde bireylerin gruptan çekilmelerini önleyerek grup sınırlarının korunmasına katkıda bulunma gibi önemli işlevlere sahip olduğunu dile getirir. Bu çalışmasında Coser, toplumsal çatışmanın mutlak anlamda yıkıcı bir etkiye sahip olduğu ve toplumsal ilişkilerde her zaman bir dengesizlik durumu oluşturduğu yönündeki inancın son derece yetersiz yorumlara yol açacağına dikkat çeker.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında II. ve V. seçeneklerde yer alan bilgi yanlış olduğundan doğru cevap B’dir.

Postkapitalist toplum teorisi olarak da adlandırılan sosyolojik çatışma teorisidir. Doğru cevap A’dır.

Dahrendorf, Marx’tan beri endüstriyel kapitalist toplumda meydana gelen ve postkapitalist toplumsal formasyona dönüşümde rol oynayan önemli değişimlerden bazılarını aşağıdaki şekilde sınıflar:

(i) Sermayenin ayrışması (decomposition of capital)

(ii) Emeğin ayrışması (decomposition of labour)

(iii) “Yeni orta sınıf ”ın gelişmesi

(iv) Toplumsal hareketliliğin artması

(v) Eşitliğin artması

Yukarıdaki açıklamalar ışığında ‘’ Eşitliğin azalması’’ yanlış olduğundan doğru cevap E’dir.

Dahrendorf, postkapitalist olarak adlandırdığı toplumda çatışmanın üretim araçlarına sahip olanlar ile olmayanlar arasında değil otorite konumunda olanlarla ona tabi olanlar arasında ortaya çıktığını savunmuştur. Doğru cevap D’dir.