MODERN SOSYOLOJİ TARİHİ - Deneme Sınavı - 4

Doğru cevap D şıkkıdır.

Doğru cevap E şıkkıdır

Çatışma teorisi ile işlevselcilik arasındaki en önemli farklıkların bazıları ise kısaca şu şekilde sıralanmaktadır

1) İşlevselciler için toplum statik veya hareket halinde bir denge iken çatışmacı kuramcılar için her toplum, her zaman ve her aşamada bir değişim sürecine tabidir.

2) İşlevselciler toplumsal düzen ve düzenliliklere vurgu yaparken çatışmacı kuramcılar toplumsal yaşamın her alanında mevcut olan çatışmalara, anlaşmazlıklara ve uzlaşmazlıklara dikkat çekerler.

3) İşlevselciler toplumun ortak olarak paylaşılan normlar, değerler ve genel bir ahlak tarafından bir arada tutulduğunu savunurken çatışmacı kuramcılar toplumsal düzenin (veya toplumun bir arada tutulmasının) toplumsal hiyerarşinin en üst mertebesinde bulunanların sahip oldukları otoritenin zorlayıcı gücüyle sağlandığını savunurlar.

4) Son ve öncekiyle bağlantılı olarak, işlevselciler paylaşılan toplumsal değerler tarafından üretilen birlik ve beraberlik üzerinde yoğunlaşırken, çatışmacı kuramcılar toplumsal düzenin korunmasında gücün önemini vurgular.

Beyaz Yakalılar: Mills’in “Beyaz Yakalılar” adlı eseri 1950’lerde Amerika’da giderek büyüyen bir sınıf olan beyaz yakalı orta sınıfın statüsü ile ilgilidir.

Mills, “İktidar Seçkinleri” (1956) adlı ünlü çalışmasında özellikle Amerikan toplumunda güç/iktidar analizi üzerinde odaklanır ve Amerikan toplumunun, belirli kesimlerden gelen küçük bir seçkin grup tarafından nasıl yönetildiğini analiz etmeye çalışır.

Coser özellikle “Parsons’un ‘statik’ denge modelini eleştirmiş ve çatışmanın yıkıcı ve parçalayıcı olmaktan ziyade toplumun varlığını sonsuza kadar koruyacak bir denge sağlama aracı olabileceğini savunmuştur

Coser’a göre çatışma grup kimliğinin oluşumu ve sürdürülmesi üzerinde olumlu işlevsel bir etkiye sahiptir

Dahrendorf Marx’tan beri endüstriyel kapitalist toplumda meydana gelen ve postkapitalist toplumsal formasyona dönüşümde rol oynayan önemli değişimlerden bazılarını aşağıdaki gibi sınıflar 

(i) Sermayenin ayrışması (decomposition of capital)

(ii) Emeğin ayrışması (decomposition of labour)

(iii) “Yeni orta sınıf ”ın gelişmesi

(iv) Toplumsal hareketliliğin artması

(v) Eşitliğin artması

Dahrendorf kapitalist toplumda meydana gelen önemli değişmeler sonucunda çatışmanın kaynağının mülkiyet olmaktan çıktığını otorite ilişkilerinin (yani egemen olanla tabi olan arasındaki ilişkilerin) ise çatışmanın yeni kaynağı hâline geldiğini savunmuş ve bu dönüşümü postkapitalist bir dönüşüm olarak nitelemiştir.

Yapısal işlevselciliğin, 1950’lerde sosyolojik teoride oldukça önemli bir ağırlığa sahip olmasına rağmen çatışmayı yeterince analiz etmemesi doğal olarak ona yönelik eleştirilerin giderek artmasına yol açmıştır

Mills, kendisi Marksist olmamakla birlikte Amerikan sosyolojisi içinde Marksist geleneği sürdürmeye çalışmıştır. Özellikle Mills’in yaşadığı dönemde Amerikan sosyolojisinde Marksist düşünce geleneğini takip eden sosyologların sayısı oldukça azdır. Mills, bu yapı içinde hem Marksist geleneği sürdürmeye çalışması hem de Amerikan sosyolojisinde o dönemin en baskın teorisi olan Parsons’ın yapısal işlevselciliğine yönelttiği eleştiriler nedeniyle Amerikan sosyolojisi içinde radikal bir pozisyonda kalmış ve dışlanmıştır

Mills’e göre iktidar seçkinleri üç önemli kurumdan gelmektedir: (i) Büyük şirketler (ii) Ordu, (iii) Federal hükümet.

Sembolik etkileşimci bakış açısının vurguladığı en önemli öge benlik kavramıdır.

İnsanlar, öğrenilmiş anlamların sembolik bir dünyasında yaşarlar.
Sembolik etkileşimcilik, en temel önerme olarak insanların anlamlar dünyasında yaşadığını ileri sürmektedir.

Birey diğer insanların kendine yönelik davranışlarını bir çeşit ayna olarak kul- lanmaktadır. Bu ayna, bireyin imgesini yansıtmaktadır. Bu durumu Cooley, ayna benlik kuramı ile açıklamaktadır. Diğer bir deyişle ayna benlik, bireyin kendi benliğini, başkalarının ona ilişkin tavırları, eylemleri ve tepkileri temelinde algıla- ma süreci olarak tanımlanabilmektedir.

Mead’e göre benlik, ancak bireyin kendisine dışarıdan bir nesne olarak bakabilmesi ile gelişmektedir.

Mead’in teorisinde benlik, hem bir özne hem de bir nesne olarak kabul edilmektedir.

Benliğin Oluşum Aşamaları
İnsan, doğuştan bir benlik sahibi değildir. Benlik, çocukluk dönemi süresince öğrenilmektedir. Mead, çocuğun benlik oluşum ve gelişim süreçlerini üç genel aşama ile tanımlamaktadır. Bu aşamaları şu şekilde açıklamaktadır:

1. HazırlıkAşaması(PreparatoryStage)

2. OyunAşaması(PlayStage)

3. BirlikteOyunAşaması(GameStage)

Blumer’ın yaklaşmına göre sembolik etkileşimcilik, üç temel önermeye dayanmaktadır. Blumer bu önermeleri şu şekilde açıklamaktadır:

1. İnsanlar nesne ve olaylara karşı, onların kendilerine ifade ettiği an- lamlara göre hareket etmektedirler.

2. Anlamlar, insanların birbirleriyle olan etkileşiminden ortaya çıkmak- tadır.

3. Anlamlar yorumlayıcı bir süreç içerisinde değişime uğramaktadır.

Blumer’ın çalışmaları işlevselci yaklaşımın etkili olduğu dönemde gerçekleşmiştir.