MODERN ORTADOĞU TARİHİ

Afrika’nın ve Mısır’ın can damarı Nil nehri ülkeyi dört bölgeye ayırır.

Nasır, 1956 yılında Süveyş kanalını millileştirip İngilizleri sınır dışı edince İngiltere, Fransa ve İsrail’den oluşan ittifak, Mısır’a saldırdı

Bölgedeki Türk idaresi, yerel bir başkaldırı ya da hoşnutsuzluktan değil, İtalyan 1911 yılında başlayan işgali nedeniyle sona erecekti. Ancak İtalyanların bölgeye yerleşmesi kolay olmadı. Önce Enver Paşa ve Mustafa Kemal’in iştirak edeceği çetin savaşlar (Trablusgarp Savaşı) yaşandı. Ayrıca Osmanlı desteği ile ayaklanan yerel halk, bir yıl boyunca işgale karşı kararlı bir direniş sergiledi. Bununla beraber Osmanlı yönetimi, 1912 yılında yapılan Uşi (Oushy) anlaşması ile bölgenin yönetimini İtalyanlara bırakmak zorunda kaldı. İtalyanların işgali kuzeydeki kıyı şeridi boyunca başlamış olsa da, kısa bir süre sonra güneye ilerleyerek bugünkü Libya’nın sınırlarını oluşturacak şekilde çöl arazileri de içine alarak genişledi.

Cezayi'de ilk demokratik seçimler 1990 yılında yapıldı. Yerel seçimleri o dönem farklı grupları bünyesinde barındıran ve İslamcı görüşleri ile öne plana çıkan İslami Kurtuluş Cephesi (FIS) kazandı. Ancak Aralık 1991 tarihinde yapılan parlamento seçimlerini de aynı partinin kazanması üzerine yönetime el koyan ordu seçimlerin ikinci turunu ve tüm demokratik süreci askıya aldı. Başta Parti Başkanı Abbas Medeni olmak üzere tüm FIS liderleri tutuklanırken, ülke kanlı bir iç savaşa sürüklendi. 1992 yılından itibaren başlayan iç savaşta binlerce insan hayatını kaybetti.

Mağrip Birliği'nin merkezi Fas'ta bulunmaktadır.

Mağrip Birliğinin üyeleri Cezayir, Moritanya, Fas, Tunus ve Libya’dır. Sudan üye devletler arasında değildir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Fas'ta IV. Muhammed’in sultanlık yetkilerinden vazgeçerek 1958 yılında sınırlı monarşiyi kabul etmesi üzerine yeni anayasal hazırlıklar yapıldı ve 1962 yılında bugün de sürmekte olan parlamenter sisteme geçildi.

Sudan modern döneme Mısır valisi Mehmet Ali Paşa döneminde adım atmıştır.

Merkezi Fas’ta bulunan Birliğin üyeleri Cezayir, Moritanya, Fas, Tunus ve Libya’dır.

Kuzey Afrika coğrafyası, sahip olduğu yer altı zenginliklerine ilave olarak Avrupa ile Afrika kıtaları arasında adeta tampon bir bölge ve stratejik geçiş hattıdır. Bu konumu itibarıyla hem Avrupa etkisi ve hem de Afrika beklentilerinin buluştuğu bir kuşaktır. Bu konumu kuzey Afrika coğrafyasının kuzey-güney hattında gerek insan hareketliliği ve gerekse ticari ilişkilerde hayati bir rol oynamasını sağlamaktadır.

Osmanlı donanması, birkaç asır boyunca ciddi bir tehditle karşılaşmasa da, XIX. yüzyıldan itibaren Avrupa yayılmacılığı ile mücadele etmek zorunda kaldı. Ancak bu güçlerden Fransa, 1830’de Cezayir’i, 1881’de Tunus’u, 1912’de Fas’ı, İtalya ise 1912’de Libya’yı ve İngiltere 1882 yılında Mısır’ı işgal etti. Doğru cevap D'dir.

2017 rakamları ile yaklaşık 90 milyona nüfusa sahip olan Mısır Nijerya’dan sonra Afrika’nın en kalabalık ülkesidir. Mısır’ın %90’ı Müslüman’dır. Ülkede yaklaşık %10’luk bir Hıristiyan azınlık (Kıptiler) yaşamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Emevi Emiri Muaviye zamanında Arapça, halkın dili haline geldi. Din ve dil beraberliği sağlanmış olan Mısır, Abbasiler döneminde refah ve huzur bakımından altın devrini yaşadı. Doğru cevap A'dır.

16. Yüzyılın başlarından itibaren Libya coğrafyasında Osmanlı dönemi başladı. Osmanlının bölge hakimiyeti bir seferde gerçekleşmedi. Bingazi bölgesi Osmanlı idaresinde iken, Trablusgarp’ı içine alan batı toprakları ise 1551 yılına kadar Malta Şövalyeleri ile İspanyolların elinde kaldı. 16. Yüzyıl boyunca bölgede Osmanlı ile İspanyollar arasında bu hakimiyet mücadelesi sürdü. 1551 yılında Osmanlı komutanı Turgut Reis, Trablus’u da imparatorluk topraklarına katarak tüm coğrafyayı kontrolü altına aldı. Doğru cevap C'dir.

1988 yılında bir Amerikan yolcu uçağının İskoçya üzerindeyken düşürülmesi (Lockerbei olayı) ve 259 kişinin ölümünden Libya sorumlu tutuldu. Libya yönetimi suçlamaları reddedip soruşturma konusunda işbirliğini kabul etmeyince 1993 yılından itibaren ekonomik ambargo başladı. Bu nedenle ülke, 1990’lı yıllar boyunca bir yandan ağır yaptırımlar öte yandan siyasal izolasyonla baş etmek zorunda kaldı. Doğru cevap D'dir.

Ülkede Fransız eğitim sistemi uygulanmaya başlanmış, Fransızlar dini eğitime dahi müdahalede bulunmuşlardır. Bir yandan dil olarak Fransızcanın nüfuzu artarken diğer yandan binlerce Tunuslu ülkelerinin entegrasyonunu hızlandırmak üzere Paris’te eğitim almaya gönderilmiştir. Fransa daha önce Cezayir örneğinde olduğunun tersine burada halkı Fransızca öğrenmeye zorlamamış ya da Arapçayı yasaklamamıştır. Doğru cevap D'dir.

Fransız işgaline karşı ikinci büyük bağımsızlık savaşı ve ulusal uyanış İkinci Dünya Savaşından sonra 1954 yılında başladı. Gerilla savaşını kitlesel halk eylemine dönüştüren Cezayir Milli Kurtuluş Cephesi’nin öncülük ettiği ayaklanmalarda yüz binlerce Cezayirli hayatını kaybetti. Cephe, kararlı mücadelesi ardından 1958’de geçici bir hükümet kurarak 1962 yılında da bağımsızlık ilan etmiştir. 1963 yılında yürürlüğe giren anayasaya göre aynı yılın eylül ayında Ahmet bin Bella ülkenin ilk cumhurbaşkanı seçildi. Doğru cevap D'dir.

Kuzey Afrika’nın en batısında bulunan Fas, kuzeyden Akdeniz, doğudan Cezayir, güneyden Moritanya ve batısında Atlas Okyanusu ile çevrilidir. Ülke nüfusunun %55’ini Araplar kalanların büyük bölümünü farklı Berberi topluluklar oluşturmaktadır. Etnik olarak iki büyük gruptan oluşmakla birlikte, nüfusun tamamına yakını Müslümandır. Ülke topraklarının %20’si tarıma elverişli olmakla birlikte Akdeniz ve okyanus sayesinde yeşil bitki örtüsü yaygındır. Doğru cevap D'dir.

Asıl adı Arap Mağrip Birliği (Arab Maghreb Union) olan siyasal yapı, 17 Şubat 1989 yılında kurulmuştur. Merkezi Fas’ta bulunan Birliğin üyeleri Cezayir, Moritanya, Fas, Tunus ve Libya’dır. Doğru cevap A'dır.

Asıl adı Arap Mağrip Birliği (Arab Maghreb Union) olan siyasal yapı, 17 Şubat 1989 yılında kurulmuştur ve merkezi Fas’tadır. Doğru cevap B'dir.