MODERN ORTADOĞU TARİHİ

Emir Abdullah, II. Dünya Savaşı başlar başlamaz hamisi İngilizlere savaşta yanlarında yer alabileceğini bildirdi. Başlangıçta savaş Avrupa’da seyrettiği için İngiltere buna gerek duymadı. Fakat çarpışmalar 1941 ‘de Ortadoğu’ya sıçrayınca Emir Abdullah’ın İngilizlerin yardımıyla 1921’den itibaren kurulmuş olan Glubb Paşa kumandasındaki ordusu (Arap Lejyonu), Irak’ta Alman subayların yardımıyla iktidarı ele geçiren Râşid Ali’ye karşı kullanıldı ve böylece Ürdün savaşa iştirak ettirildi. Arkasından da bu ordu İngiliz kuvvetlerinin Suriye’ye girmesinde büyük rol oynadı ve bu hizmetleri karşılığında Emir Abdullah’a bağımsızlık sözü verildi. Savaşın bitmesinden sonra verilen söz yerine getirilerek Ürdün’ün bağımsızlığı ve Abdullah’ın krallığı ilân edildi (22 Mart 1946); böylece halen sürmekte olan Ürdün Haşimî Krallığı tarih sahnesine çıkmış oldu. Doğru cevap B'dir.

Yavuz Sultan Selim’in Mısır’ı Osmanlı topraklarına katması üzerine (1517) Mekke emiri olann Şerîf Berekât b. Muhammed, bir elçilik heyetiyle birlikte on iki yaşındaki oğlu Ebû Nümeyy’i Mısır’a gönderip padişaha saygılarını ve Osmanlı hâkimiyetini benimsediğini bildirdi. Bunun bir nişanesi olarak da Mekke’nin anahtarlarını sundu. Doğru cevap B.

Yavuz Sultan Selim’den itibaren Osmanlı Sultanları kutsal bölgelere duydukları saygıdan ötürü Hâdimu’l-Haremeyn (İki kutsal mekânın hizmetçileri) unvanını kullanıyorlardı. Doğru cevap C.

Yavuz Sultan Selim’in Mısır’ı Osmanlı topraklarına katması üzerine (1517) Mekke emiri olan
Şerîf Berekât b. Muhammed, bir elçilik heyetiyle birlikte on iki yaşındaki oğlu Ebû Nümeyy’i Mısır’a gönderip padişaha saygılarını ve Osmanlı hâkimiyetini benimsediğini bildirdi. Doğru cevap B.

II. Meşrutiyetin ilânından sonra da durum değişmedi ve Avn ailesine mensup ve o sırada İstanbul’da bulunan Şerîf Abdullah Paşa b. Muhammed emirliğe tayin edildi. Ancak onun Mekke’ye hareket hazırlığı içinde iken ansızın ölümü üzerine yerine aynı aileye mensup olan ve 1893’ten beri İstanbul’da zorunlu ikamete tabi tutulan Şûrâ-yı Devlet âzası Şerif Hüseyin b. Ali gönderildi (1908). Doğru cevap A.

Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’ni paylaşmak üzere aralarında gizli anlaşmalar yapan İtilâf devletleri Hicaz bölgesi (Cidde-Mekke-Medine ve civarı) üzerinde de birtakım hesaplar içindeydiler. İngilizler, daha savaşın başlarında İttihatçılar ile çekişmesini de göz önünde tutarak Şerif Hüseyin’in hareketlerini takibe almışlardı. Sonunda bekledikleri oldu. Şerif Hüseyin’in Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda Hicaz temsilcisi sıfatıyla bulunan oğlu Abdullah, babası adına Mısır’daki İngiliz yetkilileriyle görüşmeler yaparak muhtemel bir isyan girişiminde kendilerini desteklemelerini istedi. Bunun üzerine İngilizler, pek çok vaatle Şerîf
Hüseyin’i Osmanlı Devleti’ne karşı isyan etmesi için teşvike başladılar. Doğru cevap E.

Abdülazîz b. Suud’un Hicaz’ı tamamıyla ele geçirmesinden sonra tarihte ilk defa ortaya çıkmış olan Hicaz Haşimî Krallığı (1916-1925) da kısa zamanda tarihe karışmış oldu. Doğru cevap

Yukarı havzada Dicle ve Fırat giderek birbirine yaklaşan vadilerde akarak Basra yakınlarındaki Kurna’da birleşir. Birleştiği yere Şattularap adı verilir. Burada
birleşen nehirler yaklaşık 160 km boyunca akarak Basra Körfezi’ne dökülür. Doğru cevap E.

Irak’ta yaşayan diğer bir etno-dini gurup Yezidilerdir. Yezidiler, etnik kimlikleri tartışmalı bir topluluktur. Kutsal yerleri Irak’ta Musul yakınlarında Laleş bölgesindedir. Bunların dışında heterodoks bir gurup olarak Sabiiler de bulunmaktadır. Ayrıca Irak’ta Şebek’ler gibi değişik isimler altında başka guruplar da mevcuttur. Doğru cevap D.

Irak’ın tümü üzerinde İngiltere’nin fiili İşgali 1917 yılında başlamış olmakla birlikte, bölgede İngiliz mandası resmen 1920 San-Remo konferansından sonra gerçekleşti. Ancak bu arada kurulacak mandanın şekli ve Irak’ın idari taksimatı üzerinde İngiltere ile müttefikleri arasında yoğun tartışmalar yaşandı. Doğru cevap E.

Şerif Faysal’ın, İngilizlerin desteği ile 23 Ağustos 1921’de Irak kralı ilan edilmesiyle, Irak Haşimî Krallığı kuruldu. Doğru cevap E.