MODERN FELSEFE II

Nietzsche'ye göre herkes için geçerli bir ahlak mümkün değildir ve herkes iyinin ve kötünün ötesinde varolamaz. Hristiyanlık ise, Nietzsche'ye göre, bedeni ve estetik değerleri değersizleştirmiştir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Nietzsche'ye göre insanın ve tüm canlıların temel güdüsü güç istencidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Bahsi geçen görüşlerin hepsi Nietzsche'ye göre doğrudur. Bu nedenle doğru yanıt E seçeneğidir.

Bilginin amacı mutlak gerçekliği, kendi uğruna tanımak ya da bilmek değil, bilgi alanına egemen olmaktır.

Doğanın tümündeki istencin tüm-gücü insan varolanları için kötümser içerimler taşımaktadır.

Dünya kendisini bir kişiye, obje olarak bir özneye sunar ve biz özne olarak sadece algıladığımız
dünyayı biliriz. Bu şekilde objelerin tüm dünyası ideadır-tasarımdır ve tasarım olarak kalır. Bütünüyle ve sonsuza dek özne tarafından belirlenmiştir.

Schopenhauer’ın dediği biçimiyle, istenç edimidir; yani kendinde-şeyin en belirgin en sıkı tezahürüdür. Şu hâlde bu, doğruluğa giden biricik dar kapıdır, yani istencin her bir kişinin özü olduğunun keşfidir.

Schopenhauer, Kant’ın da kabul ettiği gibi, zihnimizin İngiliz empiristlerinin öne sürdüğü gibi salt gördüklerinin edilgin bir alıcısı değil, tersine duyusal materyali şekillendirici ve düzenleyici olarak etkin bir rol üstlendiğini kabul etmiş oldu. Bu zihinsellik, duyarlılığı ve anlama yetisini de kapsayan, algılayan olarak bizimle belirlenmiş nedensel ilişkiler içinde duran, dışsal, nesnel fenomenlerin bir dünyasından bizi haberdar eden duyusal verileri sağlamaktadır. Nedensellik ile birlikte, duyarlılığın formları olarak uzay ve zaman anlama yetisinin biricik kategorileri olarak kabul edilirler. Burada Schopenhauer, gördüğümüz gibi, Kant’tan ayrılıp duyarlık ile anlama yetisini birleştirerek duyarlılığın formlarını anlama yetisinin kategorileri ile aynı zihinsellik düzleminde birleştirmiş olmaktadır

Ben-kendilik (self) isteyen, istekte bulunan, istemde bulunan öznedir. Bu isteyen ya da davranan özne, bilen özne için konudur. Biz buna öz-bilinçlilik diyebiliyoruz. Ben ile onun istenç edimleri arasındaki ilişkinin bilgisini yöneten ilke, eylemin yeterli nedeni olarak, kısaca güdülenme (motivasyon) yasası olarak adlandırılabilir.

Schopenhauer yeterli neden ilkesinin dört temel formu olduğunu ve bunlara karşılık olarak zihnimizde dört farklı kavram ya da tasarım türü bulunduğunu öne sürdü. Bu farklı tasarım türleri şunlardır: Fiziksel Nesneler, Matematiksel Objeler, Soyut Kavramlar, Ben Bilgisi.

Yeterli Neden İlkesinin dört formu şunlardır: Fiziksel nesneler, matematiksel objeler, soyut kavramlar, ben bilgisi.

Schopenhauer’ın felsefesine, Kant felsefesi ile ilişkisini anlama noktasından hareketle girmek en uygun yol olabilir. Yaşamını anlatırken de belirttiği gibi, Schopenhauer, felsefi formasyonunu büyük ölçüde Kant’a borçludur.

Nietzsche, sağlığının giderek kötüleşmesi nedeniyle Basel’deki kürsüsünden istifa etmek zorunda kalmış ve bundan sonraki on yılı İsviçre’nin ve İtalya’nın çeşitli yörelerinde dolaşıp yazarak geçirmiştir. 1881’de Günün Şafağı’nı, 1882’de Sevincin Bilimi’ni kaleme almıştır. Bu yapıtta Hıristiyanlığın yaşama düşman olduğu düşüncesi işlenirken “Tanrı öldü.” bildirimi pek çok kişiyi şoke etmiştir. 1883-1885 arası yıllarda Zerdüşt Böyle Buyurdu isimli eserini bölümler hâlinde yayımlamıştır. Yapıtın son bölümünde öncesiz-sonrasız yineleniş kuramı açıklanır. Bu yapıtta Nietzsche, vermek istediği düşüncelerini İranlı bilge kişi Zerdüşt’e söyletir.

A seçeneği Schopenhauer'in eseridir.

Nietzsche’ye göre gerçek kültür Dionysos öğesi olan yaşam güçlerinin, Apolloncu öğeler olan biçim ve güzellik sevgisiyle birliğinden doğacaktır.

Üst-insanın Nietzsche tarafından tam bir açıklıkla belirlendiği söylenemez, ama bu kavram, insan için bir hedef ve uyarı olacaksa ona belli bir içerik verilmesi gerekir. Nietzsche’nin söylemek istediği şey, “Zihinsel gücün, karakter ve istenç gücünün, bağımsızlık, tutku, beğeni ve dış görünüşün olanaklı en yüksek gelişimi ve bütünleşmesi” biçiminde algılanabilir: Üst- insan, tutkularının kaosunu düzenleyebilen, karakterine bir biçim verebilen ve yaratıcı olan bir kişidir, yaşamın korku odaklarının farkında ve yaşamı içerlemeye düşmeksizin onaylayan bir kişidir. Bu açıdan kadın ve erkek arasında da bir ayrım yoktur.

Nietzsche’ye göre dünyamız sona erdikten sonra, onu oluşturan parçacıkların gücü sayesinde yeniden yapılaşacak, dünyada olup biten herşey yeni baştan ve aynen yinelenecektir. Bu öğretiye sonsuz yineleniş kuramı denir.

Schopenhauer’e göre ahlak insana istencin tiranlığından daha uzun süreli bir kurtuluş imkânı sağlar ve ancak istencin yadsınmasıyla başarılabilir.

İstencin herşeyden üstün olan gücünden kaçışın iki yolu vardır; estetik ve ahlak.

Schopenhauer’ın ünlü kitabı İstenç ve Tasarım Olarak Dünya şaşırtıcı bir açış tümcesi ile başlar: Dünya benim tasarımımdır.