MODERN FELSEFE II

Fichte’ye göre birtakım şeyleri düşünme, bilince konu yapma edimi, salt ben’i ön gerektirir ve bu nedenle ona ‘aşkınsal ben’ denebilir.

Empirik bilincin dünya deneyimi, Fichte’nin imgelemin üretken gücü dediği etkinlik
ile gerçekleşmektedir. İmgelem gücü bireysel ben’in etkinliği olarak kendisini,
kendiliğinden sınırlar ve böylece kendini edilgin olarak etkilenen bir şey olarak
koyar.

Fichte dış dünyayı ve tüm içeriklerini bilincin içkin edimlerine indirgemiş ve bu şekilde öznel idealizmin tutarlı bir temsilcisi olmuştur.

Fichte burada vicdan-duyunç kavramı üzerinde özel olarak durur ve vicdanı belirli
ödevimizin dolaysız bilinci olarak tanımlar. Eş deyişle “Vicdan, tikel bir yükümlülüğün dolaysız olarak farkında olmaktır.”

Schelling’in felsefi gelişimini dört aşamada ele almak geleneksel hâle gelmiştir: Bunlar, öznel idealizm, doğa felsefesi, özdeşlik felsefesi ve negatif ve pozitifin karşıtlığında felsefe şeklinde nitelenebilecek dört aşama ya da dönem olarak birbirini izlemiştir.

Doğadaki her şey karşıt güçler arasındaki gerginlikten, bu güçlerin birbirlerine karşılıklı etkide bulunarak sonunda bir dengeye ulaşmalarından oluşur.

Schelling’in felsefesinde, ben’in ulaşabileceği en yüksek basamak etik değil,
estetiktir.

Schleiermacher’e göre düşünce ve varlık birbirleriyle ilişkilidir. Bu da iki yolla olur: ya düşünce kendisini doğaya uydurur ya da doğayı kendisine uydurur. Bu iki yol insanda başlar ve tanrıda birleşir, özdeşleşir.

Schleiermacher, bu öz-bilinç formu için duygu sözcüğünü uygun bulur. Duymak- duygulanmak, düşünmek ve yapmak bilincin üç formu olarak kişileri birbirinden ayıran öz-bilinçliliği oluştururlar.