MODERN FELSEFE I

Locke’a göre insanların doğuştan sahip oldukları doğal haklar, kendini koruma ve yaşamını savunma hakkı, özgür olma hakkı ve mülkiyet hakkıdır; seçme ve seçilme, bu haklar arasında yer almaz.

Duyum ve düşünümün birlikte elde ettiği idelerin en başında haz ve acı gelir. Bedendeki duyumların ya kendi başına ya da acı ya da hazla birlikte oluşu gibi zihnin düşünce ya da algısı da ya kendi başınadır ya da haz ya da acıyla birliktedir.

Locke cisim idesinin oluşmasına yol açan bu nitelikleri birincil ve ikincil diye ikiye ayırır. Birincil nitelikler, cismin uğradığı bütün başkalaşımlara rağmen onda daima varlıklarını sürdüren niteliklerdir. Örneğin bir buğday tanesi kaç parçaya bölünürse bölünsün bir katılığı, uzamı, biçimi, boyutu, devingenliği olacaktır. Bunlar birincil niteliklerdir. İkincil niteliklerse cisimlerin kendilerinde bulunmazlar. Cisimlerin birincil niteliklerinin devinimleri sonucu bizde oluşan renk, ses, tat gibi duyumlar ikincil niteliklerdir.

Bu ideler zihin tarafından edilgin biçimde alınmazlar. Zihin bunları basit idelerden, kendi etkinliğiyle oluşturur ve bu etkinlik üç türlüdür: İdeleri birleştirmek, birbiriyle kaynaştırmadan yan yana getirmek ve soyutlamak

Locke insan zihnini öncelikle üzerine hiçbir şey yazılmamış beyaz kağıt (tabula rasa) kabul eder. Bu kağıt deneyim yoluyla dolmaya başlar

Bu sözleşme egemen güçle yurttaşlar arasında değil, yurttaşların kendi aralarındadır.

Çıkarımın başlangıç noktası tanım önermeleridir. Tanımlar sözcüklerin açıklanmasıdır. Yüklemi öznesini çözümleyen önermeye tanım denir.

Sonuç bilgisi, örneğin "A doğru ise B de doğrudur" türünden bir bilgidir, yani koşullu ya da varsayımlıdır.

Analitik ve sentetik terimlerini birleştirme ve çözümleme anlamında kullandığı anlaşılmaktadır. Çözümleyici yöntem analitik, birleştirici yöntemse sentetiktir

Hobbes’a göre felsefe genel anlamda cisimlerin nedenleri ve nitelikleriyle ilgilidir. Üç cisim türü olduğu belirtilmişti; fiziksel cisimler, insan cismi ve politik cisim, yani devlet. Üçünü de ilgilendiren tek temel ilke devinimdir çünkü tümü de devinim içindedirler.

Hobbes'un 1651’de yazdığı Leviathan adlı kitabı siyaset felsefesinin temel yapıtlarından biri olmuştur.

Hobbes'a göre felsefe nedensel açıklama ile ilgilenir. Felsefenin konusu "oluşumunu tasarlayabileceğimiz birleşme ve çözülme özelliği taşıyan her türlü cisimsel şeydir ve bu yüzden oluşturucu süreçlerde var olmamış olan Tanrı ve tinsel varlıklar felsefeden dışlanmalıdır"

Hobbes’a göre cisimler doğal cisim ve devlet olmak üzere ikiye ayrılır. Doğal felsefe doğal cisimleri, Yurttaşlık felsefesi devleti ele alır.

Hobbes’a göre tikel şeyler çözümlenerek en tümel ilkelere ulaşılabilir. Bu esas üzere evrendeki ilk tümel neden devinimdir.

Hobbes’a göre canlılık devinimleri beslenme, nefes alma gibi doğumla başlayıp yaşam boyu devam eden devinimlerken; istençli devinimler konuşmak, yürümek gibi devinimlerdir.

Atomsal bireycilik insanın toplu halde yaşasa da neyin iyi neyin kötü olduğunu kendi istenciyle belirlemesi esasına dayanır.

Bilgi ideler arasındaki uyuşma ya da uyuşmamanın algılanma yoluna göre üçe ayrılır: Sezgisel, Tanıtlamalı ve Duyusal.

Locke, söz konusu uyuşma/çatışma durumunu şu başlıklar altında incelemiştir:

Diğer yandan, "yabancılaşma" şeklinde bir inceleme alanından bahsetmemektedir.

Locke'un konuyla ilgili olarak ortaya koyduğu üç yasa vardır. Bunlar, Kutsal Yasa, Yurttaşlık Yasası ve Ahlak Yasasıdır.

Locke'a göre insanın doğuştan sahip olduğu haklar: Kendini koruma, yaşamını savunma, özgürlük ve mülkiyet haklarıdır.