MODERN FELSEFE I

Descartesçi (Kartezyen) felsefenin önemli temsilcilerinden olan Geulincx, Antwerp’te doğdu. Leuven ve Leyden’de hocalık yaptı. 1669 yılında Leyden’de öldü. Yapıtlarını Latince kaleme almış, bu yapıtlar ölümünden sonra basılmıştır. Başlıcaları şunlardır: Quaestiones Quodlibeticae (1653); Disputatio medica inauguralis de febribus (1658); Logica fundamentis suis restituta (1662), Methodus inveniendi argumenta (1663), De virtute (1665). Geulincx, Descartes’›n zihin-beden düalizmini mantıksal temelde çözmeye çalıştı. Doğru cevap B'dir.

Descartes, Tanrı’yı sonsuz, ruh ve maddeyi iki ayrı sonlu töz olarak görmekteydi. Spinoza bu düalist anlayışı bırakarak Tanrı’nın biricik töz olduğunu, ruh ve maddenin onun özellikleri olduğunu savundu. Doğru cevap A'dır.

Leibniz'e göre us doğrulukları insan zihninde doğuştan bulunan zorunlu doğruluklardır ve bunların aksinin düşünülmesi zihni çelişkiye sürükler. Buna karşılık deneyim yoluyla elde edilen olgu doğrulukları olumsal bir görünüm sergilerler.

Yeniçağda Descartes, Malebranche, Spinoza ve Leibniz gibi ussalcı düşünürlerin Tanrı odaklı felsefe sistemleri oluşturmaları rastlantısal değildir. Bu kişiler Hıristiyan teolojisinin güdümü altında olmaksızın da Tanrı-tanır felsefe sistemleri oluşturulabileceğini kanıtlama yolunu tutmuşlardır. Doğru cevap A'dır.

Leibniz'e göre uzam indirgenebilir ve göreli bir kavramdır; çokluğa, sürekliliğe ve bir
arada varoluş ya da parçaların bir ve aynı zamanda varoluşuna indirgenebilir. Doğru cevap A'dır.

Malebranche'e göre ruh ile beden arasında bir etkileşim değil, paralellik bulunur. Buna ruhsal-fiziksel paralellik denir. Doğru cevap C'dir.

Başlıca Kartezyenlerden biri olan Malebranche Paris’te doğmuş, La Marche kolejinde felsefe, Sorbonda teoloji okumuş, 1660’da Oratory of Jesus tarikatına katılıp 1664’te rahip olarak atanmştır. Oratoryenler Augustinusçuluğu benimsemişlerdi. Malebranche, felsefesinde önemli etkisi olan Augustinusçulukla burada tanıştı. Descartes’ın İnsan İncelemesi adlı yapıtını okuduktan sonra Augustinusçuluğu Descartesçilikle özgün biçimde birleştirme yoluna gitti. Başlıca yapıtları: Doğa ve İnayet üzerine İnceleme (1660), Doğrunun Aranması (1675), Hıristiyanca Düşünceler (1683), Metafizik ve Din Üzerine Görüşler (1688). Doğru cevap B'dir.

Geulincx’e göre ruh, hiçbir gerçek ilişki içinde olmadığı madde dünyasından bir şey ummamalı, kendisini bütünüyle Tanrı’ya ve akla adayarak yaşamalıdır. Doğru cevap E'dir.

Malebranche’a göre gerçekliğe ulaşma yolunda bizi yanıltan temel sebep istencimizle acele karar
vermemizdir. Doğru cevap E'dir.

Spinoza "Tanrı Bilgisi (Tam Bilgi)" kavramını sezgi ya da intuition bilgisi olarak da niteler. Doğru cevap D'dir.

Descartesçi (Kartezyen) felsefenin önemli temsilcilerinden olan Geulincx, Antwerp’te doğdu. Leuven ve Leyden’de hocalık yaptı. 1669 yılında Leyden’de öldü. Yapıtlarını Latince kaleme almış, bu yapıtlar ölümünden sonra basılmıştır. Başlıcaları şunlardır: Quaestiones Quodlibeticae (1653); Disputatio medica inauguralis de febribus (1658); Logica fundamentis suis restituta (1662), Methodus inveniendi argumenta (1663) ve De virtute (1665).

Vesilecilik, ruhtaki isteme ile bedendeki devinim arasındaki ilişkinin Tanrı tarafından kurulduğu ve Tanrı'nın tek gerçek neden olduğu görüşüne dayanan bir felsefi yaklaşımdır.

Malebranche'a göre ruh ile beden arasında bir etkileşim değil, paralellik bulunur. Buna ruhsal-fiziksel paralellik denir.

Baruch de Spinoza, Bruno ve Descartes'tan etkilenerek özgün bir sentez yaptı. Ethika isimli eserinde bütünlüklü bir evren sistemi inşa etmeye girişmiştir.

Spinoza'nın doğruluk kuramı onun bilgi anlayışını da belirler. Spinoza gerçeklik derecelerine karşılık gelen bir bilgi derecelenmeleri kuramı ortaya koymuştur. Bu derecelenmeler; duyusal bilgi, bilimsel bilgi ve Tanrı bilgisidir.

Spinoza'ya göre her insan hayatta kalmak ister. Bu çabaya conatus denir.

Duyusal bilgi (imgelem bilgisi): Bu en düşük derecedeki bilgi türü kabaca duyu deneyimine karşılık gelir; bulanık deneyimden türeyen kanı ve sanıları ifade eder.

Gottfried Wilheim Von Leibniz, düşünce ve eylem yönünden etkin bir yaşam sürdü ve üst düzey görevlerde bulundu. Yapıtları; Matematik üzerine söylem, insan anlığı üzerine yeni denemeler, theodicee, monadoloji, doğa ve tözlerin etkileşimi üzerine yeni sistem, bilgi, doğruluk ve ideler üzerine inceleme.

Leibniz'in olgu doğrulukları dediği şey olgu dünyasında deneyime dayalı olarak keşfedilen doğruluklardır. Bunların doğrulukları a posteriori olarak bilinir.

Leibniz’e göre duyulur nesne ya da cisimler bölünebilirdir. Yani cisimler birtakım bileşikler durumundadır. Bu durumda cisimlerin bölünemeyen, parçasız, yalın tözlerden oluştukları açıktır. Böylece bileşik tözler olduğu gibi yalın tözler de vardır; bileşik tözler bunların bir birleşiğidir. Leibniz duyulur şeyleri oluşturan bu yalın tözlere monadlar der.