Geleceğin İş Hayatı

Genellikle dijitalleşme ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. 1960’lardan beri kullanılan dijitalleştirme kavramı, “fiziksel nesnelerin ya da özelliklerin dijital bir temsilini oluşturmayı” ifade etmektedir. Bir başka ifade ile formlar ya da kayıtlar gibi fiziksel belgelerin ve nesnelerin analog formdan dijital hâle dönüştürülmesidir.

Dijitalleşme en genel anlamda metin, ses ve video gibi verilerin elektronik ortama aktarılmasını ifade etmektedir. Dijitalleşmeyi “dijital teknolojilerden ve dijitalleştirilmiş verilerden yararlanarak, iş süreçlerinin etkinleştirilmesi ve iyileştirilmesi” şeklinde açıklamak da mümkündür. Bir başka ifadeyle dijitalleşme, dijitalleştirilmiş verilerin iş süreçlerinde kullanılabilir hâle getirilmesidir.

Dijitalleştirme ve dijitalleşmeden farklı bir kavram olarak dijital dönüşüm, genel anlamda mevcut sosyal ve ekonomik sistemlerin kademeli olarak dijital çağa ayak uydurması anlamına gelmektedir.

Endüstriyel nesnelerin interneti olarak adlandırılan Endüstri 4.0 kavramı, ilk olarak 2011 yılında Alman hükümeti tarafından kullanılmıştır. Endüstri 4.0, “endüstriye kapsamlı fırsatlar sağladığı varsayılan dijitalleştirilmiş ve ilişkilendirilmiş endüstriyel değer yaratma” olarak tanımlanmaktadır.

Endüstri 4.0’ın önceki teknolojik gelişmelere oranla farklı özellikleri şunlardır:

• Daha fazla otomasyon
• Siber fiziksel sistemler aracılığıyla fiziksel ve dijital dünyanın birbirine bağlanması
• Akıllı ürünlerin üretim adımlarının tanımlandığı sistemler
• Kapalı döngü veri modelleri ve kontrol sistemleri
• Kişiselleştirilmiş ve özelleştirilmiş ürünler

Bürolarda dijitalleşme sonucunda işlerin yapılma süreleri azalmış ve işler hızlanmıştır. İşlerde yapılan hata oranları düşmüş ve işler daha verimli ve hatasız şekilde yapılabilir hâle gelmiştir. Çalışanlar daha mobil hâle gelmiş, zaman ve yer kısıtlaması olmadan çalışabilme olanağına sahip olmuştur.

Büro otomasyonları, “bir büro ortamında bilgi kontrolü ve yönetimini sağlamak amaçlı yararlanılan büro ekipmanları, iletişim cihazları, akıllı terminaller ve akıllı kopyalama makineleri gibi bütünleşik sistemler” şeklinde tanımlanmaktadır.

Otomasyon sistemleri ile ofislerde erişilmek istenen hedefler şu şekilde sıralanabilir:

• Etkinlik ve verimliliği arttırmak
• Etkin bir bilgi iletişimi sağlamak
• Hizmet kalitesini arttırmak
• Hata oranını azaltmak
• İş rutinlerini standartlaştırmak
• Monotonluğu azaltmak
• Bilgiye zamanında ulaşabilmek
• Etkin kontrol ve denetim

Otomasyon sistemlerinin gelecekte işletmelere sağlayacağı faydalar ise kalite yönetimi, etkinlik ve verimlilik, insan yetenekleri, müşteri önceliği ve yapay zekâ potansiyeli olmak üzere beş başlıkta incelenebilmektedir.

Robotlar, üretim tesislerinde üretilen, kendisi hareketli olan ya da fiziksel nesneleri hareket ettirebilen, bir güç ya da kuvvet kaynağına bağlı olarak çalışan ve aldığı tepki ve komutlara göre süreklilik arz eden komut ve eylemleri gerçekleştirebilen ve tepki ve davranışlarını değiştirebilen teknolojik araçlardır. Bir diğer tanıma göre robotlar, “Sensörler aracılığıyla çevreleri hakkında bilgi toplayan ve talimat ve görevleri yerine getirme işlevi olan makinelerdir.”

Yapay zekâ karmaşık sorunlara çözüm bulabilmek ve belirsizlikler karşısında insani tepkiler oluşturabilmek amacıyla makinelerin zekâ ve öğrenme yeteneği gibi insana özgü özelliklerle donatılmasına yardımcı olan bir bilim dalıdır.

Yapay zekâ kavramı ilk olarak 1956 yılında John McCarthy tarafından kullanılmıştır. John McCarthy’nin genel sorunlara çözüm üretmek amaçlı planladığı “advice taker” isimli varsayımsal bilgisayar programı, akıl yürütmenin temel ilkelerini içeren bilgi tabanlı ilk sistem olarak kabul edilmektedir. Yapay zekâ ile ilgili ilk çalışmalardan bir diğeri ise 1959 yılında Alan Turing’in “Bilgisayar Mekanizması ve Zekâ” isimli çalışma olmuştur. Turing’in oluşturduğu Turing testi ile makinelerin davranışsal zekâlarını ölçümlenmek amaçlanmıştır. Turing testinde bir insan sorular sormakta ve soruyu soran kişinin gelen yanıtların bilgisayardan mı insandan mı geldiğini anlamaması durumunda bilgisayar zekâ testini başarı ile geçmektedir. Turing testi günümüzde hâlâ geçerliliğini korumaktadır.

İşletmelerde yapay zekânın sıklıkla kullanıldığı alanlar şunlardır:

• Kaynakların planlanması
• Karmaşık analizlerin yapılması
• Otomasyonlara eklenebilmesi
• Sistemlerin güvenliğinin sağlanması
• Makinelerin verimliliğinin kontrol edilmesi
• Müşteri hizmetleri hattında kullanılabilmesi
• Dolandırıcılığın tespiti

Bürolarda bilgi güvenliği, bilgisayar güvenliği ve iletişim güvenliğinden oluşmaktadır.

Bilgi Teknolojisi Uzmanları Derneğine göre bilgi suçları sayılabilecek konular şunlardır:

• Donanım, yazılım, veri ve ağ kaynaklarına yetkisiz olarak erişmek, bu kaynakları kullanmak, değiştirmek ve kaynaklardaki bilgileri imha etmek
• Donanım, yazılım, veri ve ağ kaynaklarında yer alan bilgileri yetkisiz olarak piyasaya sürmek
• Donanım, yazılım, veri ve ağ kaynaklarında yer alan bilgileri izinsiz olarak kopyalamak Bilgisayar veya ağ kaynaklarını yasal olmayan bilgi ya da mal elde etmek için kullanmak ya da kullanmaya çalışmak
• Bir son kullanıcının kendi donanım, yazılım, veri veya ağ kaynaklarına erişimini reddetmek

Bürolarda bilgi güvenliği sorunu oluşturabilecek eylemleri hackleme, siber hırsızlık, siber terörizm, iş yerinde izinsiz kullanım, yazılım korsanlığı, virüsler, solucanlar ile reklam ve casus yazılımlar şeklinde sıralamak mümkündür.

Bürolarda bilgisayarın kullanımı ile ilişkili olarak gizlilik sorunu kapsamına giren bazı eylemler gizliliğin ihlali, bilgisayar izleme, bilgisayar eşleştirme ve izinsiz kişisel dosyalara erişimdir.

Dünya Çalışma Örgütü, 2020 yılında yayımladığı raporda uzaktan çalışma ile ilişkili dört kavram olduğunu ifade etmektedir. Bu kavramlar uzaktan çalışma, tele çalışma, evde çalışma ve evden (ev eksenli) çalışmadır.

İşletmeler tarafından sıklıkla kullanılan uzaktan çalışma araçlarından bazıları MS Project, Jira, Asana, Zenkit ve Trello’dur.

Büro organizasyonlarında sanallık kavramının yapısını anlamak için öncelikle ofislerdeki sanallık derecesinin bilinmesi önemlidir. Bu bağlamda organizasyonları sanal işletmeler, hollow (içi boşaltılmış) işletmeler ve sanal ofisler/ ekipler olarak ele almak mümkündür.