MODA TASARIM - Deneme Sınavı - 16

Sorunlara karşı duyarlılık.

Yaratıcılık ve buluş.

“Tasarım, görsel öğeleri belirli yöntemlerle, bir araya getirerek, bir düzen kurma ve bir bütün oluş- turmadır. Bir başka deyişle bir fikirden estetik bir ürün yaratma sürecidir” (Atalayer, 2001:51). Türkçe sözlükte “Etkilenme, çağrışım veya içe doğmayla akla gelen yaratıcı duygu, düşünce, ilham”olarak tanımlanmaktadır. Tasarımlama işi veya tasarım- lanan şekil, hayal edilen anlamına gelir. Örneğin bir gece elbisesi hayal edin dendiğinde herkesin kafasında bir gece elbisesi canlanır. Bu tasarım- dır. Ancak tasarım kesinleşmiş mükemmelliğini tamamlamış değildir. Bitmişlik yoktur. Tasarımcı veya tasarımcı adayları bu duygu ve düşünceleri bir bütün şeklinde harekete geçirerek çevre ve objeler arasında görsel bir ilişki kurar ve bunun sonucunda birtakım formlar yaratma sürecine girer. Gözlem, araştırma, tanıma ve değerlendirme bu yaratıcı sürecin bileşenleridir. Bu şekilde tasarımcı ve tasarımcı adayları yaratıcı güçlerini ortaya koyarak gözlemlerini, izlenimlerini, duygularını, tasarım ve imgelerini oluşturduğu ürünleriyle ifade edebilme, geliştirme yetisi kazanır (Koca ve Koç, 2009:35).

Çizgi: Çizgiler düz, kıvrımlı, sürekli kesik, grenli ya da keskin özelliklere sahip olabilmektedir. Aynı zamanda karakterine ya da konumuna bağlı olarak, bazı mesajlar da iletebilmektedir. Düşey çizgi; saygınlık, yatay çizgi; durgunluk, kıvrımlı çizgi; zafer, diyagonal çizgi; canlılık gibi duyguları hissettirmektedir (Özalp, 2008: 61).

“Giysi tasarımında çizgiyi gösteren yapısal teknikler şu şekildedir: dikişler, pensler, kumaşın içeri doğru kıvrılması, katlar, kırmalar, büzgüler ve çeşitli şeritler, giysinin olan ya da algılanan kenarları örneğin; yaka kenarları, kollar, etek kenarları, paçalar, cepler veya kemerler, pililer, büzgüler, katlamalar ya da drapeler ile oluşturulan kırmalar veya katlar. Bir giysiyi şekillendiren ve bedene oturma- sını sağlayan bu yapısal tekniklerdir. Bu tekniklerin kendileri veya aralarındaki kombinasyon giysi görünümünü önemli ölçüde etkilemektedir” (Andersson, 1997:188).

Dokunsal doku, ancak dokunularak hissedile bilinen bir yapıya sahip- tir. Görsel doku ise gözle görülebilir bir yapıdadır. Aynı zamanda bütün dokunsal dokular, görsel doku özelliklerini de taşımaktadır (Ching,1987). Örneğin kaygan bir yüzey, parlak gözükürken; pürüzlü bir yü- zey ise mat gözükür. Daha önceki deneyimlerinden parlak bir yüzeyin aynı zamanda kaygan bir his verdiğini bilen bir kişi, dokunun görsel özelliklerine göre, dokunsal özelliklerini de tahmin edebilecektir (Tüzcet,1967). Dokular özellikleri açısından, ince, kaba, yumuşak, sert, kaygan, pürüzlü, bombeli, tırtıklı, ol- mak üzere farklılıklar göstermektedir (Barratt,1980). Bir nesnenin yüzeyine dokunulduğunda oluşan hissiyat onun fiziksel olarak ne derecede parçalan- dığına bağlıdır. Bir yüzey ne kadar çok parçalanırsa, doku o kadar kaba ve pürüzlü olmaktadır (Özdemir, 2011:116; Ocvirk ve diğerleri, 2015:167,168).

1666 yılında İngiliz fizikçi Newton’ın cam priz- masının ortaya koyduğu deneysel renk teorisi öncelikli olarak önem taşımaktadır. Newton karanlık bir odaya çok küçük bir delikten beyaz ışığın sızmasını sağlamıştır. Sonra bu ışığı üçgen bir cam prizmadan geçirerek gökkuşağında olduğu gibi yedi rengi beyaz bir perdeye yansıtmıştır. Böylelikle beyaz perde üzerine yansıyan renk tay arının ayrımını gözlemlemiştir. Bu renklere ‘güneş tayfı’ (spektrum) adını vermiştir. Güneş tayfındaki renkler, kırılma açılarına göre kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert (çivit mavisi) ve mor olarak sıralanmışlardır (Per, 2012:19; Parramon, 1994:12). (Şekil 5.6).

Bu unsurlar dikkate alındığında, tasarımı yönlendiren ve tasarımcının ürün tasarımına etki eden faktörler ortaya çıkmaktadır. Bunları aşağıdaki şe- kilde özetlemek mümkündür:

İnsan İhtiyaçları: Ürün tasarımında en önemli faktör, ürünün insan için üretilmesidir. İnsan; sosyal, kültürel, teknolojik, ekonomik ve estetik değerleri etkilemekte ve bu değerler zamana göre değişiklik göstermektedir (Sezgin ve Önlü, 1992).

İşlevsellik: Tasarımda amaç insan ihtiyaçlarını karşılamaktır. Bunun için, tasarlanacak ürünün işlevselliği, ihtiyaçları tanımakla ve hareket alanını bilmekle mümkündür. Tasarımın hareket noktası işlevsellik ve özgünlük olmalıdır.

Üretim ve Kullanıma Uygunluk: Tasarımı yapılan ürünün üretim açısından da elverişli olması- na özen göstermek gerekmektedir. Üretim açısın- dan elverişli olmayan bir ürünün tasarımı, üretim maliyetlerinin yükselmesine, kullanımda sorunlar çıkmasına neden olmakta ve dolayısıyla kaliteyi de etkilemektedir (Üreten, 1997).

Ekonomiklik: Tasarımları ve tasarımcıyı eko- nomik faktörler de etkilemektedir. Yapılacak tasarımlar, tasarım kapsamına giren her malzemenin en iyi şekilde kullanılmasını sağlayacak biçimde belirlenir. Amaç, tasarımı toplumun tümü için geliştirmek ve toplumu mutlu etmek için kullanmaktır.

Bir tasarın modaya uygun olması şart değildir. Doğru yanıt B

Araştırma ve Bilgi Toplama: Araştırma aşama- sı, problemin tanımlanmasından sonra tasarımcı- nın tasarım sorununu ve tasarım projesinin hede- fini tanımladığı ve bu doğrultuda veri topladığı bir basamaktır. 

Becer’e göre bilgi toplama konusu “Yapılacak tasarımda bir hareket noktası bulabilmenin tek yolu, problem hakkında mümkün oldukça çok bilgi toplayabilmektir. Bilgi toplama süreci için- de; müşterinin ihtiyaçlarını ve faaliyet alanlarını öğrenme, başka tasarımcıların benzer problemleri nasıl çözdüklerini araştırma ve tasarımın mesajına ileteceği ortamı denetleme gibi evreler bulunur” (Becer,1999:42) ifadesiyle açıklanmaktadır.

Araştırma bir inceleme ve gözlem olarak bu- günden ya da geçmiş deneyimlerden öğrenmedir. Bu öğrenme evresi kitap okumakla, yaşantı ile belki de gözlemlemekle ancak bunların öncesinde bilgi- leri kaydetmekle ilgilidir (Seivewright, 2013:12,)

Yaratıcılık konusunda ilham veren araştırma süreci zihinsel faaliyetleri harekete geçirmenin ve yeni yönler bulmanın bir yoludur. Moda Tasarımı alanında koleksiyon sürecinden önce farklı görsel ya da yazılı kaynakların araştırılması tema doğrul- tusunda bu kaynakların değerlendirilmesi ve olası tasarım çözümlerinin geliştirilmesi ile mümkün olabilecektir (Seivewright, 2013: 13,).

Doğru yanıt A seçeneği

D seçeneği doğru yanıt.

Tasarımcının koleksiyonu hazırlarken, tema bulma yolunda yapacağı araştırmalar Çivitçi (2004)’ye göre ise şöyle sıralanmaktadır:

Moda trendleri

Gelecekle ilgili moda bilgisi

Renk panosu

Hikâye panosu

Piyasadaki kumaş örnekleri

Modanın esinlendiği hikâyeler

Bir döneme ait kıyafetler

Şu andaki moda

Tasarımcının ön çalışmaları

Giyim ve modayla ilgili televizyon ve sine- ma arşiv filmleri

Çeşitli moda gösterileri

Kütüphaneler ve müzeler

Moda evlerinin hazırlamış olduğu koleksiyonlar

Moda dergileri ve gazete koleksiyonları

Kültürler

Moda defilelerinin başlangıcı olarak İkinci Dünya Savaş’ından sonra modaevlerinin yaptıkları organizasyonlar görülmektedir. Moda defileleri modanın kurumsallaşmasından sonra ilk olarak Fransa’da başlamıştır. Yapılan defileler sonrasında kıyafetlerin faturaları evlere gönderilerek satış yapılmıştır.

Doğru Yanıt D seçeneğinde verilmiştir.

Doğru yanıt B seçeneinde verilmiştir.

Doğru yanıt C olmalıdır.

Doğru yanıt E seçeneğidir. Diğerleri tam tersi olmaktadır

Doğru yanıt D seçeneğidir