MODA TASARIM - Deneme Sınavı - 2

Moda tasarımının tarihsel sürecindeki örneklerine bakıldığında her dönemin sanat akımları ile sıkı bir bağ içinde olduğu ve 20. yüzyıl başından 1960’ların sonuna kadar, Dünyadaki önemli gelişmelerden etkilendiği görülür. Bunlar; keşifler, buluşlar, savaşlar, kadın hakları, müzik, tiyatro, sinema ve önemli sanat olayları, doğa olayları, hatta ekonomik krizler gibi gelişmelerdir.

Kübist sanatçılar tuval üstünde doğayı geometrik şekiller olarak çözümlemeye çalışırken, hazır giyim uygulamaları ise bedeni çeşitli parçalara bölerek herkes için uygulanabilecek hazır kalıplar üretmeye çalışılmıştır. Sürrealizm (gerçeküstücülük), moda tasarımcılarına esin kaynaklığı yapan bir diğer sanat akımıdır. Gerçeküstücü moda tasarımcısı Elsa Schiaparelli, tasarımlarında şokeden renkler (şok edici pembe), kullanmış ve abartılı omuz ayrıntılarına veya yer değiştirmiş beden parçalarına yer vermiştir. Makineden yararlanılarak elde edilen tasarım öğelerinin estetik olabileceği iddiasını taşıyan ve tasarımlarında bunlara olabildiğince yer veren Fütürist moda tasarımcıları, tasarımlarında mevcut kalıpları yıkan, alışkın olunmayan asimetrik önerilere yer vermişler, değişik kumaşlar kullanmışlardır. Konstrüktivist tasarımcılar ise yapısalcı bir anlayış benimsemişler ve sezonluk modanın karşısına işlevsel olan tasarımlar önermişlerdir

18. yüzyılda sanat ve zanaat birbirinden ayrıldığında terzilik zanaat olarak sınıflanmış; böylece de sanattan ayrılmıştır. 1860’larda kişiye özel giyimin (haute couture) ortaya çıkması modanın sanatsal bir yorum kazanmasına neden olmuştur. Bu sistemin yapılanmasında Haute Couture’ün kurucusu olan İngiliz tasarımcı Charles Frederick Worth’ün etkili olduğu kabul edilmektedir.

Giyilebilir sanat (Artwear, Wear- able Art, Art to Wear) hareketi her ne kadar 20. yüzyıl başındaki gelişmelerle ilk örneklerini göstermiş olsa da 1960’lı yılların özgürlükçü ortamında daha özgün bir biçimde gelişmiştir. Bu dönemde el üretimi işler ve zanaatsal becerinin önemi yeniden artmış ve giyilebilir sanat hareketi için ortam oluşmuştur. Giyilebilir sanat ilk olarak 1960’ların sonlarında 1970’lerin başında New York ve San Francisco’da ortaya çıkmıştır. 1960’ların başında oluşan genç ve çalışan sınıfın sokak stili, Fransız moda akımlarını zayıflatmış ve yeni bir alternatif oluşturmuştur.

Moda alanında, hammadde üretiminden, tasarım, üretim, tüketim ve tüketim sonrası aşamalarda bazı çözüm önerileri vardır. Bunlar tekstil üretim süreci ve tüketim süreci ve tüketim sonrası atık olma süreci altında toplanmaktadır. Tekstil üretim süreci kapsamında doğayla barışık ürün ve üretim biçimleri dikkat çekmektedir. Ekolojik malzemeler kullanmak, nanotekstilleri tercih etmek, doğal boyar madde kullanmak ve etik ticareti benimsemek, modanın üretim aşaması ile ilgiliyken yavaş moda akımını tercih etmek tüketici ile ilgili bir çözümdür. Yavaş moda, bilinçli bir tüketiciyi arzulamaktadır. Bilinçli tüketici satın aldığı ürünün kalitesini, hangi malzeme kullanılarak üretildiğini sorgulamalıdır. Bilinçli tüketici bu nedenle yavaş modayı bilinçle talep eden tüketici demektir.

Sürdürülebilir moda anlayışı için tüketim sonrasında çöp ve atık olan giysi ya da ev tekstili ürünlerin değişik amaçlarla kullanılabileceğine yönelik öneriler vardır. Bunlar arasında geri dönüşüm, yukarı dönüşüm (malzeme ve kaliteyi bozmadan başka bir forma dönüştürmek) gibi konular yer almaktadır. Ayrıca zaman, emek, su ve enerji kaynaklarının kullanımında aşırılıktan kaçınmak, üretilen ürünlerin tasarım-oluşum sürecinden ürünün yok edilme sürecine kadar tüm çevre etkilerini hesaplamak, bu konuda tasarım yapan girişimcilerin teşvik edilmesi ve devlet desteği sağlanması, etik ticaretin benimsenmesi gibi öneriler de yer almaktadır. Bununla beraber, yerel üretimi desteklemek ve yerel kaynakları kullanarak taşımacılık sektörünün getirdiği olumsuz çevresel etkileri en alt düzeye indirmek ve ikinci el ürünlerin kullanılmasını teşvik etmek gibi öneriler de sürdürülebilir moda tasarımında başvurulabilecek kılavuzlardır.

Giysi tasarımında teknik  çizim  ise  “giysilerin  tüm  üretim  özelliklerini,  onların  nasıl  yapılandırılacağını,  süsleme  ve apre gibi detayların nasıl uygulanacağını açık ve net şekilde  gösteren  çizimlerdir”.  Teknik  çizimler  özellikle  tasarımcı  ve  üretim yapan ekip arasında iletişim kurulmasında ve üretimin tasarımcının istediği biçimde ve doğru olarak yapılabilmesinde  önemlidir.  Artistik çizimler  ile görsel  yanı  ağır  basan  ve  sunum  odaklı  gerçekleştirilen  tasarım  çizimleri,  teknik  çizimler  ile  daha anlaşılır, detaylı, ölçülü ve oranlı olarak sunulur. Teknik çizimler  ayrıca,  tasarımcı  ve  müşteri arasında  ya  da  pazarlamada  da  yaygın  olarak  kullanılmaktadır. Doğru seçenek E’dir.

Teknik çizimlerin kullanım yerlerine yönelik şu sınıflamayı yapmak mümkündür (Szkutnicka, 2011:10-19): • Sunum ve tasarım geliştirme paftaları • Koleksiyon ya da ürün grubu panoları • Stil katalogları • Ölçü yerleri ya da teknik özellik paftaları • Maliyet tabloları • Trend öngörü katalogları • Satın alma planları • Hazır patron katalogları ve ürün açıklamaları. Doğru seçenek E’dir.

İletki, Açı gönyesi adı da verilen iletki, 0 derece ile 180 derece arasındaki açıların ölçülmesi, işaretlenmesi ve çiziminde kullanılmaktadır. Doğru seçenek E’dir.

Rapido Kalemi: Teknik çizim kalemi olarak da adlandırılmaktadır. Çini mürekkebi ile çizmek ve yazı yazmak amacı ile yapılmış özel kalemlerdir. Doğru seçenek E’dir.

Siluet çiziminde  öncelikle  yapılması  gereken  işlem, kağıt boyutuna göre kullanılacak baş ölçüsünün belirlenerek çizilecek siluetin boyunun hesaplanmasıdır. Bu doğrultuda büyük bir kağıt ölçüsü için baş uzunluğu daha  fazla  seçilebilirken,  daha  küçük  boyuttaki bir   kağıt     için    daha    küçük seçilebilir. Örneğin,  1/8  baş  uzunluğunda  (oranında)  bir  siluet  elde etmede,  baş  uzunluğu  ölçüsü  A4  boyutundaki  bir  kağıt  için  2-3  cm  olabilir. Doğru seçenek E’dir.

Cep, manşet, pens, kup gibi özellikler giysi tasarımında model özellikleri ile ilgiliyken agraf bir aksesuar çeşididir. Doğru seçenek E’dir.

Drape, volan ve manşet bir model türü iken rivet ve ilik bir aksesuar türüdür. Doğru seçenek E’dir.

 

Cep türleri; peto cep, tek fleto cep, aplike cep, kapaklı aplike cep ve yan ceptir. Pagoda ise parçalı pelerin kol çiziminde kullanılan modeldir.  Doğru seçenek E’dir.

Teknik  çizimin  göze  daha  hoş görünmesinde siluet genellikle sekiz baş ölçüsünde çizilmektedir. Doğru seçenek E’dir.

 

Moda illüstrasyonunun tarihçesine bakıldığında 15. yüzyılda İtalyan Sanatçı Pisanello tarafından resmedilen görseller, moda illüstrasyonlarına ait ilk örnek olarak düşünülmektedir. 17. yüzyıla gelindiğinde, detaylı kabartmalarıyla tanınan Wenceslaus Hollar ile Fransız Sanatçı Abraham Bosse’nin gravür çalışmalarında giysi detaylarına yer verilmiştir. Doğru cevap B'dir.

Moda illüstratörü  Paul Iribe, moda çizimlerinde şablon baskı tekniğini kullanmıştır. Çizimlerindeki her renk için ayrı şablon kullanmış, böylece renkler canlılığını yitirmemiştir. Bu tekniği kullanarak modern sanata yönelmiş aynı zamanda da moda çizimlerini özgün bir hale getirmiştir. Doğru cevap C'dir

II. Dünya Savaşı sonrasında çizimlerde zemin ve giysi detaylarındaki keskin ve net çizgiler izlenimcilik akımın yansımasının sonucudur. Doğru cevap A'dır.

1970’lerde moda dergilerinde yer alan moda illüstrasyonları diğer yıllara göre daha az görülür olmuştur. Lopez’in çiziminde yer alan kadın figürlerinde bedendeki uzamalar net olarak görülmektedir. Giysi tasarımlarının yanısıra şapka, kemer, çanta, ayakkabı, eldiven gibi aksesuarların çizimine de yer verilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Pastel boya yapay renk pigmentlerin bir araya getirilip tebeşir, su ya da zamk ile karıştırılarak oluşturulan bir boya türüdür. İki farklı kullanımı söz konusudur. Bunlar kuru ve yağlı pastellerdir. Doğru cevap A'dır.