HİNT VE UZAKDOĞU KÖKENLİ DİNLER

Din insanla vardır. İnsanların iyi bir hayat sürmelerini amaçlar.

Dinler, inanma duygusu üzerine kurulmuş ve insanların ihtiyaçlarına göre kurumsallaşmış sistemlerdir.

Yeryüzünde yaklaşık 6,5 milyar insanın hemen hepsi bir din mensubudur.

Dinler Tarihi geçmişten günümüze yeryüzünde yaşayan tüm insanların inandıkları dinleri inceleyen bir bilim dalıdır.

Dinlerin inanç yönünden gelişimini, birbirleriyle etkileşimini, tarihsel değişimini ve sosyal yönlerinin anlaşılmasını kolaylaştıran coğrafi konumlarına göre yapılan tasniftir.Bu doğrultuda dinleri Hint ve Uzakdoğu Kökenli Dinler ile Ortadoğu Kökenli Dinler şeklinde iki gurupta incelememiz, hemen hemen günümüzde yaşayan tüm dinleri araştırmamızı sağlayacaktır

Hint kökenli dinler denilince: Hinduizm, Budizm, Sihizm ve Cayinizm

Konfüçyanizm, Taoizm ve Şintoizm 

 ‘Brahmanizm’ denilmiştir. 

Dharma; Kozmik düzen, kanun, şeriat, tutulan yol anlamlarına gelir. Hindular da bundan hareketle kendi dinlerine ‘Sanatana Dharma’, yani ‘Tanrı Brahma tarafından oluşturulan ebedi kozmik düzen’ derler.

Hinduizm’in tarihi süreçte geçirdiği evreleri beşe ayırabiliriz: 1. Vedalar dönemi : MÖ 2000 ile MÖ.500 arası. Bu dönemde Vedalar ve Upanişadlar tamamlandı. 2. Sutralar dönemi : MÖ ile MÖ.200 arası Kurbanların günlük yaşantıya ve kutsal metinlere girdiği dönem. 3. Destanlar dönemi : MÖ 200 ile MS.300 arası dönem. Ramayana, Mahabharata Destanları ile Manu kanunnameleri ile Bagavagita’nın yazıldığı dönem. 4. Puranalar dönemi : MS 300 ile 750 arası dönem. Hint düşüncesi üzerine yazıların oluştuğu dönem. Hinduizm bu dönemde yayılmaya başlamıştır. 5. Ortaçağ ve sonrası Hinduizm : 750 sonrası günümüze kadar Hinduizm’in Sistemleştiği, Hint felsefesinin köklü hale geldiği ve Hint kıtasında Hinduizm’in yerleştiği dönem.

Hinduizm vahiy kökenli bir dindir. Fakat bu vahiy anlayışı Ortadoğu kökenli dinlerdeki gibi Tanrı’nın insanlara seçtiği peygamber vasıtasıyla bildirdiği hakikatler şeklinde değildir. 

Hinduizm’de Rişi denen bir kavram vardır. Rişi (Peygamber)’ler İnsanın değişik evrelerden geçişi sonrası ulaştıkları bir makam olup, kutsal metinleri en iyi anlayan ve aktaran konumundadırlar.

Kast sistemi denilen bu yapı kutsal kitapları Rig Veda’ya dayandırılan dini bir inançtır. 

Kast aynı kültürel seviyeye sahip, meslekleri, örf adet ve gelenekleri ortak olan gruplara denilir. Hinduizm’de Kast’ı oluşturan gruplar bir insanın uzuvlarına benzetilmekte, tüm kastların ise Tanrı’yı temsil ettiği düşünülmektedir.

Kast Sistemini oluşturan guruplar: 1. Brahminler: Din Adamlarının oluşturduğu Kasttır. Halka Kutsal metinlerin öğretilmesi ve bazı törenlerin icrasında görev alırlar. 2. Kşatriyalar: Yöneticiler, Prensler ve Askerlerin oluşturduğu Kast. 3. Vaisyalar: Tüccarlar, toprak sahipleri ve Çiftçilerin Kast’ı 4. Sudralar: İşçiler, Hizmetçiler ve Kölelerin Kast’ı

Kast dışında kalan ve toplumda bir görevi olmadığı düşünülen kişilere de Parya (dokunulmazlar) denilmektedir.

Kast sistemi ekonomik bir sınıflandırma ile karıştırılmamalıdır. Zira Sudra kastında olup zengin olan birçok Hindu vardır. Kastlar arası bu dünyada geçiş yoktur. Kişinin bir üst kasta geçişi ancak reenkarnasyonla (yeniden doğum ile) mümkündür. Farklı Kastlar arasında evlilik yapılamaz. Eğer bir evlilik gerçekleşmişse doğan çocuk bu hayatında iki kast arasında olup, bir sonraki hayatında karmik birikimine göre yeni bir kast’ta yer alır.

Karma ve Tenasüh anlayışıdır. Hinduizm’de zaman çizgisel değil döngüseldir. Bir Hindu doğum-yaşantı-ölüm çemberinde bir sonraki doğumunun daha üst kastta gerçekleşmesi için mücadele eder. Buna ulaşmak, yaşantıda elde edilecek Karmik birikime bağlıdır.

Karma: yapılan işler sonucu elde edilen kazanım veya kayıplara verilen addır. Karmik birikim ruhların bir sonraki hayatlarında daha üst veya alt kastlarda doğmasında etkindir. Buna da Tenasüh (Ruh Göçü) denilmektedir.

Tanrı’yı hatırlatan ‘Om’ hecesini okuyarak işe başlar.

Evlerde Puja denilen ibadet odasında Tanrı heykellerinin konulduğu ve ibadetin gerçekleştirildiği köşeler vardır.

Hinduizm’de Oruç halktan ziyade Brahmanlar sınıfının yaptığı bir ibadettir. Ay takvimine göre gerçekleştirilen Oruç, her ayın başında ve ortasında tüm gün aç kalarak gerçekleştirilir.

Bunların içerisinden Tanrılar panteonunda en üst tabakada yer alanları: Brahma (Yaratıcı Tanrı), Vişnu (Koruyucu Tanrı), Şiva (Yok edici, cezalandırıcı Tanrı), Agni (Ateş Tanrısı), Varuna (Kozmik düzeni sağlayan Tanrı), Soma (Ay Tanrısı), Surya (Güneş Tanrısı), İndra (Savaş Tanrısı), Vayu (Rüzgar Tanrısı).

Hinduizm’in Kutsal Metinleri Sanskritçe dili ile yazılmıştır. 

Birçok kutsal metin esas itibariyle ikiye ayrılır:
1. Şruti : Sanskritçede “işitilen şey” anlamına gelmektedir. Bu guruptaki metinlerin belli bir yazarı yoktur. Vahye ve ilhama dayalı metinlerdir. Kutsal kişilere (Rişiler) iletilen ilahi kayıtlar olduğuna inanılmaktadır. Vedalar, Vedalar üzerine yapılmış yorumları içeren Brahmanalar, Aranyakalar ve Upanişadlara Şruti’denir.

2. Smiriti : Halk arasında yaygın olarak anlatılan Dini Hikayeler, Atasözleri, Masallar ve Kahramanlık Destanlarından oluşan metinlerdir. Ramayana, Mahabharata, Bhagavad Gita, Puranalar’dır.

Hinduizm’de domuz eti yasaktır. Hinduizm’de İnek ve Ganj Nehri, kutsal kabul edilir. Ölen kişi yakılır ve külleri Ganj nehrine dökülür. Yüzyıl öncesine kadar kadın, ölen kocasıyla birlikte yakılırken, Şimdi bu âdet kaldırılmıştır.

MÖ 6.yüzyılda ortaya çıkan bir dindir. Hinduizm’den çıkan onlarca mezhep içerisinden teşkilatlanarak din şeklini almıştır. Dünya nüfusunun yaklaşık % 0,1 inin inandığı Cayinizm, günümüzde Hindistan’ın Bihar eyaletinde yayılmış bir dindir.

MÖ 8. yüzyılda Hinduizm’e bağlı ve Kşatriya (Yönetici sınıfından) kastına mensup olan Parişva isimli bir şahsın aydınlanma sonrası ortaya koyduğu prensipleri Vardhamana Cinata geliştirmiş ve sistemleştirmiştir.

Cina “Yenen, Galip gelen kahraman “ anlamındadır. 

MÖ 599-527 yılları arasında yaşamıştır.

Cayinizm’in doktrininde hedef Hinduizm’deki reenkarnasyon (yeniden doğuş) anlayışından kurtulmaktır. Bunun için zahidane yaşayış öne çıkarılmış, çilekeş bir hayat tarzı benimsenmiştir. Bu doğrultuda Ahimsa denen ve herkesin ulaşmayı hedeflediği bir kavram gelişmiştir.

Ahimsa: Tüm canlılara karşı nazik davranılmasını ve şiddet uygulanmamasını benimseyen anlayıştır.

Cayinistler arasında aşırı zühtün prensip olarak benimsenmesi ve ahimsa anlayışı ile zirai faaliyetler ve hayvancılık gelişmemiştir. Günümüzde Cayinistler genelde iş hayatında ve ticarette aktif ve başarılıdırlar. Cayinistler vejeteryandır. Bitkisel gıdalarla beslenerek et yemeyen bir toplumdur. Sarhoş edici içkilerden uzak dururlar. İyi beslenme insanda dünyevi arzu ve istekleri artıracağı için, ayrıca hiçbir canlıya şiddet uygulanamayacağı prensibi, yaşantılarını vejeteryan olarak şekillendirmelerine sebep olmuştur.

Cayinizm’de iki mezhep ortaya çıkmıştır. Svetambaras ve Digambaras’lar. Her iki mezhebin de hedefi yeniden doğuş çarkından kurtulmaktır. Bu durum ya her şeyin terk edilmesi ile elde edilecek veya toplumsal yaşantı içerisinde zahidane yaşantıyla. Svetambaras’lar; ‘Beyaz giyinenler’ demektir. Din adamlarının ve bu yolda eğitim alan öğrencilerin çoğunluğu oluşturduğu, toplumsal hayata ve iş dünyasına uyum sağlamış Cayinistler bu gurubu oluşturur. Bir Cayinist içtiği suyu ve havayı süzerek alır. Ağızları kapalı, beyaz elbiseleri, ellerinde bir baston ve sadaka tası klasik giyim tarzlarını oluşturur. Digambaras’lar ise her şeyi terk etme anlayışı ile çıplak yaşamı benimseyenlerdir. ‘Hava giyinenler’ olarak da isimlendirilirler. Günümüzde artık bunlar da belden aşağısını örtmektedir. Günde bir kere yemek yerler ve çoğu zamanlarını tefekkürle geçirirler.

Beş temel ahlaki kurala uymakla mümkündür: a. Öldürmemek b. Çalmamak c. Az mala sahip olmak d. Yalan söylememek e. Ailevi ilişkilerden uzak durmak

Cayinizm’in sembolü ortasında tekerlekle tasvir edilen Ahimsa’yı temsil eden el’dir.

Tirthankaralar: Aydınlanmayı elde eden kişiler, bir tür azizler

Mahavira’nın Buda gibi tanrı konusunda açık ve net bir tavır koymadığını görüyoruz. Hinduizm’deki gibi politeist bir anlayışı ikinci derecede önemli tanrılar olarak kendini gösterir. Tanrı evrenin yaratıcısı olarak kabul edilir. Tanrısal varlıklar ölümsüz değildir. Görev ve sorumluluk alanları ile de bağlantılı olarak göklerin tabakalarında yer almışlardır. Reenkarnasyon inancının görüntüsüne Tanrılar âleminde de rastlanır. Tanrılar âleminin en üstünde döngüden kurtulmuşların oturduğu bir yer olduğu düşünülür. Bu makam artık dünyaya gelmeyeceklerin ikametgâhıdır.

MS 500’lerde Svetambaras mezhebine bağlı olanların gerçekleştirdikleri Vallabhi konsilinde ‘Agama ve Sidhanta’ adı ile 45 bölümden oluşan kitaplar tamamlanmıştır.

Hindistan’da 16. yüzyılda ortaya çıkan Sihizm, Hinduizm ile İslam inancının karışımı ile oluşmuş bir dindir. Hint kökenli Milli Dinler arasında yer alır.

Kurucusu Guru Nanak’tır (1469-1539). Büyük çoğunluğu Hindistan ‘ın kuzeyindeki Pencap bölgesinde Amritsar şehrinde yaşayan Sihlerin nüfusu yaklaşık 25 milyon civarındadır.

Guru Nanak, Kşatriya kastına mensup bir ailede doğmuştur. Fakat fakirlik sebebiyle memleketini terk etmiş Müslüman bir tüccarın yanında uzun yıllar hizmet etmiştir. Çevresindekileri verdiği vaazlarla etkileyen Nanak, bir süre sonra batı Hindistan’da, İran, Irak ve Mekke’de tanınan bir kişi olmuştur.

Nanak “Tanrı’nın Birliği” ve “İnsanın Kurtuluşu” na önem vermiştir. O’na göre İnsanın kurtuluşu bu dünya ve değerlerine bağlı olmamaktan, onun kölesi gibi davranmamaktan geçer. Kurtuluşu arayan kimse dindarlık disiplinine uymak zorundadır. Kurtuluş disiplini demek mabette ibadet veya hac gibi görünen davranışlar değildir. İnsanın Tanrısal hakikati benliğinde hissetmesi O’nu elde etmesi, bir anlamda Tanrı ile bütünleşmesi gerekir.

Sihizm her yerde, her zaman var olan ve sonsuz özelliklere sahip tek bir Tanrı’ya inanç üzerine kuruludur, bunu savunur. Putlara ve aracı Tanrılara karşıdır. Sihler Tanrı’nın bir olduğuna, kurtuluşu arzu eden insanın samimi ilişkiler kurabileceği aşkın bir yaratık olduğuna inanırlar. 

Amritsar’daki Altın Tapınak ibadet merkezleridir. Orada Sihizm’in sembolü olan kutsal kitapları Adi Grant ve kılıç bulunur. Bir Sih ibadet etmeden önce mabetteki havuzda abdeste benzer temizliğini yapar ve İbadet esnasında da Adi Grant’dan bölümler okur, daima Tanrı adını zikreder.

Adi Grant’da her Sih’in kazancının %10’unu diğer insanlara yardıma ayırması, zamanının da %10’unu Tanrı’ya hizmet ederek geçirmesi tavsiye edilir. Maddi şeylerin biriktirilmesi, bunlara aşırı bağlılık gösterilmesi anlamsızdır.

Sihler şekli olarak iki mezhebe ayrılırlar. Nanak’a tabi olanlar saçlarını traş ederler, Khalsa’ya tabi olanlar ise saç kesmez ve türban takarlar.

Adi Grant sadece bir kitap değil, bir Sih için hayatın özünün, hakikatin kavrandığı tek kaynaktır. Günlük ibadet Adi Grant’dan pasajlar okumak ve dua etmekten ibarettir.

Budizm, MÖ 6. yüzyılda yaşayan Sidharta Gautama tarafından Hindistan’ın kuzey kesiminde, Kapilavastu şehrinde kurulmuş ve oradan yayılmış olan bir dindir. Günümüzde Budizm’in Uzakdoğu’da, Orta Asya’da, Japonya, Çin, Moğolistan başta olmak üzere 600 milyon inananı bulunmaktadır.

Budizm Hinduizm’deki kast sistemine karşı çıkmış ve kişinin kurtuluşa ulaşması için ruh döngüsünün kırılması felsefesini işlemiştir. Bu sebeple inananların büyük çoğunluğu Hindistan dışındandır.

Sidharta Gautama’nın Buda lakabını alışı aydınlanma olayı sonrasıdır. “Buda” uyanmış, idrak etmiş, hakikati fark etmiş, bilinçlenmiş anlamındadır. Bir gün Neranjara nehri yakınında Bodh-Gaya denilen yerde bir incir ağacı altında otururken, otuz beş yaşında Sidharta’nın aydınlandığı ve Buda olduğuna inanılır. Sidharta Gautama Buda, o günden itibaren toplumu vaazları ile aydınlatma görevine başlamıştır.

Nirvana Budizm’in hedefi, en temel kavramı ve diğer inançlardan farklılığını oluşturan bir terimdir. Nirvana, dünyaya meyletmeyen, arzu ve isteklerini dizginleyen, acı ve ızdırablara tahammül eden, hakikat bilgisini kavrayan kişilerin ulaşacakları zirvedir. Nirvana’ya ulaşmak için arzu ve ihtirası yok etmek, kötü huy ve davranışları bırakmak, hakikati kavrayacak olgunluğa ulaşmak gerekir. Kişi Nirvana’ya ulaşınca tenasüh denilen ruh göçünden, hayatın sonsuz tekrarlanan döngüsünden kurtulacaktır.

Bu aşamada yoga ve meditasyon Budizm’de uygulanan tekniklerdendir. 

Yoga: Pratikte zihin ve beden bilimidir. Beden ve zihnin doğal dengesini sağlaması hedeflenir. Burada amaç Hakikatin kavranılması, benliğin tanınması ve huzura kavuşmasıdır. 

Meditasyon ise birçok kültürde ve dinde uygulanan manevi bir arınma tekniğidir. Meditasyon, kişinin iç huzuru, sükûneti, değişik şuur hallerini elde etmesini sağlayan, zihnin denetleme teknikleri ve deneyimlerine verilen addır.

Budizm’de önemli kavramlardan biri bir diğeri Sanga’dır. Sanga; Budist inananlar topluluğunun tümünün anlatımı için kullanılan bir ifadedir. İslam’daki ümmet kavramı ile eşdeğer görebileceğimiz bu terim Budizm’de iman ilkesi içerisinde de yerini bulmuştur. Bu ilke “Buda’ya sığınırım, Sanga’ya sığınırım, Darma’ya sığınırım” dır. 

Darma, Hinduizm’deki gibi Budizm’in de benimsediği ve kanun, din, nizam, gidilen yol anlamlarında kullanılan bir terimdir.

Bir Budist dört hakikat önemlidir. Bu dünya hayatında Izdırabın ne olduğunun, Izdırabın kaynağının, ızdıraba götüren yolların ve ızdırabın nasıl kaldırılacağının bilinmesi gerekir. Izdırabın kaldırılması arzu ve isteklerin yok edilmesi ile mümkündür. Bu da sekiz kutsal yolun uygulanması ile elde edilecektir: Doğru iman, Doğru düşünce, Doğru konuşma, Doğru davranış, Doğru gayret, Doğru iş, Doğru karar, Doğru tefekkür.

Budist mabetlerine Pagoda denilir. Vihara ise daha büyük yapılara verilen isimdir.

Buda’dan sonra ortaya çıkan iki büyük yorum iki yaygın mezhebin doğuşuna sebep olmuştur. Güney Budizm’i olarak ta isimlendirilen ve ferdi kurtuluşu ön plana çıkaran Srilanka, Birmanya, Laos, Tayland ve Vietnam çevresi Budizm’e Hinayana Budizm’i denir. Kuzey Budizm’i de denilen ve toplu kurtuluşu benimseyen, Tibet, Çin, Japonya ve Kore çevrelerinde yaygın olan Budizm’e ise Mahayana Budizm’i denir.

Budizm temelde insanın acı ve ızdıraplardan kurtulmasını ve nirvana’ya ulaşmasını hedeflemiştir. Buda, Hinduizm’deki gibi antropomorfist tanrı anlayışına ve tanrısal figürlere, şekillere ve heykellere karşı çıkmış ve sağlığında bunların mabede konulmasını yasaklamıştır. Fakat sonraki dönemlerde Buda’nın heykelleri mabette yer almış ve Tanrıya ulaşmak için aracı tanrılar olarak kullanılmaya başlanılmıştır.

Bu üç sepet: 1. Vinaya Pitaka : Budist cemaatin (Sanga) mabette ve günlük yaşantılarında neler yapmaları gerektiği üzerine kuralların anlatıldığı disiplinler sepetidir. 2. Sutta- Pitaka : Buda’nın konuşmaları, nasihatleri ve müritlerinin aktarımlarından oluşan öğretiler sepeti. 3. Abhidamma Pitaka: Budizm’in doktrininin, Felsefi düşüncesinin temellerinin açıklandığı, doktrinler sepetidir.

MÖ 6. yüzyılda Çinli bir filozof Konfüçyüs (Kung Fu Tzu) (MÖ 551-479) tarafından kurulmuş bir dindir. Çin milli dinleri arasındadır.

Taoist veya Budist inanç ve uygulamaları devreye girmektedir.

Bu ahlaki sistem milleti siyasi otoritenin kontrolünde huzura kavuşturmak için kurulmuştur.

Çin tarihinde yüce tanrı olarak “Tien” adı verilen ve Göğün efendisi olarak ifade edilen “Gök Tanrı” anlayışı yaygındır. 

Konfüçyanizm’in kutsal metinleri iki guruptur. Bunlar “Beş Klasik” ve “Dört Kitap” tır. Beş Klasik: 1. Tarih Kitabı : Çin Tarihine ait bilgiler bulunur. 2. Değişiklikler Kitabı: Mistik ve metafizik olaylar aktarılır. 3. Şiirler Kitabı: 305 tane şiirsel anlatımın bulunduğu bölüm. 4. Törenler Kitabı : İbadetler, ayinler ve törenler hakkında bilgi verilir. 5. Güz ve Bahar Kitabı : İlkbahar ve Sonbaharla ilgili olaylar anlatılır. Dört Kitap: 1. Konfüçyüs’ün vaazları. 2. Mensiyüs’ün sözleri : Öğrencisi Mensiyüs’ün anlatımlarını içerir. 3. Orta yol doktrini : Her konuda aşırılıktan kaçınma yolları anlatılır. 4. Büyük Bilgi : Hakikati kavrama için hazırlanan rehber.

Taoizm tabiatla ilgili çok güçlü eğilimlere sahip Çinli münzeviler arasında gelişen inançlar ve uygulamalara verilen bir isimdir. Çin dinleri arasında yer alır.

Kurucusu MÖ 6. yüzyılda yaşayan ve uzun süre sarayda arşiv memurluğu yapan Lao-Tzu’dur. Çin, Japonya, Kore ve Güneydoğu Asya civarlarında yaygın olan Taoizm’in dünya nüfusundaki yeri % 0,1 civarındadır.

Taoizm’in dünya görüşü Çin’de yaygın olan Yin ve Yang anlayışı üzerine şekillenmiştir. Yin ve Yang dünyada bugün var olan gelmiş geçmiş tüm bilgi kaynaklarının temelinde görünebilen, karşıt kutupları ve bu kutupların birbiriyle olabilecek her türlü ilişkisini ortaya koymaya çalışır.

Taoizm’de hayatın gayesi sükûnettir. “Wu-vey” denen bu prensipte, İnsan harekete geçmeden önce sakin olmalı, hiçbir şey söylemeden dengeyi kavramalıdır. Tabiat kanunları her zaman mükemmeldir ve tabiat da daima güzeldir. İnsan tabiatın sesine kulak vermelidir. Yoksa bu kanunlara müdahale ederek bu güzellikleri icraatlarıyla değiştirmemelidir.

Lao-Tzu’ya göre dünyadaki tüm fenalıklar, ihtiraslar, karışıklıklar hep öğrenilen şeylerden kaynaklanmaktadır. İnsan kendini dinleyerek kendi kalbini okuma yolunu bulmalıdır. Ancak o zaman hakikat kavranır ve ezeli erdem kazanılır.

Taoizm’de panteist bir tanrı anlayışı karşımıza çıkar.  Lao-Tzu’ya göre yeryüzündeki her şey hatta evren Tanrı’nın bir parçası olarak düşünülmektedir. Tanrı her şeydir ve her şey Tanrı’dır. Tanrı insanın dünyasında, nesnelerde ve tabiatta her yerde varlığını gösterir. Lao-Tzu’nun, Tao olarak isimlendirdiği Tanrı görülmez, işitilmez ve kavranılmaz. O, ezeli ve ebedidir. O, her şeyin kaynağıdır, her şeyi yaratan ve besleyendir. O’nun hiçbir şeye ihtiyacı yoktur.  Taoist ahlak anlayışının temeli mistiktir. Dünyaya meyle karşı çıkan zahidane yaşayış ön plandadır. İnsanın vazifesi her şeyin kaynağı ve yaratıcısı olan Tao’yu övmesi ve yüceltmesidir. Lao-Tzu sağlığında Tao’dan Bir, Bir’den iki (Yin ve Yang), ikiden üç (Yin,Yang ve Nefes), üçten de evrenin yaratıldığını ifade etmiştir. Fakat daha sonraları Budizm’in de etkisi ile evrenin tanrılarla dolu olduğu anlayışı gelişmiştir.

Lao-Tzu, seçilen ve gidilen “yol” anlamına gelen “Tao” kavramı üzerine düşüncelerini, Çin’in geçmiş kültürel birikiminden de istifade ederek kitabı “Tao-te-King” de toplamış bu kitap daha sonra talebesi Chuang-Tzu’nun da ilaveleri ile Taoist doktrini barındıran kutsal kitap olarak kabul görmüştür. Tao-te-King, Tao ve te hakkında seksen bir bölümün bulunduğu bir kitaptır. Kitap Tao dışında felsefi ve metafizik konuları anlatırken oldukça mistik bir dil kullanmıştır. Bu sebeple Taoist olmayanların anlamasının zorluğu sıklıkla ifade edilir.

Şintoizm Japon milli dinidir. Şinto kelimesi “Tanrıların yolu” demektir. Japonlar’ın en eski dönemlerden itibaren sahip oldukları inançlarının reforme edilmesi ile ortaya çıkan bir dindir.

Şintoizm kurucusu olmayan bir dindir. Üç dönemde incelenir. Bu dönemler; 1. En eski dönemlerden Budizm ‘in Japonya’ya girişine kadarki dönem (MS 552). 2. Budizm, Şintoizm mücadelesinin arttığı 9.yüzyıla kadarki dönem. 3. Şintoizm’le Budizm’in birbirinden ayrıldığı, 12-19. yüzyıllar arası dönem.

Şintoizm’de geleneksel animist anlayışın tesiri ile ruhlar büyük bir öneme sahiptir. Ruhlar “kami” olarak ifade edilir. Kami, insanın kavrayabileceği en üstün varlık demektir

En büyük tanrı Güneş Tanrıçası Amaterasu’dur. Bu sebeple Güneşin doğuşunu izlemek bir Şintoist’in en önemli dini görevidir.

Din görevlisine kannuşi denir. Kannuşi’ler özel okullarda yetiştirilirler. Din görevlilerinin evlenmesinde bir sakınca yoktur. Dinî ayin dışında sivil giyinirler. Günlük hayatlarında mabetteki görevlerinin yanında öğretmenlik, memurluk gibi işlerde çalışırlar.

Günümüzde Japonya’da Şintoizm’den çıkmış birçok mezhep vardır. Bunlar eğitim, sağlık ve sosyal yardım konularında devletin de desteklediği hareketlerdir. Önde gelenleri Tenrikyo ve Konkokyo mezhepleridir.

Şintoizm’de dünya gök, yer ve yer altı olmak üzere üç tabakadan meydana gelmiştir. Tanrılar bu tabakalardan gök ve yerde bulunurken yer altında ölüler ve devlerin bulunduğuna inanılır. Şintoistlere göre Japonya’daki adalar Tanrıların evliliği ile oluşmuştur.

Şintoizm ‘in kutsal metinleri ikidir: 1. Kojiki: Dünyanın yaratılışından 628 yılına kadarki Japonya’nın tarihinin anlatıldığı eser sözlü aktarılırken 712 yılında yazıya geçirilmiştir. Üç cilttir. 2. Nihongi: Bir nevi Kojiki’nin yorumudur. En eski tarihli resmi metin özelliğine sahiptir. Japonya’nın resmi tarihidir. Devlet hizmetlerinde görev alanların uyması gereken kurallar, törenler ve bayramlar, mabetler ve ayinlerden bahsedilen otuz ciltlik eser 720 yılında tamamlanmıştır.