MİTOLOJİ VE DİN - Deneme Sınavı - 6

Konfüçyanizm MÖ 6. yüzyılda Çinli bir filozof Konfüçyüs (Kung Fu Tzu) (MÖ 551-479) tarafından kurulmuş bir dindir. Çin milli dinleri arasındadır. Çin, Kore, Japonya ve Vietnam bölgesinde insanlar tek bir inanca inanmamaktadırlar. Tarihsel geçmişi ve kültürel birikimi en zengin olan toplumlardan birisi olmasına rağmen Çin,
Konfüçyüs’ün ortaya çıktığı dönemlerde sosyal ve kültürel sıkıntılar içerisindedir. Çinli filozof, bu
sıkıntılara çözüm arayışını geçmişte olduğu gibi atalara saygının hakim olduğu, geleneğin ön plana
çıkarıldığı bir yaşamın kurulması gerektiği düşüncesi ile ilkelerini ve felsefesini yönetime ve topluma
aktarmış, bu ilkeler zamanla din halini almıştır.

Konfüçyanizm’in kutsal metinleri iki guruptur. Bunlar “Beş Klasik” ve “Dört Kitap” tır. Beş Klasik: 1- Tarih Kitabı : Çin Tarihine ait bilgiler bulunur. 2- Değişiklikler Kitabı: Mistik ve metafizik olaylar aktarılır. 3- Şiirler Kitabı: 305 tane şiirsel anlatımın bulunduğu bölüm. 4- Törenler Kitabı : İbadetler, ayinler ve törenler hakkında bilgi verilir. 5- Güz ve Bahar Kitabı : İlkbahar ve Sonbaharla ilgili olaylar anlatılır. Dört Kitap: 1- Konfüçyüs’ün vaazları. 2- Mensiyüs’ün sözleri : Öğrencisi Mensiyüs’ün anlatımlarını içerir. 3- Orta yol doktrini : Her konuda aşırılıktan kaçınma yolları anlatılır. 4- Büyük Bilgi : Hakikati kavrama için hazırlanan rehber.

Taoizm’de hayatın gayesi sükûnettir. “Wu-vey” denen bu prensipte, İnsan harekete geçmeden önce sakin olmalı, hiçbir şey söylemeden dengeyi kavramalıdır. Tabiat kanunları her zaman mükemmeldir ve tabiat da daima güzeldir. İnsan tabiatın sesine kulak vermelidir. Yoksa bu kanunlara müdahale ederek bu güzellikleri icraatlarıyla değiştirmemelidir.

Japonya’da sekiz milyon tanrının varlığından söz edilir. Bunların en büyüğü Güneş Tanrıçası Amaterasu’dur. Sembolü Aynadır. İmparator da Güneş Tanrıçasının oğlu, dünyanın ilahıdır.

An, Mezopotamya panteonunun baş tanrısı olup, göğün kişileştirilmiş halidir, kutsal rakamı 60’tır. Bütün Mezopotamya tanrılarının en yüksek rakamıdır.

Erken dönem Sumer Kral listelerinde Tufan’dan sonraki ilk hanedan efsanevî Kiş hanedanı olup, bu hanedanın 13. kralının adı göğe çıkan çoban Etena’dır.

Hititler, Anadolu’nun güneydoğusunda yaşamış Hurri kültüründen büyük oranda etkilenmiştir. Bu etkileşim Hitit kralı III. Hattuşili’nin Kadeş savaşından dönüşte Lawazantiya kenti rahibinin kızı Pudu- hepa ile evlenmesiyle doruk noktaya ulaşmıştır. Dolayısıyla Hurri kültürünün yarattığı Kumarbi (Gökteki Krallık Efsanesi), Tanrı LAMA’nın Gümüş’ün Hedammu’nun ve Ullikummi’nin Şarkısı adlı efsaneler Hitit edebiyatında önemli bir yer tuttu. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yunan mitosunun yazıya geçirilmesi Homeros ve Hesiodos’la başlar, ancak daha sonra Homeros ve Hesiodos’un yarattıkları tanrı soylarına ve efsanelere eklemeler ve katkılar yapılır.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Grek mitolojisi hakkındaki ikinci büyük kaynak MÖ 8. Yüzyılda yaşamış olan Hesiodos’tur. İşler ve Günler (Erga Kai Homerai) ve Tanrıların Yaratılışı (Theogonia) adlı iki önemli yapıtı vardır.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Hesiodos’a göre evrenin başlangıcı karışıklık, belirsizlik ve sonsuz boşluk anlamına gelen Khaos’tu.

Karışıklık ifadesi Khaos'un tanımında yer almaktadır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Evrenin efendisi Kranos, korkuya kapılıp Ouranos gibi döllerini yok etme yoluna gitmiştir. Yalnız yöntemi farklıdır. Kronos doğan çocukları doğar doğmaz yutmaktadır. Rheia doğan çocuklarının hemen yutulmasına üzülür ve altıncı çocuğunu doğurmak üzereyken Ouranos ile Gaia’dan yardım ister. Rheia’yı Gaia ve Ouromos doğurması için Girit’in bir mağarasına götürüp saklarlar. Zeus doğduktan sonra Gaia Kronos’a bezlere sarılmış bir taş sunar. Kronos’da bunu yutar. Zeus Girit’teki mağarada Rheia’nın rahipleri Kuret’ler tarafından büyütülür. Amaltheia adlı keçi Zeus’u sütüyle besler. Kronos ve Rheia’nın evliliğinden Zeus, Hades, Poseidon, Hestia, Hera ve Demeter olmak üzere 6 çoçuğu olmuştur.

Doğru cevap E seçeneğidir.

A, B, C ve E seçeneklerindeki özellikler başka tanrılara aittir. Ancak D seçeneğinde belirtilen "güzel sanatlar" Apollon ile ilgilidir. Apollon sanatla ilişkilendirilmesi nedeniyle lir ile temsil edilir.

Yunan mitolojisinde bilgeliğin doruğundaki tanrıdır. Hem tanrıların hem insanların babasıdır. Titanlardan Kronos ile Rheia’nın oğludur. İlk evliliğini akıl, sağgörü, kurnazlık ve kalleşliğin tanrıçası olan Metis ile yapmıştır. Ancak kendisinden önceki çiftten aldığı öğütlerle yanında yatan eşi Metis’i yuttu. Çünkü kendi yaşayışının da babası Kronos’un yazgısı gibi olacağını biliyordu. Ancak Metis’i yuttuktan sonra dayanılmaz baş ağrıları çekti. Hermes’in gelişi ve onun hastalığının nedenini söylemesi üzerine Hephaistos’un yaptığı balta ile baş tanrının başında bir yarık açıldı. Böylece silahlarıyla kuşanmış olarak Athena babasının kafasından çıkarıldı.

Şarap tanrısı olarak bilinen Dionysos'tur.

Doğru cevap D seçeneğidir.

A, B, C ve E seçeneklerinde yer alan tanrılar Yunan mitolojisinde yer alır ve Olymposlu tanrılar olarak ifade edilmektedir. Ancak D seçeneğinde yer alan Midas Frig Kralıdır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Kronos ile Rheia’nın kızı olan Demeter toprak ve bereket tanrıçasıdır. Homeros’un destanlarında güzel saçlı kraliçe, güzel örgülü Demeter diye anılır. Ekinleri ve özellikle buğdayı simgeler. Demeter ile ilgili tek efsane mevsimleri simgeleyen bir efsanedir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Romalılar genelde Yunanlıların Olympian tanrılarını kabul etmişlerdir. Sadece adlarını değiştirerek Olymposlu tanrılara tapmışlardır Apollon ise adı değişmeden Roma mitolojisine geçen tek tanrı olma özelliğini taşımaktadır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Önceleri Romalılar hiçbir tanrıya tapmamışlardır. Ancak artan savaşlar ile birlikte tanrı inancı Roma’ya da gelmiştir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Yahudilik, Mecusilik, Sabiilik, Hristiyanlık ve İslamiyet Ortadoğu’da ortaya çıkmıştır. Doğru yanıt B’dir.

Hz. İbrahim ve eşi Sare’nin yaşları  ilerlemiş  olmasına rağmen çocukları  olmamıştır. Sare’nin de ısrarı ile cariyesi Hacer ile evlenen Hz. İbrahim’in İsmail adlı ilk çocuğu olmuştur. Aynı dönemde Sare’den de İshak adlı  ikinci bir oğlu olmuş, Sare’nin kıskançlığı sebebiyle Hacer ve İsmail Hz İbrahim tarafından Mekke’ye götürülmüştür. Daha sonraki dönemlerde İsmail Arapların atası olmuş, İshak ta Yahudilerin atası olarak kabul edilmiştir. Doğru yanıt D'dir.

Kudüs mabedi Yerubabel döneminde, MÖ 516 yılında yeniden inşa edilmiş ve ikinci mabet dönemi başlamıştır. Yahudiliğin bu dönemde milli bir din halini almasında rol oynayan şahıs Ezra’dır. Ezra, Asurlular tarafından Kudüs yakıldığı zaman yok olan Tevrat’ı yeniden bir araya getirmiş İsrailoğullarının dağınıklığı sebebiyle yok olmaları endişesi içerisinde Yahudi anne ve babadan doğmuş olma şartını getirerek etnik kimliği öne çıkartmış , ibadet ve törenleri yeniden düzenlemiştir. Doğru yanıt D'dir.