MİTOLOJİ VE DİN - Deneme Sınavı - 23

Mitolojik ağaç olan “Hayat Ağacı”nın üstünde çift başlı bir kartal bulunur. Bu kartalın göğün beşinci katında yaşadığına, canlılar ve insanlar arasındaki kapıda nöbet tuttuğuna inanılır.

Puranalar dönemi : MS 300 ile 750 arası dönem. Hint düşüncesi üzerine yazıların oluştuğu dönem. Hinduizm bu dönemde yayılmaya başlamıştır.

Kast Sistemini oluşturan guruplar:
1. Brahminler: Din Adamlarının oluşturduğu kasttır. Halka Kutsal metinlerin öğretilmesi
ve bazı törenlerin icrasında görev alırlar.
2. Kşatriyalar: Yöneticiler, Prensler ve Askerlerin oluşturduğu Kast.
3. Vaisyalar: Tüccarlar, toprak sahipleri ve Çiftçilerin Kast’ı
4. Sudralar: İşçiler, Hizmetçiler ve Kölelerin Kast’ı

Smiriti : Halk arasında yaygın olarak anlatılan Dini Hikayeler, Atasözleri, Masallar ve Kahramanlık Destanlarından oluşan metinlerdir. Ramayana, Mahabharata, Bhagavad Gita, Puranalar’dır.

Öldürmemek
Çalmamak
Az mala sahip olmak
Yalan söylememek
Ailevi ilişkilerden uzak durmak

Hindistan’da 16. yüzyılda ortaya çıkan Sihizm, Hinduizm ile İslam inancının karışımı ile oluşmuş bir dindir. Hint kökenli Milli Dinler arasında yer alır.

Buda’dan çok sonraları, içinde ibadethanenin, misafirhanenin, toplantı salonlarının bulunduğu bir tür külliye görevi olan viharalarda da toplu ibadetler gerçekleştirilmektedir.

Beş Klasik:
1. Tarih Kitabı : Çin Tarihine ait bilgiler bulunur.
2. Değişiklikler Kitabı: Mistik ve metafizik
olaylar aktarılır.
3. Şiirler Kitabı: 305 tane şiirsel anlatımın bulunduğu bölüm.
4. Törenler Kitabı : İbadetler, ayinler ve törenler hakkında bilgi verilir.
5. Güz ve Bahar Kitabı : İlkbahar ve Sonbaharla ilgili olaylar anlatılır.

Taoizm’in dünya görüşü Çin’de yaygın olan Yin ve Yang anlayışı üzerine şekillenmiştir.

MÖ 6. yüzyılda Çinli bir filozof Konfüçyüs (Kung Fu Tzu) (MÖ 551-479) tarafından kurulmuş bir dindir. Çin milli dinleri arasındadır.

Şintoizm ‘in kutsal metinleri ikidir:
1. Kojiki: Dünyanın yaratılışından 628 yılına kadarki Japonya’nın tarihinin anlatıldığı
eser sözlü aktarılırken 712 yılında yazıya geçirilmiştir. Üç cilttir.
2. Nihongi: Bir nevi Kojiki’nin yorumudur. En eski tarihli resmi metin özelliğine sahiptir. Japonya’nın resmi tarihidir. Devlet hizmetlerinde görev alanların uyması gereken kurallar, törenler ve bayramlar, mabetler ve ayinlerden bahsedilen otuz ciltlik eser 720 yılında tamamlanmıştır.

İnanç terimi sadece “Tanrı’ya, bir dine inanma, akide, iman, itikat” anlamında kullanılmaz. İnanç; Türk Dil Kurumu’nun tanımına gore “Bir düşünceye gönülden bağlı bulunma”, “Birine duyulan güven, inanma duygusu” ve “İnanılan şey, görüş, öğreti” anlamlarında da kullanılır.

Türklerin, tarihi süreç içerisinde Kamlık inancı dışında, Doktriner (öğreti) ve Semavî (Göksel) dinler olarak, Budizm, Taoizm, Maniheizim, Mazdeizm, Zerdüştilik, Hristiyanlık (Nesturilik), Yahudilik ve İslamiyet gibi dinleri benimsedikleri bilinmektedir.

Kayra Han Türk mitolojisinde Gök Tanrı’ya verilen isimlerden biri olarak görmekteyiz. Altay Türklerine göre en büyük tanrıdır. W. Radloff’un derlediği mitlerde “yerin yaratılmasından önce suların üstünde kaz gibi uçan, insanı yaratan, dünyada var olan her şeyi yaratan” gerçek Tanrı’dır.

Türk mitolojisinde yer alan belli başlı Kötü Ruhlar-Abaası arasında Erlik ve Al Bastı gelmektedir.

Türk mitolojisinde ve destanlarda ejder, “Yel Büke”, “Evren”, “Luu” olarak sıklıkla geçmektedir. Büyük yılan şeklinde, kulaklı-boynuzlu, kanatlı, pençeli, ağzından ateşler çıkaran, gövdesi pullu bir yaratık olarak su kaynaklarını ve yağmur bulutlarını temsil eder.

Türk mitolojisinde, dünya yaratıldığında göğe doğru uzanan dalsız budaksız bir ağaç vardır. Tanrı, bu ağacın dokuz dal ve budağının çıkması, bunlardan da dokuz insan yaratılmasını emretmiştir. Bu ağaç, Hayat ağacıdır. Hayat ağacını sıradan insanların göremeyeceği, ancak Tanrı tarafından gönderilen hakanlar ve kamların görebileceği inancı yaygındır. Bu ağaç dünyada tek başına ve yalnızdır. Göğün direği, göğü tutan ağaç olarak gök ile yer arasında bir köprüdür.

Oğuz Kağan destanında ağaçtan türemenin başka bir çeşidi bulunmaktadır. “Oğuz kağan bir gün avlanırken, suyun ortasında bir adacık görür. Adadaki bir ağacın kovuğunda, gözleri gök renginde bir kız bulunmaktadır. Bu kızı kutsal ruhlardan YerSu göndermiştir. Oğuz Kağan bu kızla evlenir ve üç oğlu olur. Onlara, Gök Han, Dağ Han ve Deniz Han isimlerini veririr.

Oğuz Kağan’ın “Ay Han” adlı bir oğlu vardır. Gökten gelen ışıktan olan annenin çocuğudur.

Türklerde gezegenin karşılığı “Ülker”dir. Bundan ayrı olarak “Zühal (Satürn) (Sekentir), Müşteri (Jüpiter) (Erentüz), Bakır-Sokum (Merih-Mars), Utarit (Merkür), Zühre (Venüs), Çolpan (Çoban Yıldızı)” gibi yıldızlar da bulunmaktadır.

Gılgamış Destanı Türklere ait milli bir destan değildir.