MİMARLİK TARİHİ

Türkiye’nin ticari ofis mekânı olarak tasarlanan ilk gökdeleni ve ilk giydirme cepheli yapısı olan eser Ankara Kızılay Emek İşhanı’dır. Doğru Cevap A’dır.

1959 yılında inşa edilen ve Türkiye’deki ilk Organımsı Mimarlık (Organhaft) örneği olan yapı İstanbul Sheraton Oteli’dir. Doğru Cevap E’dir.

Ankara Türk Dil Kurumu Binası geleneksel U sofayı yorumlayan, Yeni Rejyonalist anlayışın önemli örneklerinden birisidir. Doğru Cevap E’dir.

Malzemenin doğal doku ve rengiyle bırakılması ve yapının içinde yer alan işlevlerin estetik amaçlı olarak dışa yansıtılması ilkelerine dayanan mimarlık üslubu Yeni Brütalizm’dir. Doğru Cevap C’dir.

Mimaride Post-Modern Akımın kuramcısı ve aynı zamanda “Mimarlıkta Karmaşıklık ve Çelişki” adlı kitabın da yazarı olan mimar   Robert Venturi’dir. Doğru Cevap B’dir.

Mimar Vedat Dalokay tarafından tasarlanan 1956 tarihli Eskişehir Porsuk Oteli Tarihselci-ulusalcı-yerel mimari örneklerinden birisi değildir. Doğru Cevap C’dir.

Mimarlar Odası 1954 yılında kurulmuştur.  Doğru Cevap C’dir.

Ankara Dışişleri Bakanlığı Binası 1984-88 yılları arasında inşa edilmiş olup, 1950’ler modernizminin temsillerinden birisi değildir. Doğru Cevap E’dir.

Brütalizm akımını ortaya atan mimar Le Corbusier’dir. Doğru Cevap D’dir.

1927’de Ankara’da kurulan Türk Mimarlar Cemiyeti’nin 1934’te Türk Yüksek Mimarlar Birliği adını alarak çok şubeli hale getirilmesinin ardından 1954’te, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu’nun yasalaşmasıyla Türk Yüksek Mimarlar Birliği yetki ve olanaklarının büyük bir kısmını Mimarlar Odası’na devretmiştir.

Organımsı Mimarlık (Organhaft) ve Ekspresyonizm, Türkiye’de bağımsız biçim arayışları içinde ortaya çıkan iki eğilim olmuştur. Bu iki eğilimin ortak özelliği, her ikisinin de dik açıyı yadsıyan serbest bir anlayışla tasarım yapılmasını esas almasıdır.

Post-Modern hareket, Modern Mimari’nin tekdüze, sıkıcı, soyut, sıradan insanla iletişim kurmayan seçkinci tavrına karşılık bir tepki hareketi olarak ortaya çıkmıştır.

Post-Modern hareket, Modern Mimari’nin tekdüze, sıkıcı, soyut, sıradan insanla iletişim kurmayan seçkinci tavrına karşılık bir tepki hareketi olarak ortaya çıkmıştır. Akımın kuramcısı olan ABD’li mimar Robert Venturi’nin 1966’da yayınlanan “Complexity and Contradiction in Architecture” (Mimarlıkta Karmaşıklık ve Çelişki) adlı kitabı ile gündeme gelmiştir.

Yeni Brütalizm, Türkiye’de parçalı prizmaların kompozisyonuna dayanan yaklaşımı tamamlayan ve geliştiren bir eğilim olarak tutunmuş ve yaygınlaşmıştır.

Uluslararası Üslup, Türkiye’de genel olarak Ulusal Mimarlık Akımı ideolojisi ile yetiştirilmiş mimarlar tarafından uygulanmıştır

Akmerkez (Fatin Uran, 1993) geç modern mimarlık örnekleri arasında sayılabilir.

1980 Sonrası Mimari Yaklaşımlar
Ekonomideki köklü değişiklikler, yeni bir kültürel ve toplumsal dönüşümü de başlatmıştır. Materyalist değerlerin ön plana çıkması, yüzeysel bakış açısını da beraberinde getirmiş, toplumsal ve insani değerleri erozyona uğratarak kültürel yozlaşma ortamını hâkim kılmıştır. Küreselleşmenin de olumsuz etkileriyle
dünyada ve Türkiye’de etik değerlerin aşınıma uğraması nedeniyle mimarlık, her şeyin bilinçli-bilinçsiz denendiği bir kargaşaya sürüklenmiştir (Hasol, 2003: 54). Mimari uygulamalar da homojen bir yapıya sahip değildir. Bu dönemin yapıları mimari yaklaşımları açısından değerlendirildiğinde, farklı
yaklaşımların ayrı ayrı kullanımının yanısıra, bir yapının tek bir akıma bağlı kalmadan, birden fazla
anlayışı bünyesinde barındıracak şekilde tasarlanması da yaygın olarak görülen tutumdur (Karasözen, 2005). Dönemin mimarisi, üç başlık altında sınıflanabilir:
• Piyasa mimarisi
• Resmi mimari
• Seçkin (elitist) mimari (Yücel, 1989: 30)

Mimari nitelik açısından üzerinde durulması gereken, “seçkin mimari”dir. Bu mimari içinde, birkaç temel eğilim söz konusudur. Bunlar, “geç modernizm”, “post-modernizm” ve “tarihselci-ulusalcı-yerel mimari” arayışları olarak
sınıflandırılabilir.

Brütalizm’in gelişmiş ülkelerdeki belirişiyle Türkiye’de uygulanmasının neredeyse eş zamanlı olmasıdır. Yeni Brütalizm’in Türkiye’deki başlıca uygulamaları arasında, İstanbul Hukukçular Sitesi (Haluk Baysal, Melih Birsel, 1959-1966), Ankara Stad Oteli (Doğan Tekeli, Sami Sisa, Metin Hepgüler, 1962),
Ankara Anadolu Kulübü (Ertur Yener, 1963), Harbiye Orduevi (Metin Hepgüler, 1969), İstanbul Reklam Sitesi (Günay Çilingiroğlu, Muhlis Tunca, 1969) ile Tercüman Gazetesi Binası (Günay Çilingiroğlu, Muhlis Tunca, 1974) sayılabilir.

Savaş döneminde Avrupa’daki totaliter rejimlerin modern mimarlığa karşı tavır içine girmesi, Walter Gropius ve Mies van der Rohe gibi modern mimarlığın öncülerinin ABD’ye göçmesine ve mimarlık anlayışlarının gerek eğitimci, gerekse uygulamacı olarak bu ülkede yayılmasına neden olmuştur.