MİMARLİK TARİHİ - Deneme Sınavı - 8

“1936 yılında Fransız mimar ve plancı Henri Prost, İstanbul’u planlamak üzere davet edilmiş ve 1936 ile 1951 yılları arasında İstanbul`da bulunarak, kentin planlanmasında önemli bir rol oynamıştır.”

“1950’lerde başlayan hızlı kentleşme, sanayileşme çabaları, planlamanın kapsamını ve boyutlarını değiştirmiş, 1960’larda mimarlık eğitiminden bağımsız bir kent planlama eğitimi kurumsallaşmış ve kent planlarını Atina Anlaşması ’nın ilkeleri yönlendirmeye başlamıştır. Bu gelişmeler, Türkiye’de bütüncül geniş kapsamlı - rasyonalist bir planlama anlayışının ortaya çıkmasına yol açmıştır.”

“1836-1837 yılında Moltke, İstanbul için, kentle ilgili imar kararlarının da bulunduğu ilk imar planını hazırlamaya başlamış, plan 1842 yılında tamamlanmıştır (Kuban, 1998: 35).”

“1860’lı yıllardan itibaren Anadolu’daki kentlerin mekânsal yapısında bazı gelişmeler gözlenmiştir. Yeni ticaret merkezlerinin kurulması, demiryolu, liman ve rıhtımların, askeri kışlaların inşasıyla yeni çekim merkezlerinin yaratılması, idari merkez oluşturma bu gelişmelerden bazılarıdır (Aktüre, 1978: 220)… Gelişen ulaşım olanakları sonucunda araba ve tramvayın ulaşımda kullanılmaya başlaması, yaya erişirliğine göre oluşmuş organik formdaki sokak ve cadde dokularının, dama biçimli planlara uygun olarak geniş ve ağaçlıklı caddelere dönüşmesine yol açmıştır. Toplumsal yapıda ortaya çıkan yeni sosyal tabakalaşmanın ortaya çıkardığı sıra ev, apartman tipi konutların yanında devlet erkânı, gayrimüslim zenginler ve elçiliklerin inşa ettirdiği saray, köşk ve malikâne türü yeni konut biçimleri ve alanları, banliyöleşme ve mübadeleler sonucunda oluşan göçmen mahalleleri konut alanlarında gözlemlenen değişikliklerdir.”

“1980 yılında yönetimi ele geçiren askeri rejimden sonra, 1983 yılında iktidara gelen Anavatan Partisi altyapı ve kamu kullanımlarında önemli yatırımlar yapmayı öngörmüştür. Yap -işlet –devret modelinin de uygulamaya konulması sonucunda, özellikle turizm sektöründe büyük atılımlar gerçekleştirilmiştir.”

“Tanzimat Dönemi’ nde, eski kurumlar güçlerini yitirmiş ve yavaş yavaş kente özgü bir yönetimin gerekliliği doğmuştur. Bunun bir sonucu olarak, devletin kent alanına etkili müdahalesi için bir dizi kurumsal değişiklik gerekmiş ve 1850’lerde başkentte bir belediye örgütlenmesine gidilmiştir. Arazi mülkiyeti için gereken esneklik kısmen 1858 tarihli Arazi Kanunnamesiyle sağlanmıştır. İnşaatta kullanılacak malzemelere, yollara, sokakları genişletmeye bir başka deyişle imara ilişkin şehircilik nizamnameleri ancak bu çerçevede çıkarılabilmiştir.”

“Tüm imparatorluk sınırları içinde uygulanacak olan Ebniye ve Turuk Nizamnamesi, harita yapımı, kamulaştırma, parselleme, yol genişlikleri, kat yüksekliklerine ilişkin hükümler içermektedir.”

“Ankara dışındaki kentlerde nüfus artış hızının çok düşük olması nedeniyle, bu dönem belediyeciliğinin temel sorunu kentleşme sorunlarını çözmekten çok, sağlıklı ve çağdaş bir kent yaratmak ve sanayi öncesi kent özelliklerini taşıyan kentlerin bu yönde dönüşümünü gerçekleştirmektir (Tekeli, 2009: 53).”

“Bu dönemin yasal açıdan en önemli gelişmelerinden bir tanesi, yaklaşık 30 yıl uygulamada kalan 6785/1605 sayılı İmar Yasası ’ nın yürürlükten kaldırılarak, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun yürürlüğe sokulmasıdır. Söz konusu yasanın getirdiği en önemli yeniliklerden bir tanesi, istisnaları olmakla birlikte imar planı hazırlama /hazırlatma yetkisinin merkezi yönetimden yerel yönetimlere devredilmesidir.”

"Tarihsel süreç içinde bu gelişmeler, izlenen politikalar, mevzuat ve örgütlenmede de bazı dönüşümleri ve değişiklikleri beraberinde getirmemiştir" ifadesi Türkiye"deki modernleşme çabaları ile ilgili olarak doğru bir ifade değildir.

Kentleşme, modernizasyon projesinin gerçekleşmesi için bir adımdır. Bu süreç, “sanayileşme ve iktisadi gelişmeye paralel olarak kent sayısının artması ve mevcut kentlerin büyümesi sonucunu doğuran, toplum yapısında artan oranda örgütleşme, iş bölümü ve ihtisaslaşma yaratan, insan davranış ve ilişkilerinde kentlere özgü değişikliklere yol açan bir birikim sürecidir.

1980 sonrası dönemde ülkemizdeki kentli nüfus artışının özellikle büyük kentlerde nüfus yığılmasına dönüşmesi, barınma ve çalışma sorunlarının çözümlenmesi, sağlık,eğitim, kültür, altyapı gereksinimlerinin karşılanmasını kaçınılmaz kılmıştır.

Sanayileşmenin, kentleşmeye koşut olarak gelişmemesi, sahte kentleşmenin sebepleri arasında yer almaktadır.

1960’larda mimarlık eğitiminden bağımsız bir kent planlama eğitimi kurumsallaşmış ve kent planları Ankara Anlaşması’nın değil Atina Anlaşmasının ilkeleri yönlendirmeye başlamıştır.

Tüm şıklarda yer alan ifadeler doğrudur.

Galata–Beyoğlu’ndan sonra Tarabya ve Adalar da oluşturulan belediye örgütünün bazı iyileşmeler sağlaması sonucunda kentin tamamında belediyeler kurulması amacıyla 1868 yılında Dersaadet İdare-i Belediye Nizamnamesi yürürlüğe sokulmuştur?

"1980 sonrası dönemdeki gelişmelerden birisi de, imar affı olarak nitelendirilebilecek çok sayıda düzenlemenin yapılmasıdır. 1979 ve 1984 yılları arasında 2805, 2981, 3290, 3366 ve 3414 sayılı yasalar yürürlüğe konmuş, nitelik değiştiren bu af yasalarıyla yalnızca gecekondular değil tüm kaçak yapılar affedilmiş, ayrıca nazım imar planı kararlarıyla ilişki kurulmadan ilçe belediyelerince hazırlanan ıslah imar planları ile gecekondulara 4 kata kadar imar izni verilerek apartmanlaşmaları sağlanmıştır." Bu ifade doğru bir ifadedir.

Hiçbiri

“Düz damlı “kübik” taş mimari: Ege ve Akdeniz bölgesinde”

“Göçebelerin yerleşik düzene geçişi, genellikle eski kentlerin çevresinde olmuştur ve neredeyse kırsal, tarımsal denebilecek bir ortamda yalın bir mimari oluşturmuşlardır (Kuban, 1996: 4). Yerleşik düzene geçişin tarım ekonomisini getirmiş olması, evin özellikle zemin kat kurgusunu etkilemiştir. Evin kapalı ve açık mekânları arasında doğrudan bir ilişkiyi gerektiren tarımsal yaşam, alt katın bölümlerini belirlemiştir (Kuban, 2007: 486). Bu katta depolar, kiler, ahır, samanlık ve avluda, varsa mutfak, hamam, fırın ve helalar bulunmaktadır. Bahçe ya da avlu, evin günlük yaşantısının uzantısı olarak içinde su ögesi, ağacı, sebzesi, çiçeği olan bir açık mekân olarak kullanılmıştır (Kuban, 1982: 198,200).”