MİMARLİK TARİHİ - Deneme Sınavı - 3

Anadolu’da konut mimarisinin bölgelere göre sınıflandırılmasına göre, Ege ve Akdeniz bölgesinde düz damlı “kübik” taş mimari hakimdir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Türk odasının vazgeçilmez bir ögesi yüklüklerdir. Bütün odalar yatak odası işlevini de gördüğü için, her odada bulunur. Yüklüklerden bir tanesi, yıkanma yeri (gusülhane) işlevi görebilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Sofa, çeşitli yerlerde “sergi”, “segâh”, “sayvan”, “çardak”, “divanhane”, “hayat” gibi değişik isimlerle de anılmaktadır. Evin en önemli odası olan “başoda”, genellikle yola bakan bir köşe odasıdır ve üst katta yer almıştır. Doğru cevap E şıkkıdır.

1918’deki büyük İstanbul yangınından sonra yaptırılan Laleli’deki Harikzedegân (Tayyare) Apartmanları, İstanbul’un betonarme iskelet sistemiyle inşa edilen ilk binaları ve apartman tipindeki ilk toplu konutlarıdır. Mimar Kemalettin Bey tarafından 1921’de tasarlanan kompleks, orta avlulu dört bloktan oluşmaktadır ve 124 konut ile 25 dükkan bulunmaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

1980 sonrası post-modern dönem olarak nitelenmektedir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Osmanlı dönemi İstanbul konutlarının biçimsel analizlerinin yapılarak modern yaşama uyarlandığı İkinci Ulusal Mimarlık anlayışı, 1930’lu yılların sonlarından 1950’lerin başlarına kadar konutlarda da geçerli olmuştur. Akımın öncülüğünü Sedad Hakkı Eldem yapmıştır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Kentsel mirasın ortadan kaldırılmasına yol açan yenilikçiliğe tepki olarak ortaya çıkan ve Ulusal mimarlık dönemlerinden farklı olarak, tarihselci ve canlandırmacı yönelmelerden uzak duran “yeni rejyonalist” (yeni bölgeselci) yaklaşımdır.  Özellikle yerleşim ölçeğinde gerçekleştirilen tasarımlarda geçerli olmuştur. Bu tasarımlarda, “çevre”, “kentsel doku ve biçimler” ile “ölçek” kilit terimlerdir. Doğru cevap D şıkkıdır.

1935 yılında Ankara’da kurulan Bahçelievler Yapı Kooperatifi, konut kooperatiflerinin ilk örneğini oluşturmaktadır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Türkiye’de Gecekonduyu önlemek amacıyla ilk yasa 1948 yılında çıkarılarak, başkent Ankara’da gecekondu yapacak olanlara arsa temin edilmesi sağlanmıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

1960’lı yıllarda yaygınlaşan ve Türkiye’ye özgü bir model olan yapsatçılık “kentleşme ve buna bağlı olarak arazi değerlerindeki artışın ve konut yapım sürecini örgütleyen küçük girişimcilerin ortaya çıkarmış olduğu bir modeldir. Yeterli sermaye birikimine sahip olmayan girişimci, toprak sahibine yapılacak konutlardan belli bir kısmını vermeyi taahhüt etmekte ve böylelikle arsa için bir bedel ödemek zorunda kalmamaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

20. yy’da modernizmin etkisindeki mimari koruma tanımında ve uygulamalarında çelişkiler ortaya çıkmıştır. Bu çelişkiler, 1964 tarihli Venedik Tüzüğü ile giderilmeye çalışılmıştır. Doğru cevap B şıkkıdır.

İngiltere’de Sir George Gilbert Scott güçlü restorasyon karşıtı hareketlere öncü oldu. Bu hareket, Antik Binaları Koruma Derneğinin (the Society for the Protection of Ancient Buildings - SPAB) kurulmasına neden oldu. Doğru cevap E şıkkıdır.

Tarihi kentlerdeki özel mimari örneklerin ve başyapıtların korunmasına dikkat çekmek amacıyla, 1975 yılı, Avrupa Mimari Miras yılı olarak ilan edilmiştir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Modern mimari mirasının, Dünya Miras Listesi bağlamında değerlendirilmesi ise, “bir zaman aralığında”, “mimaride ve teknolojide gelişmeler”, “insanlığın yaratıcı dehasının başyapıtı olmak”, “mimari veya teknolojide, sanatta, şehir planlama veya peyzaj tasarımındaki gelişmeler”, “bir yapı tipinin seçkin bir örneği, mimarlık ve teknoloji topluluğu ya da peyzajın insanlık tarihinde önemli bir basamağı yansıtması”  ölçütlerine göre yapılmaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Emmanuel Violletle-Duc Fransa’da restorasyon karşıtı hareketin öncüsüdür. Doğru cevap C şıkkıdır.

Vitruvius başarılı bir mimari için gerekliliğini öne sürdüğü Firmitas (Sağlamlık-Fayda) günümüzde strüktüre, Utilitas (İşe Yararlılık-Hoşluk) fonksiyona ve Venustas (Çekicilik, Zariflik) ise sanatsal değere karşılık geliyor denilebilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Le Corbusier 1929’da  Paris yakınlarında Villa Savoye'u tasarlamıştır. Doğru cevap A şıkkıdır.

II. Mahmud döneminde, onarımdan sorumlu olan örgütler saray kurumu olmaktan çıkarılıp, yeni devlet örgütlenmesi içinde yer alacak biçimde ‘Ebniye-i Hassa Müdürlüğü’ oluşturulur. Doğru cevap C şıkkıdır.

1951 yılında kurulan Gayri Menkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu (GEAYYK), hem ilke koyan hem de uygulamaya yönelik karar alan ve yasayla oluşturulmuş ilk kurum olması bakımından, Cumhuriyet döneminde mimari koruma yaklaşımları açısından önemli bir eşik oluşturmaktadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Koruma mevzuatımızda, bir taşınmazın korunması için “eski” olma koşulu 1983 yılında 2863 sayılı Kültür ve Tabiat varlıklarını Koruma Kanunu çıktığından bu yana kalkmış olduğuna dikkat çekmektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.