MİKRO İKTİSAT

Eş ürün eğrisi dışbükey (azalan MRTS prensibi gereği) iken eş
maliyet doğrusu daha dik bir konumda teğet koşulunu sağlamaktadır. Dolayısıyla
faktör ikame etkisi negatiftir. Yeni denge noktasında daha az emek kullanılırken
(L2) sermaye kullanımı K2 düzeyine çıkmaktadır. İşte emek miktarındaki azalmanın nedeni, bu girdi yerine sermaye girdisinin ikame edilmesindendir ki buna
faktör ikame etkisi denir.

Firma diğer girdiler sabit iken ilave bir birim emek kullandığında, üretimde ortaya çıkan artış emeğin  marjinal fiziki ürünüdür. Kısaca emeğin marjinal ürünü de denir.

Bir firma emek talebine ilişkin kararlarında emeğin marjinal ürün hasılatını  (MRP) kullanır. Emek girdisi için hesaplanan marjinal ürün hasılatı, en son emek biriminin maliyetini  aşıyorsa firma için ilave işçi işe almak kârlıdır.

Emek girdisi için talep eğrisi genellikle sol yukarıdan sağ aşağıya doğru eğimlidir. Bu negatif eğimin nedeni azalan marjinal verimler prensibidir.

Eğer emeğin marjinal ürün hasılatı ücretten daha düşük ise firma istihdam ettiği emek miktarını azaltmalıdır. Böylece karını artırabilir.

Firmanın maliyetleri ve hasılatları birkaç zaman dilimini kapsıyorsa bu durumda girdi talebi için kullanılan yöntem: marjinal ürün hasılatlarının bugünkü değerini, marjinal maliyetlerin bugünkü değerlerine eşitlemelidir.

Uzun dönem emek talep eğrisi kısa dönem için çizilen emek talep eğrisinden daha yatıktır, bir başka ifade ile ücret değişikliklerine karşı daha duyarlıdır. Bunun nedeni üretim sürecinde girdiler arasında ikamenin yapılabilmesidir.

Bir girdinin fiyatı diğerlerine kıyasla arttığı zaman, ikamenin elverdiği ölçüde diğer girdiler fiyatı, artan girdinin yerine ikame edilecektir. Faktör ikame etkisi negatif yönlü işler, bu ise emek girdisi talep eğrisinin uzun dönemde negatif eğimli oluşunu açıklar.

Bir endüstri için girdi talep eğrisinin belirlenmesinde ilk adım, girdi fiyatları değiştiğinde hem firma tarafından üretilen çıktının düzeyinde hem de firmanın çıktı fiyatında değişikliklerin olabileceğini dikkate almaktır.

Bir üretim faktörü için talep, firmanın sahip olduğu piyasa gücüne bağlı olarak değişiklik gösterir. Şayet firma ürün piyasasında ya da faktör piyasasında monopolcü güce sahipse fiyatı marjinal maliyetin üzerinde belirleyecek, rekabetçi piyasaya kıyasla daha az üretim yapacak ve daha az girdi kullanacaktır.

Nihai ürün için talep esnekliği yüksek ise çıktı etkisi ve dolayısıyla emek talebi ücret esnekliği düşük değil yüksek olur.

L0 düzeyinde firma emek istihdam ederse son emek biriminin firmaya maliyeti, bu birimin üreteceği çıktıdan elde edeceği geliri aşacaktır.

Ücret azaldığında talep edilen emek miktarı artar, dolayısıyla emek talep eğrisi negatif eğimlidir. Ürün fiyatında ve marjinal verimlilikte artış olursa emek talep eğrisi sağa, çıktı fiyatında ve MPL de azalma olduğunda ise emek talep eğrisi sola kayar.

Uzun dönem emek talep eğrisi kısa dönem için çizilen emek talep eğrisinden daha yatıktır, bir başka ifade ile ücret değişikliklerine karşı daha duyarlıdır. Bu duyarlılığın nedeni ise üretim sürecinde girdiler arasında ikamenin yapılabilmesidir.

Boş zaman düşük mal olduğunda bireysel emek arz eğrisi daima pozitif eğimlidir. Ancak boş zaman normal mal olduğunda ikame etkisi gelir etkisinden büyükse bireysel emek arz eğrisi pozitif, ikame etkisi gelir etkisinden küçükse negatif eğimlidir. Her iki etki birbirine eşit ise bireysel emek arz eğrisi düşey çizilir.

Faktör piyasasında emek arzı tam esnek olursa ekonomik rant sıfır olur. Ekonomik rant oluşabilmesi için arzın kısmen inelastik olması gerekir. Eğer arz tam inelastik ise bu üretim faktörü için tüm ödeme ekonomik rant olur.