MİKRO İKTİSAT

Monopolcü rekabet piyasasında markalaşma önemlidir. Çok sayıda firma olmasına rağmen bazı firmaların  ürünlerine bağlı bir tüketici topluluğu vardır ve o ürünler ilgili firmanın markası ile anılırlar.

Monopolcü rekabet piyasasında firmaların karlılıkları  yeni firmalar piyasaya  girdikçe  azalır ve sonunda normal kar etmek durumunda kalırlar

Monopolcü rekabette firma bir ölçüde monopol gücüne sahip olduğundan fiyat daima marjinal maliyetten büyüktür.

Oligopol piyasasında en az iki firma olmalıdır. Tek firma olsa monopol olurdu. İki firma olursa düopol modeli oluşur.

Monopolcünün arzını kontrol ettiği, malın ikamesinin olmadığı piyasa türü Saf Monopoldür.

Firma ile endüstrinin özdeş olduğu piyasa Monopol piyasadır.

Monopol Piyasa: Tek satıcı, yakın ikamesi olmayan mal ve giriş engellerinin olması özelliklerini taşıyan bir piyasa türüdür.

Monopolcü gücün kaynakları:

-Ölçek Ekonomileri

-Hammaddelerin Özel Mülkiyeti

-Patentler

-Özel İmtiyaz Hakkı

Monopolcü negatif eğimli bir piyasa talep eğrisi ile karşı karşıya olduğundan, bir birim daha fazla üretip satabilmesi için fiyatı düşürmek zorundadır. Bu yüzden Marjinal hasılat (MR) daima ortalama hasılatın (AR) altında yer alır.

Bir firmanın fiyat farklılaştırması yapabilmesi için, sağlaması gereken özellikler:

-Monopol gücüne sahip olması

-Piyasayı bölümlere ayırabilmesi

-Ayırdığı bölümler arasında geçiş olmaması

Monopol bir piyasada toplam hasılat düzeyi maksimuma ulaştığından, marjinal hasılat sıfır değerini almaktadır. MR=0

Monopolcünün toplam hasılatının maksimum, dolayısıyla marjinal hasılatının sıfıra eşit olduğu noktada esneklik sıfır olur.

Cournot Modeli, geleneksel oligopol modelleri arasında yer alır. Cornot Modeli iki firmanın davranışlarını analiz ettiği için "düopol" modeli olarak bilinmektedir.

Bir mala veya hizmete, maliyet ve kalite farkı olmadan, farklı piyasalarda veya farklı miktarları için farklı fiyat talep edilmesine Fiyat farklılaştırması adı verilir.

Monopolcünün farklı piyasalarda farklı fiyat talep etmesine üçüncü dereceden fiyat farklılaştırması adı verilir.

Yeni firmaların piyasaya girişlerini engelleyerek monopolün varlığına yol açan
faktörler giriş engelleri olarak adlandırılmaktadır. Bu faktörleri; ölçek ekonomileri, ham maddelerin özel mülkiyeti, patentler ve özel imtiyaz hakları olarak sıralamak mümkündür. Buna karşılık mobilite hareket serbestisi olarak tanımlanmaktadır, yani firmaların, üretim faktörlerin ve tüketicilerin serbestçe hareketini ifade etmektedir. Tam rekabet piyasasının temel özelliklerinden biri olan mobilite yeni firmaların herhangi bir engel ile karşılaşmadan istedikleri an piyasaya girebileceklerini, mevcut firmaların da istedikleri an piyasadan çekilebileceklerini ifade etmektedir. Bu nedenle doğru şık d şıkkıdır.

Monopolcü rekabet piyasası, piyasaya giriş ve çıkışların kolay olduğu, benzer fakat farklılaştırılmış mallar üreten çok sayıda firmanın faaliyet gösterdiği ve firmaların belli ölçüde fiyat belirleme gücüne sahip olduğu piyasa yapısını ifade
etmektedir. Monopolcü rekabet piyasasındaki firma tam rekabet piyasasının bazı özelliklerini içinde barındırsa da tam rekabetten farklı olarak mal farklılaştırmayı gerçekleştirmesi nedeniyle, sınırlı bir monopolcü güç elde etmektedir.
Dolayısıyla monopolcünün talep eğrisinden daha esnek olan negatif eğimli talep eğrisine sahip olmaktadır. Negatif eğimli talep eğrisi firmanın fiyat belirleyici olduğunu dolayısıyla bir piyasa gücüne sahip olduğunu göstermektedir. Bu nedenle doğru şık e şıkkıdır.

Fiyat farklılaştırması aynı maliyet ve kaliteye sahip bir mal veya hizmete farklı piyasalarda veya farklı miktarları için farklı fiyat uygulanmasıdır.  Fiyat farklılaştırmasını birinci derece, ikinci derece ve üçüncü derece fiyat farklılaştırması gibi farklı biçimlerde uygulayabilir. 

Monopolcünün her tüketiciye farklı fiyat uygulamasına, birinci derece fiyat farklılaştırması denilmektedir.
İkinci derece fiyat farklılaştırması, monopolcünün farklı miktarlar için farklı fiyat
talep etmesine denilmektedir. Burada da tüketiciler tarafından satın alınan mal miktarı arttıkça monopolcü tarafından birim fiyat düşürülerek, tüketicinin söz konusu mala olan talebi uyarılmaya çalışılmaktadır.

Monopolcünün farklı piyasalarda farklı fiyat talep etmesine üçüncü derece fiyat farklılaştırması denilmektedir.

Ancak, bu tür bir fiyat farklılaştırmasının uygulanabilmesi için üç şartın sağlanması gerekmektedir.
1. Farklı alıcılar için talebin fiyat esnekliği farklı olmalıdır. Talep esnekliğindeki farklılık, piyasalar arasındaki gelir farklılığından, zevklerdeki farklılıklardan veya ikame farklılıklarından kaynaklanabilir.

Bu açıklamalar ışığında a şıkkında verilen Yüksek hızlı Tren biletlerinde öğrenci, yaşlı ve öğretmenlere indirim uygulanması üçüncü derece fiyat farklılaştırmasına girmektedir. Çünkü piyasa alt piyasalara (öğrenci, öğretmen yaşlı gibi) bölünmüş, bu piyasalardaki tüketicilerin talep esneklikleri farklıdır ve bu piyasalar arası geçiş yoktur (kimlik ibrazı).

Buna karşılık b ve c şıklarında verilen örnekler ikinci derece fiyat farklılaştırması için birer örnektir.

Dolaysıyla doğru şık a şıkkıdır.

Talebin fiyat esnekliği ile bir malın satışından sağlanan toplam hasılat arasındaki ilişkiye göre, talep esnekse (ed<-1) fiyattaki bir düşüş, toplam hasılatın artmasına; talep esnekliği düşükse (ed>-1) fiyattaki bir düşme, toplam hasılatın düşmesine neden olmaktadır. Buna göre de monopolcü hiçbir zaman fiyat düşüşlerinin toplam hasılatını azaltacağı bir fiyat-miktar bileşimini seçmez.  Talebin esnek olduğu kısımlarda toplam hasılat artmaktadır, dolayısıyla marjinal hasılat da pozitiftir. Birim esnek (ed=-1) olduğu noktada ise toplam hasılat maksimum, dolayısıyla marjinal hasılat sıfıra eşit olmaktadır. Ancak talebin esnek olmadığı kısımlarda ise toplam hasılat azaldığından, marjinal hasılat da negatif değerler almaktadır. Bu nedenle, monopolcü daima talep fonksiyonunun esnek kısmı üzerindeki bir fiyat-miktar bileşimini seçerek kârını maksimize etmeye çalışacaktır.

Bu nedenle doğru şık b şıkkıdır.

a,b,c ve şıklarında verilen bilgiler doğrudur, e şıkkında verilen bilgi a şıkkıyla çelişmektedir, piyasada tek bir satıcı vardır.