MİKRO İKTİSAT

Tam rekabet piyasasının özellikleri; atomize olma, homojenlik, mobilite ve şeffaflıktır.

Tam rekabet piyasasının atomize olma özelliği; alıcı ve satıcıların sayısındaki çokluk nedeniyle, her iki tarafın da piyasa fiyatını kontrol etme ve belirleme güçlerinin olmamasıdır.

Tam rekabet piyasasında firmaların kâr maksimizasyonu ile ilgili kullanılan ikinci yaklaşım marjinal maliyet-marjinal hasılat yaklaşımıdır. Bu yaklaşıma göre marjinal hasılatın marjinal maliyete eşit olduğu (MR = MC) üretim düzeyinde firmanın kısa dönem kârı da maksimum üretim düzeyine ulaşmaktadır.

Firma piyasada zarar etmesine rağmen kalma veya piyasadan çekilme kararını verirken hep ortalama değişken maliyetlerini (AVC) göz önünde bulundurur.

Muhasebeciler firmadan çıkan paranın kaydını tutarken fırsat maliyetinden kaynaklanan firmanın kaybını göz önünde bulundurmazlar. Sıfır ekonomik kâr durumunda, ekonomik kâr sıfır iken muhasebeci kârı pozitiftir ve firma faaliyetini sürdürmeye devam eder.

Ortalama hasılat, firmanın talep edilen mallarının bir birimi başına düşen hasılatını ifade etmektedir.

Toplam hasılatından toplam maliyet çıkarılarak bulanabilen firma kârını maksimize eden üretim düzeyine, firma dengesi üretim düzeyi denilir.

Toplumun refahını (W) ölçmenin yollarından bir tanesi tüketici artığı (CS) ile üretici artığının (PS) toplanmasıdır. Üretici ve tüketici artığı, refah söz konusu olduğunda eşit bir öneme sahiptir.

Tam rekabetçi piyasalardan söz edebilmek için bir piyasanın aşağıdaki özellikleri taşıması gerekmektedir. • Piyasadaki Alıcı ve Satıcıların Sayısının Çokluğu (Atomize Olma Özelliği) • Üretilen Ürünlerin Homojen Olması (Homojenlik Özelliği) • Piyasaya Giriş-Çıkış Engelinin Bulunmaması (Mobilite Özelliği) • Piyasa Hakkında Tam Bilgiye Sahip Olunması (Şeffalık Özelliği)

Marjinal maliyet-marjinal hasılat yaklaşımına göre marjinal hasılatın marjinal maliyete eşit olduğu (MR = MC) üretim düzeyinde firmanın kısa dönem kârı da maksimum üretim düzeyine ulaşmaktadır.

Firma piyasada zarar etmesine rağmen kalma veya piyasadan çekilme kararını verirken hep ortalama değişken maliyetlerini (AVC) göz önünde bulundurur. Piyasa fiyatı, firmanın AVC’nin minimum noktasına eşit olduğunda üretime ara verir ancak piyasadan çekilmez. Fiyat AVC’nin minimum noktasının üzerine çıktığı anda firma da üretimde bulunmaya başlar. Fiyat AVC’nin minimum noktasının altına indiği anda ise firma artık ne sabit maliyetini ne de değişken maliyetini karşılayama yacağından ve gelecekte fiyatın tekrar yükseleceğine ilişkin bir beklentisi de olmadığından kapanma kararı alır. Buradan yola çıkarak firmanın üretime başlayıp başlamayacağı kararını ortalama değişken maliyete bakarak aldığı söylenebilir.

Üretim miktarındaki artış üretimde kullanılan önemli ara malların fiyatlarını da artırıyorsa veya piyasada faaliyette bulunan firmaların sayısı az ise uzun dönem arz eğrisi pozitif eğime sahip olabilir. Uzun dönem arz eğrisinin pozitif eğime sahip olmasına neden olacak bir başka etmense piyasada üretimi düşük maliyetlerle gerçekleştirecek az sayıda firmanın olmasıdır. Piyasa çıktısının artması için daha az etkin firmaların piyasaya girmesi gerekir.

Azalan maliyetli piayaslarda uzun dönem arz eğrisinde üretim miktarı arttıkça firmanın maliyet eğrileri aşağı doğru kaymaktadır.

Tam rekabetçi piyasalarda daha az veya daha fazla çıktı üretimi toplumun refah seviyesini düşürecektir. Tam rekabetçi çıktı seviyesinin altında gerçekleştirilen üretim miktarı refah seviyesini düşürür.

Tam rekabet piyasalarında refahın maksimize edilmesinin sebebi, tam rekabet dengesinde fiyatın marjinal maliyete eşit olmasıdır. Bu noktada arz ve talep birbirine eşittir ki bu da fiyatın marjinal maliyete eşit olduğunu garantiler.

Tam rekabetçi piyasalardan söz edebilmek için bir piyasanın aşağıdaki özellikleri taşıması gerekmektedir. Buna özellikler; •Piyasadaki Alıcı ve Satıcıların Sayısının Çokluğu •Üretilen Ürünlerin Homojen Olması •Piyasaya Giriş-Çıkış Engelinin Bulunmaması •Piyasa Hakkında Tam Bilgiye Sahip Olunması şeklinde sıralanabilir.

Şeffaflık özelliği, firmaların ve tüketicilerin ürünün fiyatı ve kalitesi hakkında hiç bir bedel ödemeden, istedikleri bilgiye, istedikleri zaman ulaşabilecekleri anlamına gelmektedir.

Piyasanın mobilite özelliği, üretici firmaların pozitif kârı gördükçe piyasaya girmeleri veya negatif kârı görünce piyasadan çıkmaları aşamasında herhangi bir engelle karşı karşıya olmadıkları anlamına gelmektedir.

Homojenlik özelliği, piyasada üretilen ürünlerin şekil, renk, içerik açısından birbirinin aynı olmasını, bir başka deyişle ürünlerin tam ikameye sahip olmalarını gerektirmektedir.

Tam rekabet piyasasının atomize olma özelliği; alıcı ve satıcıların sayısındaki çokluk nedeniyle, her iki tarafın da piyasa fiyatını kontrol etme ve belirleme güçlerinin olmamasıdır.