MİKRO İKTİSAT

Muhasebe kârı hesaplanırken aşağıdaki formül kullanılır:

Muhasebe Kârı = Toplam Hasılat - Toplam Açık Maliyetler

Fabrika kirasını üretim sıfır bile olsa ödemek gerekir. O nedenle sabit bir maliyettir.

Ekonomik kârın pozitif olduğu durumda firma aşırı kâr elde etmiş olur.

Ortalama Sabit Maliyet = Toplam Sabit Maliyet / Toplam Çıktı Miktarı

Toplam sabit maliyet doğrusu düz bir doğru şeklindedir.

Firmanın kısa dönemde, üretim miktarı sıfır olsa bile katlanmak zorunda olduğu üretim harcamaları toplamına toplam sabit maliyet adı verilir.

(MPP_L/MPP_K)= (w/r) ise (MPP_L/56)= (7/28)

ifadesinde MPP_L yi çekersek MPP_L=14 birim olarak buluruz.

SRTAC ve SRAVC eğrileri azalan verimler kanunu nedeniyle "U" şeklindedir. Önce azalır sonra artar.

SRMC > SRATC ise SRATC'nin eğimi pozitiftir ve SRATC artmaktadır.

Girdi fiyatları sabitken girdilere yapılan toplam harcama miktarının artması durumda eş maliyet doğrusu paralel olarak sağa kayar ve eğim değişmez.

Firmanın eş maliyet doğruları ile eş ürün eğrileri arasında kalan teğet noktalarını birleştiren doğruya uzun dönem genişleme yolu (LREP) adı verilir.

Üretim iki katına çıkarken maliyet sadece % 50 arttığı için bu durumda pozitif ölçek ekonomisi geçerlidir.

Üretimi iki kat artırmanın, maliyeti iki kattan daha fazla arttırdığı duruma Negatif ölçek ekonomileri adı verilir.

Ölçeğe göre azalan getiri durumunda girdiler iki katına artarken çıktı miktarı iki katından daha az artmalıdır. O halde 2*250=500 olduğundan, 500 den küçük bir değer almalıdır.

Bir mal veya hizmetin üretimi için direkt olarak parasal bir harcamayı gerektiren ödeme­lerin tamamına açık maliyet denir. Açık maliyetler muhasebeleştirilip kayıt altına alınan maliyetlerdir. Örneğin bir otobüs firmasınca yapılan; yakıt harcamaları, per­sonel maaş ödemeleri, bilet ofisi kira giderleri ve otobüs bakım giderleri açık ma­liyete ilişkin unsurlardır.

Bir mal veya hizmetin üretimi için direkt olarak parasal bir harcamayı gerektirmeyen fakat bir alternatiften vazgeçilmiş olunması nedeniyle ortaya çıkan maliyetlere örtük maliyet denir. Örtük maliyetler muhasebeleştirilip kayıt altına alınmayan maliyetlerdir. Firma, sahibi olduğu gir­dileri kendi üretim sürecinde kullandığı takdirde, bu girdileri kiraya vermek veya satmak yolu ile elde edeceği bir gelirden vazgeçmiş olmakta veya firma sahibi kendi firmasında çalışmak suretiyle başka bir firmada çalıştığında elde edeceği ücret geli­rinden vazgeçmiş olmakta ve vazgeçilen bu gelirler nedeniyle firma bir maliyet yük­lenmektedir. Firma için bu yüklenilen maliyetler örtük maliyetleri oluşturmaktadır.

Maliyet kavramını tanımlarken muhasebeciler sadece açık maliyeti göz önün­de bulunduruyor iken iktisatçılar hem açık hem de örtük maliyetleri göz önünde bulundurmaktadır. Firmanın açık maliyetleri toplamına muhasebe maliyeti denir. Muhasebe maliyeti şöyle gösterilebilir:

Muhasebe Maliyeti = Toplam Açık Maliyetler

Muhasebe Maliyeti= 1000+2325+500 =3825

Bir mal veya hizmetin üretimi için direkt olarak parasal bir harcamayı gerektiren ödemelerin tamamına açık maliyet denir. Açık maliyetler muhasebeleştirilip kayıt altına alınan maliyetlerdir. Örneğin bir otobüs firmasınca yapılan; yakıt harcamaları, personel maaş ödemeleri, bilet ofisi kira giderleri ve otobüs bakım giderleri açık maliyete ilişkin unsurlardır.

Bir mal veya hizmetin üretimi için direkt olarak parasal bir harcamayı gerektirmeyen fakat bir alternatiften vazgeçilmiş olunması nedeniyle ortaya çıkan maliyetlere örtük maliyet denir. Örtük maliyetler muhasebeleştirilip kayıt altına alınmayan maliyetlerdir. Firma, sahibi olduğu girdileri kendi üretim sürecinde kullandığı takdirde, bu girdileri kiraya vermek veya satmak yolu ile elde edeceği bir gelirden vazgeçmiş olmakta veya firma sahibi kendi firmasında çalışmak suretiyle başka bir firmada çalıştığında elde edeceği ücret gelirinden vazgeçmiş olmakta ve vazgeçilen bu gelirler nedeniyle firma bir maliyet yüklenmektedir. Firma için bu yüklenilen maliyetler örtük maliyetleri oluşturmaktadır.

 Firmanın açık ve örtük maliyetleri toplamına ekonomik (iktisadi) maliyet denir. İktisatçılar bir firmanın maliyetinden bahsederken daima ekonomik maliyeti kastederler. Ekonomik maliyet şöyle ifade edilebilir:

Ekonomik Maliyet = Toplam Açık Maliyetler + Toplam Örtük Maliyetler

Ekonomik Maliyet = (1000+2325+500 ) +(750+3000)

                                    = 7575

Üretim düzeyi ile birlikte değişmeyip sabit kalan üretim harcamaları toplamına toplam sabit maliyet denir. Sabit maliyet, firmanın kısa dönem üretim sürecinde değiştiremeyip sabit kalan girdilerine ilişkin maliyetlerdir ve bu maliyetler üretim miktarı sıfır olsa dahi firmanın katlanmak zorunda olduğu maliyetlerdir. Firma açısından; toprak, fabrika, makine ve diğer sermaye malları kısa dönemde değiştirilemeyen sabit girdilerdir ve firma hiç üretim yapmıyor olsa dahi bu gir­dilere ilişkin maliyetlere katlanmak zorundadır.

Üretim düzeyi ile birlikte değişen üretim harcamaları toplamına toplam değişken maliyet denir. Değişken maliyet, firmanın üretim sürecinde kullandığı değişken girdilerine ilişkin maliyetlerdir. Değişken maliyetler üretimin sıfır olduğu durumda sıfıra eşittir ve üretimin birinci biriminden itibaren ortaya çıkıp üretim ile birlikte artmaktadır. Ham madde ve emek gibi üretimle birlikte kullanılan miktarları artan girdiler için yapılan harcamalar, firmanın değişken maliyetlerini oluşturmaktadır.

Bir birim çıktı başına düşen toplam maliyete ortalama maliyet denir. Ortalama maliyet, ortalama sabit maliyet ve ortalama değişken maliyetin toplamına eşittir.

Ortalama maliyet (SRATC) = AFC + SRAVC

Ortalama sabit maliyet (AFC), toplam sabit maliyetin (TFC) toplam çıktı miktarına (Q) oranlanması ile elde edilir

 Ortalama değişken maliyet (SRAVC), toplam değişken maliyetin (SRVC) top­lam çıktı miktarına (Q) oranlanması ile elde edilir

Ortalama maliyet (SRATC) = (100/4) + (80/4) =45

Kısa dönem toplam maliyet (SRTC), toplam sabit maliyet (TFC) ile toplam değişken maliyetin (SRVC) toplamından ibaretti. SRTC eğrisi SRVC eğrisinin TFC eğrisi kadar üzerinde yer alan ve SRVC eğrisi ile aynı şekle sahip olan bir eğridir.

Üretimi bir birim arttırmanın uzun dönem toplam maliyette meydan getirdiği artışa uzun dönem marjinal maliyet (LRMC) denir.

Üretim 50 birimden 52 birime çıkartıldığında uzun dönem toplam maliyet 230 TL’den 250 TL’ye çıkıyorsa bu durumda uzun dönem marjinal maliyet;

LRMC=ΔLRTC / ΔQ = (250 - 230) / (52 - 50) = 10 TL’dir.