MİKRO İKTİSAT

Firma belli bir üretim düzeyine ilişkin maliyet minimizasyonunu eş ürün eğrisinin eş maliyet doğrusuna teğet olduğu noktada, diğer bir ifadeyle marjinal teknik ikame oranının girdi fiyatları oranına eşit olduğu noktada gerçekleştirir. Firmanın emek ve sermaye girdilerinin her biri için harcadığı son liraların marjinal fiziki ürünlerini birbirine eşitlemek suretiyle maliyetini minimize ettiğini göstermektedir.

Üretimi bir birim arttırmanın uzun dönem toplam maliyette meydan getirdiği artışa uzun dönem marjinal maliyet (LRMC) denir. LRMC şöyle gösterilir:

LRMC = (∆LRTC / ∆Q)

Örneğin üretim 20 birimden 21 birime çıkartıldığında uzun dönem toplam maliyet 150’den 200’ye çıkıyorsa bu durumda uzun dönem marjinal maliyet

∆LRTC / ∆Q = (200 - 150) / (21 - 20) = 50’dir.

Üretimi iki kat artırmanın maliyeti iki kattan daha az artırdığı duruma pozitif ölçek ekonomileri denir. Dolayısıyla pozitif ölçek ekonomileri üretim arttıkça ortalama maliyetin azaldığı durumu betimler. Üretimi iki kat artırmanın maliyeti iki kattan daha fazla arttırdığı duruma negatif ölçek ekonomileri denir. Dolayısıyla negatif ölçek ekonomileri üretim arttıkça ortalama maliyetin arttığı durumu betimler.

Ölçeğe göre sabit getiri olduğu durumda, uzun dönem toplam maliyet (LRTC) eğrisi orijinden başlayan bir doğru görünümündedir. Ölçeğe göre sabit getirinin olduğu durumda üretim faktörleri iki kat arttığında hem üretim miktarı hem de LRTC iki kat artmaktadır ve bundan dolayı da LRTC eğrisi üretim miktarı ile birlikte artan bir doğru şeklinde olmaktadır. LRTC’nin SRTC’ye teğet olduğu A noktasında LRTC ve SRTC birbirine eşittir. Bu teğetin gerçekleştiği Q1 üretim düzeyinde SRATC eğrisi minimum değerine ulaşır ve SRMC eğrisi SRATC eğrisini tam bu minimum noktasından keser. LRTC’nin doğru şeklinde olması, LRAC ve LRMC’nin birbirine eşit olmasına ve fiekil 4.14 (b)’de görüldüğü gibi LRAC ve LRMC doğrusunun eğimi sıfır miktar (Q) eksenine paralel bir doğru şeklinde olmasına yol açar. LRAC ve LRMC doğrusu SRATC eğrisine B noktasında teğettir. B noktasında SRATC, SRMC, LRAC ve LRMC birbirine eşittir ve bu noktada SRATC minimum yapar. Özetle ölçeğe göre sabit getiri durumunda LRTC’nin SRTC’ye teğet olduğu üretim düzeyinde SRATC minimum yapmaktadır.

Mevcut üretim
alternatiflerinden birini
tercih etti¤imizde vazgeçmifl
oldu¤umuz di¤er üretim
alternatifleri aras›ndaki en
iyi üretim alternatifinin
piyasa de¤erine f›rsat
(alternatif) maliyeti denir.

Bir mal veya hizmetin
üretimi için direkt olarak
parasal bir harcamay›
gerektiren ödemelerin
tamam›na aç›k maliyet
denir.

Bir mal veya hizmetin
üretimi için direkt olarak
parasal bir harcamay›
gerektirmeyen fakat bir
alternatiften vazgeçilmifl
olunmas› nedeniyle ortaya
ç›kan maliyetlere örtük
maliyet denir.

Maliyet kavram›n› tan›mlarken muhasebeciler sadece aç›k maliyeti göz önünde
bulunduruyor iken iktisatç›lar hem aç›k hem de örtük maliyetleri göz önünde bulundurmaktad›r. Firman›n aç›k maliyetleri toplam›na muhasebe maliyeti denir.

Firman›n aç›k ve örtük
maliyetleri toplam›na
ekonomik (iktisadi) maliyet
denir.

Üretim düzeyi ile birlikte de¤iflmeyip sabit kalan üretim harcamalar› toplam›na
toplam sabit maliyet denir

Üretim düzeyi ile birlikte
de¤iflen üretim harcamalar›
toplam›na toplam de¤iflken
maliyet de

Bir birim ç›kt› bafl›na düflen
toplam de¤iflken maliyete
ortalama de¤iflken maliyet
denir.

Ortalama de¤iflken maliyet (SRAVC), toplam de¤iflken maliyetin (SRVC) toplam ç›kt› miktar›na (Q) oranlanmas› ile elde edilir ve bir birim ç›kt› bafl›na düflen
toplam de¤iflken maliyeti yans›t›r.

Firman›n bir birim daha
fazla üretmesi sonucunda
katlanmak zorunda oldu¤u
ek maliyete marjinal maliyet
denir.

Mevcut üretim alternatiflerinden birini tercih ettiğimizde vazgeçmiş olduğumuz diğer üretim alternatifleri arasındaki en iyi üretim alternatifinin piyasa değerine fırsat maliyeti ya da alternatif maliyet denir.

Muhasebe kârının toplam örtük maliyetlere eşit olduğu durumda, ekonomik kâr sıfırdır ve firma normal kâr elde eder.

Kısa dönemde üretim düzeyi ile birlikte değişen üretim harcamaları toplamına, toplam değişken maliyet denir.

Kısa dönemde firmanın bir birim daha fazla üretmesi sonucunda katlanmak zorunda olduğu ek maliyete marjinal maliyet denir. Marjinal maliyet aynı zamanda, ilave üretim sonucunda toplam maliyetteki değişim olarak da ifade edilebilir.

Uzun dönemde aynı miktarda toplam harcamayı gerektiren emek ve sermaye girdisi bileşenlerini gösteren doğruya eş maliyet doğrusu denir.

Ortalama sabit maliyet eğrisi (AFC), sürekli azalan bir eğri görünümünde olup, negatif eğimli bir eğri şeklindedir.