Üretim Kuramı

Mal ve hizmet üretimi, üretim faktörlerinin (girdilerin) belli bir teknolojinin kullanılması sonrasında nihai ürünlere (çıktılara) dönüştürülmesi işlemidir.

Belli bir miktar ürünü farklı girdi bileşenlerini kullanarak üretmek mümkün olabilir ve aynı miktar ürünü elde etmeye imkân tanıyan bu farklı girdi bileşenlerinin her biri de ayrı bir üretim tekniğini oluşturmaktadır.

Bir ürünü üretmeyi mümkün kılan üretim tekniklerinin tamamı üretim teknolojisini oluşturur.

Bir malı üretmek için bir araya getirilip üretim sürecinde kullanılan kaynaklar (işgücü, sermaye malı, ham madde, ara malı, makine vb.) girdilerdir (üretim faktörleridir) ve üretim süreci sonrası elde edilen ürün miktarı da çıktıdır.

Üretim faktörleridir. Bunlar:işgücü, sermaye malı, ham madde, ara malı, makine şeklinde olabilir.

Eğer üretimde kullanılan girdilerden birinin miktarını azaltıp diğerinin miktarını artırmadan aynı çıktı düzeyini gerçekleştirmek mümkün değil ise bu üretim sürecinde kullanılan üretim tekniği teknolojik olarak etkin bir üretim tekniğidir.

Teknolojik olarak etkin olmayan üretim teknikleri girdi israfına yol açarak firmalara ilave maliyetler yükler.

Üretim fonksiyonu, teknoloji veri iken her bir spesifik girdi bileşeni için firmanın üretebileceği maksimum çıktı düzeyini gösteren matematiksel ifadedir.

Q = f (L, K, D, T)

Bu üretim fonksiyonunda: Q üretim düzeyini, L emek girdisini, K sermaye girdisini, D doğal kaynak girdisini ve T teknoloji girdisini temsil etmektedir.

Kısa dönem, üretim sürecinde kullanılan üretim faktörlerinden sadece bir tanesinin miktarının değiştirilmesini ve diğerlerinin sabit miktarlarda kullanılmasını mümkün kılan dönemdir.

Uzun dönem, üretim sürecinde kullanılan üretim faktörlerinin tamamının miktarının değiştirilmesini mümkün kılan dönemdir.

İlgili dönemde üretimde kullanılan miktarı kolaylıkla değiştirilebilen girdiye değişken girdi denir.

Kısa dönem üretim fonksiyonunda K girdisi üzerindeki üst çizgi sermaye girdisinin sabit kaldığını sembolize etmektedir. Fonksiyondan da anlaşıldığı üzere kısa dönemin tek bir değişken girdisi vardır ve o girdi de emektir

Üretim sürecinde kullanılan değişken girdi miktarının artırılması sonucu elde edilen toplam ürün (çıktı) miktarı bize toplam fiziki ürünü verir ve TPP ile gösterilmektedir.

Üretimde kullanılan diğer girdiler sabit iken sadece bir girdinin kullanılan miktarındaki bir birimlik artış veya azalış yönündeki değişimin toplam fiziki üründe meydana getirdiği değişime marjinal fiziki ürün denir ve MPP ile gösterilir.

Değişken girdinin emek olduğu varsayımıyla emek girdisi için MPP’nin formülü şöyledir: Formülden de anlaşıldığı üzere emeğin marjinal fiziki ürünü TPP’deki değişimin L’deki değişime oranı tarafından verilir. Diğer bir ifadeyle pay kısmı için TPP’nin ikinci durumdaki değerinden birinci durumdaki değeri çıkartılacak ve payda kısmı için ise L’nin ikinci durumdaki değerinden birinci durumdaki değeri çıkartılacak demektir. Formüldeki delta işareti (∆) değişimi sembolize etmektedir.

Bir birim girdi başına elde edilen ürün miktarına ortalama fiziki ürün denir ve ve APP ile gösterilir. APP girdi başına üründen başka bir şey değildir ve TPP’nin girdi miktarına oranlanması sonucu bulunur. 

Diğer girdiler sabit iken emek miktarındaki her bir birim artış karşısında toplam fiziki ürün artarak artıyor ise bu durumda emeğe göre artan marjinal getiri (verim) var demektir.

Diğer girdiler sabit iken emek miktarındaki her bir birim artış karşısında toplam fiziki ürün azalarak artıyor ise bu durumda emeğe göre azalan marjinal getiri (verim) var demektir.

Azalan marjinal getiriler (verimler) kanununa göre; diğer girdiler sabit iken tek bir girdinin üretimde kullanılan miktarını artırdığımızda söz konusu girdinin marjinal fiziki ürünü belli bir noktaya kadar artar ve bu noktadan sonra azalmaya başlar.