MİKRO İKTİSAT - Deneme Sınavı - 13

Ücret arttığında birey için boş kalmanın maliyeti artar. Ücret düzeyindeki artışın boş zaman üzerindeki ikame etkisi azaltıcı yöndedir. Gelir etkisi, ücret düzeyindeki yükselmenin bireyin satın alma gücünde meydana getirdiği artışın bir sonucu olarak ortaya çıkar. Ücret düzeyindeki artışın neden olduğu gelir ve ikame etkileri ters yönlerde işlemektedir. Boş zaman normal bir mal olduğu için gelirdeki artış daha fazla boş zaman talep edilmesine neden olur. 

Cevap A şıkkıdır.

Kısa dönemde sermaye faktörünü sabit aldığımız (K) için, firma emek girdisini artırmakla üretimini artırır. Dolayısıyla firmanın çözmesi gereken problem; kârı maksimize edebilmek için kaç kişi istihdam etmesi gerektiği sorusudur. Bunun için firmanın kâr fonksiyonunu (p) yazarsak:

Bilindiği üzere toplam hasılattan toplam maliyeti çıkararak kâr fonksiyonumuzu yazabiliyorduk. Şimdi kârı maksimize eden emek miktarını belirlemek için, kâr fonksiyonunun emek girdisine göre türevini alıp sıfıra eşitlememiz gerekir:

bu buradan Px . MPL=w şeklinde eşitliği düzenleyerek emek girdisi için talep kuralına ulaşmış oluruz.

Cevap A şıkkıdır.

İlave işçinin kiralanması ile firmanın üretimi artar.
Üretim ünitesinden hatırlanacağı üzere, firma diğer girdiler sabit iken ilave bir
birim emek kullandığında, üretimde ortaya çıkan artış, bu girdinin marjinal fiziki ürünü olarak tanımlanır ve fiziki değerle ölçülür. Bu fiziki değer için emeğin
marjinal fiziki ürünü (MPPL), kısaca emeğin marjinal ürünü (MPL) ya da emeğin marjinal verimliliği kavramları kullanılır

Tam rekabet rekabet piyasasında MR=Px olduğunu hatırlayınız.

Marjinal ürün hasılatı eğrisi (MRPL) firma için emek talep eğrisidir. Daha açık
ifadeyle, sermaye girdisi sabit olduğunda firma için emeğin marjinal ürün hasılatı
eğrisi emek faktörüne ilişkin talep eğrisidir. (MRPL) eğrisi belli bir düzeydeki emek
için firmanın ödemek istediği en yüksek ücret düzeyini gösterir.

Dolayısıyla kâr maksimizasyonu amaçlayan firmanın emek talebine ilişkin kuralı;
emeğin marjinal ürün hasılatını, marjinal faktör maliyetine yani ücrete eşit olduğu düzeye kadar bu girdiyi kullanmasıdır. Şayet MRPL ücret düzeyinden daha
yüksek ise firma ilave emek kiralamakla kârı artırmaktadır.

Firmanın maliyetleri ve
hasılatları birkaç zaman dilimini kapsıyorsa bu durumda girdi talebi için kullanılan yöntem: marjinal ürün hasılatlarının bu günkü değerini, marjinal maliyetlerin bugünkü değerlerine eşitlemektir. Bundan sonraki işleyiş emek piyasası ile aynı
olduğu için sermaye girdisine yönelik açıklamalar tekrardan öteye gitmeyecektir

Dikkat edilirse faktör piyasaları birçok açıdan ürün ya da çıktı piyasalarına benzer, her ikisi için de marjinal mantık kullanılır. Örneğin emek piyasasında kâr
maksimizasyonu koşuluna göre emeğin marjinal ürün hasılatı (MRPL) emeğin
marjinal faktör maliyetine (MFCL) yani ücrete (w) eşitlenir. Ürün ya da çıktı piyasasında kâr maksimizasyonu koşulu ise marjinal hasılatın (MR) marjinal maliyete (MC) eşitlenmesidir. Her ikisi de aslında ne kadar üretim elde edileceğini
açıklamaktadır. Şöyle ki faktör piyasasında kârı maksimize eden emek miktarının
belirlenmesine ilişkin eşitliği yeniden yazalım:
(MR).(MPL)=w

Kısa dönem emek talep
eğrisinin negatif eğimli
oluşunda çıktı etkisi: Emek
fiyatı azaldığında firmanın
kısa dönem MC eğrisi sağa
kayar. MC eğrisindeki bu
kayma rekabetçi piyasada
firmanın gerçekleştireceği
çıktı miktarını artırır. Çıktı
miktarındaki artış ise talep
edilecek emek miktarını artırır.
Dolayısıyla ücretlerdeki azalış
talep edilen emek miktarını
artırır ve negatif eğimli faktör
talep eğrisi çizilir.

uzun dönem emek talep eğrisi kısa dönem
için çizilen emek talep eğrisinden daha yatıktır, bir başka ifade ile ücret değişikliklerine karşı daha duyarlıdır. Bu duyarlılığın nedeni ise üretim sürecinde girdiler arasında ikamenin yapılabilmesidir. İkamenin derecesine bağlı olarak uzun
dönem emek talep eğrisinin elde edilişi ve eğimi alternatif yöntem çerçevesinde
daha ayrıntılı açıklanacaktır.

Eş ürün eğrisi dışbükey (azalan MRTS prensibi gereği) iken eş
maliyet doğrusu daha dik bir konumda teğet koşulunu sağlamaktadır. Dolayısıyla
faktör ikame etkisi negatiftir. Yeni denge noktasında daha az emek kullanılırken
(L2) sermaye kullanımı K2 düzeyine çıkmaktadır. İşte emek miktarındaki azalmanın nedeni, bu girdi yerine sermaye girdisinin ikame edilmesindendir ki buna
faktör ikame etkisi denir.

Firma diğer girdiler sabit iken ilave bir birim emek kullandığında, üretimde ortaya çıkan artış emeğin  marjinal fiziki ürünüdür. Kısaca emeğin marjinal ürünü de denir.

Bir firma emek talebine ilişkin kararlarında emeğin marjinal ürün hasılatını  (MRP) kullanır. Emek girdisi için hesaplanan marjinal ürün hasılatı, en son emek biriminin maliyetini  aşıyorsa firma için ilave işçi işe almak kârlıdır.

Emek girdisi için talep eğrisi genellikle sol yukarıdan sağ aşağıya doğru eğimlidir. Bu negatif eğimin nedeni azalan marjinal verimler prensibidir.

Eğer emeğin marjinal ürün hasılatı ücretten daha düşük ise firma istihdam ettiği emek miktarını azaltmalıdır. Böylece karını artırabilir.

Firmanın maliyetleri ve hasılatları birkaç zaman dilimini kapsıyorsa bu durumda girdi talebi için kullanılan yöntem: marjinal ürün hasılatlarının bugünkü değerini, marjinal maliyetlerin bugünkü değerlerine eşitlemelidir.

Uzun dönem emek talep eğrisi kısa dönem için çizilen emek talep eğrisinden daha yatıktır, bir başka ifade ile ücret değişikliklerine karşı daha duyarlıdır. Bunun nedeni üretim sürecinde girdiler arasında ikamenin yapılabilmesidir.

Bir girdinin fiyatı diğerlerine kıyasla arttığı zaman, ikamenin elverdiği ölçüde diğer girdiler fiyatı, artan girdinin yerine ikame edilecektir. Faktör ikame etkisi negatif yönlü işler, bu ise emek girdisi talep eğrisinin uzun dönemde negatif eğimli oluşunu açıklar.

Bir endüstri için girdi talep eğrisinin belirlenmesinde ilk adım, girdi fiyatları değiştiğinde hem firma tarafından üretilen çıktının düzeyinde hem de firmanın çıktı fiyatında değişikliklerin olabileceğini dikkate almaktır.

Bir üretim faktörü için talep, firmanın sahip olduğu piyasa gücüne bağlı olarak değişiklik gösterir. Şayet firma ürün piyasasında ya da faktör piyasasında monopolcü güce sahipse fiyatı marjinal maliyetin üzerinde belirleyecek, rekabetçi piyasaya kıyasla daha az üretim yapacak ve daha az girdi kullanacaktır.