MİKRO İKTİSAT - Deneme Sınavı - 5

Üretim durduğunda değişken maliyet söz konusu olmayacağı için toplam değişken maliyet sıfır olur.

Sabit ve değişken maliyetlerin toplamı toplam maliyetleri verir.

(1200-1000)/(15-10) = 200/5 = 40

Toplam maliyet sabit ve değişken maliyetlerin toplamından oluşmaktadır.

Eş maliyet doğrusu üzerinde toplam harcamalar sabittir.

Maliyet minimizasyonu marjinal teknik ikame oranının girdi fiyatları oranına eşit olmasını gerektirir.

Uzun dönem ortalama maliyet eğrisinin minimum noktası firmanın uzun dönem minimum etkin ölçeğini ifade eder.

Bir mal veya hizmetin üretimi için direkt olarak parasal bir harcamayı gerektiren ödemelerin tamamına açık maliyet denir. Açık maliyetler muhasebeleştirilip kayıt altına alınan maliyetlerdir. Örneğin bir otobüs firmasınca yapılan; yakıt harcamaları, personel maaş ödemeleri, bilet ofisi kira giderleri ve otobüs bakım giderleri açık maliyete ilişkin unsurlardır. Örnekten de anlaşıldığı gibi, bir firmanın ilgili sektörde faaliyette bulunup faaliyetini devam ettirebilmesi için yapmak zorunda olduğu harcamaların tümü açık maliyeti oluşturmaktadır. Bir mal veya hizmetin üretimi için direkt olarak parasal bir harcamayı gerektirmeyen fakat bir alternatiften vazgeçilmiş olunması nedeniyle ortaya çıkan maliyetlere örtük maliyet denir. Örtük maliyetler muhasebeleştirilip kayıt altına alınmayan maliyetlerdir.

Muhasebe kârı toplam örtük maliyetlerden büyük ise ekonomik kâr pozitiftir ve bu durumda firma üretimde kullandığı kaynaklar ile söz konusu kaynakların en iyi alternatif üretim alanında kullanılması halinde elde edeceği gelirden daha fazla bir gelir elde ediyor demektir. Ekonomik kârın pozitif olduğu durumda firma aşırı kar elde etmektedir. Muhasebe kârı toplam örtük maliyetlere eşit ise ekonomik kâr sıfırdır ve bu durumda firma üretimde kullandığı kaynaklar ile söz konusu kaynakların en iyi alternatif üretim alanında kullanılması halinde elde edeceği gelire eşit bir gelir elde ediyor demektir. Ekonomik kârın sıfır olduğu durumda firma normal kâr elde etmektedir

Kısa dönemde firmanın üretim için katlandığı toplam maliyet (SRTC), toplam sabit maliyetler (TFC) ile toplam değişken maliyetlerin (SRVC) toplamı tarafından verilir ve aşağıdaki eşitlik ile ifade edilir:

SRTC = TFC + SRVC

Her ne kadar toplam sabit maliyetler üretimle birlikte değişmeyip sabit kalıyor olsa da toplam değişken maliyetler üretim ile birlikte arttığından dolayı toplam maliyetler de üretimle birlikte artmaktadır.

SRATC’nin eğiminin (SRMC-SRATC)/Q tarafından verildiği görülmektedir.

Bu durumda Q>0 şartıyla:

Aynı miktarda toplam harcamayı gerektiren emek ve sermaye girdisi bileşenlerini gösteren doğruya eş maliyet doğrusu denir. Eş maliyet doğrusu üzerindeki her bir noktada yer alan girdi bileşenleri için yapılan toplam harcama aynıdır. Belli bir üretim düzeyini gerçekleştirmenin maliyeti, kullanılan emek ve sermaye girdi miktarlarının yanında emek ve sermaye girdilerinin fiyatına da bağlıdır. Emeğin fiyatı olan ücretin w ile ve sermayenin fiyatı olan kiranın r ile gösterildiği ve w ile r’nin veri olduğu durumda firmanın toplam maliyeti, emek ve sermaye girdilerinin maliyetleri toplamına eşittir.

Firma belli bir üretim düzeyine ilişkin maliyet minimizasyonunu eş ürün eğrisinin eş maliyet doğrusuna teğet olduğu noktada, diğer bir ifadeyle marjinal teknik ikame oranının girdi fiyatları oranına eşit olduğu noktada gerçekleştirir. Firmanın emek ve sermaye girdilerinin her biri için harcadığı son liraların marjinal fiziki ürünlerini birbirine eşitlemek suretiyle maliyetini minimize ettiğini göstermektedir.

Üretimi bir birim arttırmanın uzun dönem toplam maliyette meydan getirdiği artışa uzun dönem marjinal maliyet (LRMC) denir. LRMC şöyle gösterilir:

LRMC = (∆LRTC / ∆Q)

Örneğin üretim 20 birimden 21 birime çıkartıldığında uzun dönem toplam maliyet 150’den 200’ye çıkıyorsa bu durumda uzun dönem marjinal maliyet

∆LRTC / ∆Q = (200 - 150) / (21 - 20) = 50’dir.

Üretimi iki kat artırmanın maliyeti iki kattan daha az artırdığı duruma pozitif ölçek ekonomileri denir. Dolayısıyla pozitif ölçek ekonomileri üretim arttıkça ortalama maliyetin azaldığı durumu betimler. Üretimi iki kat artırmanın maliyeti iki kattan daha fazla arttırdığı duruma negatif ölçek ekonomileri denir. Dolayısıyla negatif ölçek ekonomileri üretim arttıkça ortalama maliyetin arttığı durumu betimler.

Ölçeğe göre sabit getiri olduğu durumda, uzun dönem toplam maliyet (LRTC) eğrisi orijinden başlayan bir doğru görünümündedir. Ölçeğe göre sabit getirinin olduğu durumda üretim faktörleri iki kat arttığında hem üretim miktarı hem de LRTC iki kat artmaktadır ve bundan dolayı da LRTC eğrisi üretim miktarı ile birlikte artan bir doğru şeklinde olmaktadır. LRTC’nin SRTC’ye teğet olduğu A noktasında LRTC ve SRTC birbirine eşittir. Bu teğetin gerçekleştiği Q1 üretim düzeyinde SRATC eğrisi minimum değerine ulaşır ve SRMC eğrisi SRATC eğrisini tam bu minimum noktasından keser. LRTC’nin doğru şeklinde olması, LRAC ve LRMC’nin birbirine eşit olmasına ve fiekil 4.14 (b)’de görüldüğü gibi LRAC ve LRMC doğrusunun eğimi sıfır miktar (Q) eksenine paralel bir doğru şeklinde olmasına yol açar. LRAC ve LRMC doğrusu SRATC eğrisine B noktasında teğettir. B noktasında SRATC, SRMC, LRAC ve LRMC birbirine eşittir ve bu noktada SRATC minimum yapar. Özetle ölçeğe göre sabit getiri durumunda LRTC’nin SRTC’ye teğet olduğu üretim düzeyinde SRATC minimum yapmaktadır.

Mevcut üretim
alternatiflerinden birini
tercih etti¤imizde vazgeçmifl
oldu¤umuz di¤er üretim
alternatifleri aras›ndaki en
iyi üretim alternatifinin
piyasa de¤erine f›rsat
(alternatif) maliyeti denir.

Bir mal veya hizmetin
üretimi için direkt olarak
parasal bir harcamay›
gerektiren ödemelerin
tamam›na aç›k maliyet
denir.

Bir mal veya hizmetin
üretimi için direkt olarak
parasal bir harcamay›
gerektirmeyen fakat bir
alternatiften vazgeçilmifl
olunmas› nedeniyle ortaya
ç›kan maliyetlere örtük
maliyet denir.

Firman›n aç›k ve örtük
maliyetleri toplam›na
ekonomik (iktisadi) maliyet
denir.