METEOROLOJİ

Dolayısıyla, hava parselleri
üzerlerine etkiyen net kuvvetin yönünde hareket
ederek hava akımını yani “rüzgâr”ı oluşturacaktır.
Buna göre, rüzgârın hangi yönde estiğini belirleyebilmemiz için hava parsellerini hareket ettiren kuvvetleri incelememiz gerekmektedir. Bu kuvvetleri
şu şekilde sıralayabiliriz:
1. Basınç gradyan kuvveti
2. Coriolis kuvveti
3. Merkezkaç kuvvet
4. Sürtünme kuvvet

Bir bölgedeki hava parsellerinin hareketi o bölgedeki atmosferik basıncın dağılımı ile ilişkilidir. Bu nedenle basınç gradyanı kuvveti hava parsellerinin hareketinden yani rüzgârın oluşumundan sorumlu kuvvettir.

Hava parselleri basınç gradyanı kuvvetinin yönünde, yanal yönde, yani yeryüzüne paralel yönde (B’
→A’ ve A→B) hareket eder. Bu yanal harekete adveksiyon adı verilir.

Konvektif akımlar ayrıca kümülüform tipi bulutların oluşması ile yakından ilişkilidir. Konvektif akımlar, hava parsellerinin sıcaklığı, çevre havanın sıcaklığına eşit olacağı seviyeye kadar yükselirler. Eğer sıcaklık bulunduğu yükseklikte yoğunlaşma oluşturacak kadar soğuk ise bulutlar meydana gelir

Jet akımları, karşılaşan iki sıcak ve soğuk hava kütlesinin arasındaki
yatay sıcaklık farklarının aşırı fazla olduğu yerlerde çok kuvvetlidir

Yükseklikte veya yönelimde çok hafif, düzensiz değişimler. Hafif, hızlı ritmik
sallantı

Bir hava kütlesi, herhangi bir enlemde herhangi bir bölgede yanal yönde sıcaklık ve nem açısından aynı özelliklere sahip çok büyük hava parçalarına verilen isimdir.

Oklüzyon cephe soğuk cephenin sıcak cepheyi yakalaması ve onun yerini alması sonucunda oluşur.

Cephe Tanımı
Tanım olarak cephe farklı sıcaklık ve neme sahip iki hava kütlesi arasındaki geçiş zonudur.

Rüzgâr yönü ve şiddeti ile tanımlanır. Rüzgârın yönünü belirlemek için çok değişik modellerde rüzgâr
gülü ve rüzgâr çorabı (tulumu) kullanılır. Daha çok havaalanlarına ve çevre yolları boyunca yerleştirilen
rüzgâr çorapları rüzgârın yönünü ve çorabın eğiminden de şiddeti hakkında bir fikir vermektedir. Rüzgâr
çorapları pilotların piste inerken yerdeki rüzgârın yönünü belirleyebilmelerinde çok faydalıdır. Rüzgâr hızını ölçen alet ise anemometredir. Günümüzde en çok kullanılan anemometreler kap anemometreleri olup
bir direğe bağlanmış 3 adet yarı küre şeklindeki kaptan oluşur.

hava parsellerini hareket ettiren kuvvetleri incelememiz gerekmektedir. Bu kuvvetleri
şu şekilde sıralayabiliriz:
1. Basınç gradyan kuvveti
2. Coriolis kuvveti
3. Merkezkaç kuvvet
4. Sürtünme kuvveti

1. Basınç gradyan kuvveti
2. Coriolis kuvveti
3. Merkezkaç kuvvet
4. Sürtünme kuvveti

Bu büyük ölçekli rüzgârlar, tek
hücre sirkülasyon modelinde ihmal edilen Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüşünün bir sonucu olup,
kuzey yarım kürede 60o ile kutup dairesi arasında kuzeydoğudan esen “doğulu”; 30o-60o-enlemleri arasında
güney batıdan esen “batılı” ve 0o-30o enlemleri arasında ise kuzeydoğudan esen ve Ticaret rüzgârları olarak
da bilinen “kuzey doğulu” küresel rüzgârlardır

Adveksiyon hava parsellerinin yer yüzeyine paralel hareketine verilen isimdir.

Hava parsellerinin düşey yöndeki hareketine Konveksiyon denir.

Basınç gradyanı kuvvetini hesaplamak için izobarlar kullanılır.

Gerçekte basınç gradyanı kuvveti ile hava parseli hareketine başladığı anda onun hareketini etkileyen bir başka kuvvet ortaya çıkar. Bu kuvvet Coriolis kuvvetidir.

Merkezkaç kuvvet izobarların dairesel olması durumunda rüzgârın hareketini etkileyen bir başka sanal
kuvvettir.

Gradyan rüzgârı izobarların eğriliği sonucunda ortaya çıkan rüzgârdır

Rüzgârın yönünü belirlemek için çok değişik modellerde rüzgâr gülü ve rüzgâr çorabı (tulumu) kullanılır.