Meteorolojik Kodlar

Havacılık amaçlı gözlemlere dayalı olarak hazırlanan ve rutin olarak yayımlanan hava raporuna METAR (Meteorological Terminal Air Report) adı verilir.METAR bilgileri uçuş planlaması ve uçuş sırasında kullanılmaktadır. Bu rapor sayesinde pilota kalkış, iniş ve yedek meydana ait meteorolojik şartlar hakkında bilgi verilmektedir. 

METAR raporunun hangi havaalanına ait olduğunu gösteren gruptur. Bu grupta yer alan ICAO (The International Civil Aviation Organization Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü) kodu dört harften oluşmaktadır. Aşağıda çeşitli havaalanlarına ait ICAO kodları ile ifade edilen yer belirteçleri sizlere örnek olarak verilmiştir.
LTBY: Eskişehir / Hasan Polatkan Havaalanı
EDDV: Almanya / Hannover Havaalanı

METAR raporunun yayımlandığı gün ve saati belirtmek amacıyla METAR raporunda zaman grubu yer almaktadır. METAR raporları tam saati 50 ve 20 dakika geçe yayımlanmaktadır.
Kitapta sayfa 147 de verilen şekil incelediğinizde raporun zaman bölümünde 281250Z ifadesi bulunmaktadır. 28 raporun yayımlandığı aya ait günü, 12 raporun yayımlandığı saati, 50 ise dakikayı ve Z harfi ise UTC (Universal Time Coordinated) zaman göstericisini göstermektedir. Ayrıca Z harfi ZULU saati olarak okunmaktadır.

AUTO kısaltması, meteorolojik tüm parametrelerin gözlem ve ölçümlerinin tam otomatik sistemlerle yapılması durumunda kullanılan kısaltma terimidir. Ayrıca METAR raporu içinde COR ve NIL ifadeleri de kullanılmaktadır.COR, “Corrected” teriminin kısaltması olup yapılan gözlemlerin düzeltildiğini belirtmek amacıyla kullanılmaktadır.
Örnek: METAR COR LTBY 112320Z 32015KT 5300 SCT040 05/01 Q0960 =
Örneğe göre COR ifadesi ayın 11’inde UTC saatine göre 23.20’de yapılan METAR gözleminin düzeltildiğinin ve bu düzeltmeye uygun olarak METAR raporunun hazırlandığını ifade etmektedir.
NIL, ifadesi ise raporda zaman ifadesinden sonra yer alarak yapılan gözlemlerin hiç çıkmaması durumunda kullanılmaktadır.
Örnek: METAR LTCD 201050Z NIL =
Örneğe göre NIL ifadesi, ayın 20’sinde UTC saatine göre 10.50’de yapılan METAR gözlemine ait verilerin elde edilemediğini ifade etmektedir.

Gözlem grubu; yer rüzgârı, hâkim görüş, minimum görüş, pist görüş mesafesi, meteorolojik olay, bulut bilgisi, sıcaklık bilgisi, basınç bilgisi ve çeşitli atmosferik şartları belirtmek amacıyla kullanılan kısaltma terimlerinden oluşmaktadır.

Yer rüzgârının ortalama yönü olarak bahsedilen yön, ölçüm yapılan noktaya doğru esen rüzgârın yönüdür. Raporda üç haneli sayısal bir değer olarak 10°’lik aralıklarla gerçek kuzeye göre verilmektedir. Rüzgâr yönleri kodlanırken 10° ile 360° arasındaki değerler kullanılır. Eğer rüzgârın yönü 100°’ den az ise ilk rakam 0 (sıfır) olacaktır.

Rüzgâr hızının birimi için KT harfleri kullanılıyorsa hızın Knot yani denizmili/saat (Nautical Mile Per
Hour) cinsinden, MPS harfleri kullanılıyorsa hızın metre/saniye (Meters Per Second) cinsinden ölçüldüğünü gösterir.

Maksimum rüzgâr hızı (Hamle): Yer rüzgârının ortalama hızından sonra kullanılan G harfi Gust
(Hamle) kelimesinin baş harfidir. Bu harf gözlem yapılan süre içinde esen maksimum rüzgârın hızını ifade ederken kullanılmaktadır. Gözlem süresi boyunca ölçülen maksimum rüzgâr hızı ile ortalama rüzgâr hızı arasında 10 knot veya daha fazla farkın olması durumunda maksimum rüzgâr hızı, ölçüm birimiyle birlikte G harfinden sonra raporda yer alır. Rapor açıklanırken de G harfi “hamlesi” şeklinde okunur.

11005G17KT ifadesine göre; rüzgâr, ortalama olarak 110°’den 5 knot esmektedir. Hamlesi ise 17 knot’tır

11005KT 180V240 ifadesine göre rüzgâr, ortalama olarak 110°’den 5 knot esmektedir. Rüzgâr yönü 180° ile 240° arasında değişmektedir.

VRB03KT ifadesine göre rüzgâr değişik yönlerden 3 knot olarak esmektedir

030P99KT ifadesine göre rüzgâr 30°’den 100 knot’ın üzerinde esmektedir.

R08L/0200;  08 sol pisti için pist görüş mesafesinin 200 metre,

R13R/1500; 13 sağ pisti için ise pist görüş mesafesinin 1500 metre,

 R28/P3200; 28 pistinde pist görüş mesafesinin 3200 metrenin üzerinde,

R01/M0050; 01 pistinde pist görüş mesafesinin 50 metrenin altında olduğu belirtilmektedir.

Pist görüş mesafesinde meydana gelen değişimler (azalma veya artışlar) raporlanırken U (Up), D
(Down) ve N (No Change) harfleri kullanılmaktadır. Bu harfler;
U: Gözlem süresi boyunca pist görüş mesafesindeki 100 m’nin üzerindeki artışlar,
D: Gözlem süresi boyunca pist görüş mesafesindeki 100 m’nin üzerindeki azalışlar ve
N: Gözlem süresi boyunca pist görüş mesafesinde görülen belirgin olmayan değişimler için kullanılmaktadır.

METAR raporunun meteorolojik olay bölümünde +RA HZ ifadesi; havaalanında kuvvetli (+) yağmur (RA) yağışı ile birlikte toz pusu (HZ) olduğunu ifade etmektedir. Bunun dışında
-SHRA: Hafif şiddette sağanak kar yağışı
BCFG: Parçalı sis
VCSH: Havaalanı yakınında sağanak yağış
Havaalanının 16 km çevresinde (havaalanı üzerinde değil) gözlemlenen meteorolojik olaylar için VC
kısaltması kullanılmaktadır.
+TSSNGR: Kuvvetli oraj ile birlikte kar ve dolu yağışı
FZRA: Aşırı soğumuş sis anlamına gelmektedir.

FEW005: Taban yüksekliği 500 feet olan bir bulut kümesi gökyüzünü 1/8 – 2/8 oranında kapatmaktadır.
SCT018: Taban yüksekliği 1800 feet olan bir bulut kümesi gökyüzünü 3/8 – 4/8 oranında kapatmaktadır.
BKN055: Taban yüksekliği 5500 feet olan bir bulut kümesi gökyüzünü 5/8 – 6/8 -7/8 oranında kapatmaktadır.
OVC220: Taban yüksekliği 22000 feet olan bir bulut kümesi gökyüzünü 8/8 oranında kapatmaktadır.
Cumulonimbus (CB) ve dikine gelişme gösteren Cumulus Congestus (TCU) bulutlarının kısaltmaları
her zaman raporda yer alırken diğer bulutların kısaltmaları raporda yer almaz. 
SCT026TCU: TCU bulutunun taban yüksekliği 2600 feet ve gökyüzünü 3/8- 4/8 oranında kapatmaktadır
BKN009CB: CB bulutunun taban yüksekliği 900 feet ve gökyüzünü 5/8- 6/8 -7/8 oranında kapatmaktadır.

Sıcaklık ve işba sıcaklık değerleri aralarına “/” slash işareti konularak raporlanmaktadır. Eğer sıcaklık
değerleri 0oC’nin altında ise bu durumda bu değerlerin önüne M (minus) harfi konulmaktadır.  01/M02 ifadesine göre hava sıcaklığı 1⁰C, işba sıcaklığı ise -2°C’dir.

LTBY : Hasan Polatkan Havaalanı/Eskişehir
161250Z : Ayın 16’sı saat 12.50 UTC raporu
03015G35KT : Yer rüzgârı 30 ⁰ den 15 knot, hamlesi 35 knot
5000 : Hâkim görüş 5000 metre
SHRA : Sağanak yağmur yağışı
FEW030TCU : Taban yüksekliği 3000 feet olan Cb bulutu gökyüzünü 1/8-2/8 oranında kapatıyor.
23/17 : Sıcaklık 23⁰C, İşba sıcaklığı 17 ⁰C
Q1009 : QNH basıncı 1009 mb

Havacılık amaçlı seçilmiş özel hava raporu (SPECI), METAR raporu yayımlandıktan sonra meteorolojik şartların iyileşmesi ya da kötüleşmesi sonucunda yayımlanmaktadır. SPECI raporu iki METAR raporu zamanı arasında ve tam saati 20 ve 50 geçe dışında herhangi bir zamanda yayımlanmaktadır. SPECI raporu ile METAR raporu birbirine benzemektedir. Bu nedenle METAR raporunun açıklaması için kullanılan açıklamalar SPECI raporu içinde kullanılacaktır.

SPECI LTBY 150835Z 18004KT 0600 FG VV001 04/04 Q0985 = Verilen SPECI raporuna göre;
LTBY : Hasan Polatkan Havaalanı/Eskişehir
150835Z : Ayın 15’inde saat 8.35 UTC raporu
18004KT : Yer rüzgârı 180 ⁰ den 4 knot
0600 : Hâkim görüş 600 metre
FG : Sis
VV001 : Dikine görüş 100 feet
04/04 : Sıcaklık 4⁰C, İşba sıcaklığı 4 ⁰C
Q0985 : QNH basıncı 985 mb olduğu anlaşılır.

TREND raporları son bir saat içinde hava şartlarında meydana gelecek değişimler hakkında meteorolojistlere, hava trafik kontrolörlerine, pilotlara, operasyondan sorumlu personele ve çeşitli sektörde çalışan insanlara bilgi vermek amacıyla yayımlanmaktadır. Bu raporlar METAR ya da SPECI raporlarının sonuna eklenir ve raporun geçerli olduğu süre METAR veya SPECI raporlarının yayımlanma saatinden itibaren iki saattir.

METAR ya da SPECI raporunda yer alan yer rüzgârı, hâkim görüş, meteorolojik olay ve bulut bilgisi elemanlarında biri ya da daha fazlasında gelecek iki saat içinde herhangi bir değişikliğin beklenmemesi durumunda NOSIG terimi, METAR ya da SPECI raporunun sonuna ilave edilir. NOSIG “Önemli Değişiklik Yok-No Significant Change” anlamını taşımaktadır.

İki saatlik TREND tahmin süresi içinde yer rüzgârı, hâkim görüş, meteorolojik olay ve bulutluluk bilgisi elemanlarından biri, birkaçı ya da hepsinde bir değişikliğin oluşacağı tahmin ediliyorsa bu durumda BECMG ve TEMPO kısaltma terimlerinden biri kullanılır. Değişikliklerin;
• Başlangıcını FM (From),
• Sona ermesini TL (Until) ve
• Oluş zamanı AT terimleri ile belirtilir

Bu ifadeye göre ayın 15’inde saat 12.50 UTC (Zulu)de rüzgârın 340° den 11 knot estiği gözlenmiştir.
TREND tahmin raporu 12.50 UTC ile 14.50 UTC arasında geçerlidir. Rüzgârın saat 13.20 ile 14.10
UTC arasında düzenli ya da düzensiz bir şekilde değişerek 120° den 20 knot değerine ulaşacağı ve TREND periyodunun sonu olan 14.50 UTC’ye kadar da rüzgârın aynı değerde eseceği tahmin edilmektedir. Ancak TREND tahmin periyodu içerisinde hâkim görüş (5000), meteorolojik olay (+TSRA) ve bulutluluk bilgisi (BKN032) elemanlarının limitler çerçevesinde değişmeden etkili olacağı öngörülmektedir.

Meydan tahmini, belirli bir zaman aralığında havalanında oluşması tahmin edilen meteorolojik şartların kısa ve öz ifadesidir. TAF (Terminal Aerodrome Forecast) havacılık otoriteleri tarafından belirlenen zamanlarda rutin olarak yayımlanır.
TAF raporları kısa ve uzun süreli TAF’lar olmak üzere ikiye ayrılırlar. Kısa süreli TAFların geçerlilik
süresi 12 saatten azdır ve bu raporlar 3 saatte bir yenilenirler. Uzun süreli TAFların ise geçerlilik süreleri 12 saat ile 30 saat arasındadır ve bu raporlar ise 6 satte bir yenilenirler. 

Bir TAF raporunun; tanıtıcı gruplar, tahmin edilen meteorolojik elemanlar, değişiklik terimleri ve tahmin edilen sıcaklık bölümlerinden oluşmaktadır.