Meteorolojik Görüş

Meteorolojik görüş mesafesi; belirli bir karaktere sahip bir cismin çıplak gözle görülüp teşhis edilebileceği veya gece rasatlarında, genel aydınlatma gün ışığı seviyesine çıkarılmış olsaydı, aynı cismin görülüp teşhis edilebileceği en uzak mesafe olarak tanımlanmaktadır.

Yukarı atmosferde gözlemlenen kararlı hava koşulları, inversiyon ve izotermal tabakaların varlığı
ile birlikte hafif yer rüzgârı yer seviyesinde görüş mesafesinin kısıtlanmasına yol açmaktadır. Bunun
dışında yer seviyesinde bulunan görülmesi beklenen cismin görülebileceği mesafe, cismin boyutu,
şekli ve rengi de görüşün netliğini etkilemektedir.

Merkezinde gözlemcinin, havaalanının ya da hava trafik kontrol kulesinin bulunduğu yatay dairesel
düzlemin yarısı ya da daha fazlasında etkin olan görüş mesafesi değerine hâkim görüş denir. Hâkim
görüş METAR ya da SPECI raporlarında yönü belirtilmeden metre cinsinden mutlaka yer alır.

Pist görüş mesafesi; pistin orta çizgisinde bulunan uçaktaki pilotun, pist orta çizgisini veya pist
işaretleri ve ışıklarını tanıyıp görebildiği mesafe olarak tanımlanır ve gözlemciler ya da otomatik ölçüm sistemleri tarafından ölçülür.

Bulut, sis, sağanak yağmur vb. meteorolojik olaylar görüş kısıtlılığı meydana getirir.

Kum Fırtınası, toz fırtınası, duman, pus, toz pusu vb. meteorolojik olaylar görüş kısıtlılığı meydana getirir.

Sis, meteorolojide görüş mesafesini 1000 m’nin altına düşüren meteorolojik olay olarak tanımlanır
ve havada asılı kalabilen küçük su damlacıkları ve buz kristallerinden oluşur.

Gece, açık gökyüzü şartlarında yeryüzü hızlı bir şekilde soğur. Soğuyan yeryüzü ile temas eden
yüksek miktarda nispi neme sahip atmosfer parçası yoğunlaşır. Yoğunlaşma sonucunda yer seviyesinde sisi oluşturmaya başlar. 2-8 knot arasındaki sakin rüzgâr oluşan sisin kalınlaşarak yukarı seviyelere doğru gelişmesini sağlar. Ancak radyasyon sisi inversiyon tabakasına kadar gelişebilir.

Buhar sisi soğuk cephelerin veya soğuk hava kütlelerinin denizler üzerinde hareketi sonucunda oluşmaktadır. Sıcak su yüzeyi ya da nemli topraklar üzerinde olan buharlaşma üstteki soğuk hava tabakasının su buharı miktarını arttırır. Yeteri kadar neme sahip olan hava kütlesi yoğunlaşarak buhar sisini meydana getirir. Okyanus ya da denizler üzerinden duman gibi yükseldiği için buhar sisine deniz dumanı da denilmektedir.

Cephe sisinin oluştuğu alanlarda sis ile birlikte alçak bulut tabanı oluşumu, alçak seviye uçuşlarında
kazaların oluşumuna neden olabilmektedir. Özellikle cephe önünde yer alan stratus bulutu yer seviyesindeki mâniaların görünmesini engellemekte ve ciddi problemlerin yaşanmasına neden olmaktadır.

Adveksiyon sisi çok hızlı bir şekilde geliştiği için havalanlarındaki aktivitelerin emniyetli bir şekilde
yapılmasını engelleyebilir. Bu nedenle pilotların yedek meydanı da kullanacağını düşünerek yedek yakıt almaları gerekebilir. Ayrıca deniz üzerinde oluşan adveksiyon sisi gün içinde denizden karaya doğru esen rüzgârlarla pist üzerine taşınır. Bu nedenle gün içinde sıcaklık değişimleri ile birlikte rüzgâr yönlerinin de dikkatli bir şekilde incelenmesi gerekir.

Toz, çapları 0,08 milimetreden küçük katı parçacıklardır. Tozların çapları oldukça küçük olduğu için
atmosferin üst katmanlarında asılı olarak kalabilirler. Yer seviyesindeki rüzgâr 15 knot’u aştığında tozlar yüksek irtifalara ulaşarak toz fırtınalarını oluştururlar. Toz fırtınaları günlük rüzgâr değişimine bağlı olarak gündüz oluşurlar ve fırtına içinde görüş 1000 metrenin altındadır.

Radyasyon sisinin sıklıkla etkili olduğu havaalanlarında sisin hangi zaman dilimlerinde ve hangi
sıcaklık aralıklarında meydana geldiğinin araştırılması gerekmektedir. Sisin oluştuğu sıcaklıkların
tespiti sisin başlangıç saatinin belirlenmesine yardımcı olmaktadır. Elde edilen bilgiler havaalanındaki
faaliyetlerin emniyetli bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan planlamanın yapılması
aşamasında kullanılmaktadır. Özellikle eğitim uçuşu gibi yerel uçuşların gerçekleşeceği saatlerin ve
havaalanına iniş gerçekleştirecek uçaklar için varış saatinin belirlenmesi sırasında radyasyon sisinin
dağılmaya başladığı öğleden sonra saatlerinin tercih edilmesi gerekmektedir. Ayrıca sisli havalarda
yapılan uçuşlarda gecikmeler de göz önünde bulundurularak ek yakıt taşınmalıdır.

Nemli ve kararlı özelliğe sahip hava kütlesinin dağ yamacı boyunca hareketi sonucunda soğuması
yamaç sisini oluşturmaktadır. Yamaç sisi, genellikle tabanı dağ yamacı ile ilişkili stratus veya stratocumulus bulutu olarak da nitelendirillir. Bazı durumlarda bu bulutlar türbülansın etkisi ile şapka bulutlarına (Cap Cloud) da dönüşebilir.

Uçuş görüş mesafesi, uçuş sırasında, pilot kabininden uçuş doğrultusu boyunca ileriye doğru görülebilecek tahmini mesafe olarak tanımlanır. Bulutun cinsine bağlı olarak bulut içinde yapılan
uçuşlarda uçuş görüş mesafesi değeri değişmektedir. Ancak en düşük uçuş görüş mesafesi stratüs ve stratocumulus bulutları içinde ölçülmektedir.

Meyil görüşü uçuş şartları için oldukça önemlidir. Özellikle uçuşun son yaklaşma ve iniş safhası
sırasında pilot uçağın ön ve yan tarafındaki karasal engelleri (mânia) görmek istemektedir. Meyil görüşü, belli bir irtifadaki uçuş sırasında pilotun yerdeki bir noktayı görebileceği en uzak mesafedir ve pilot tarafından tahmini olarak ölçülmektedir.

Meteorolojik görüş mesafesi; belirli bir karaktere sahip bir cismin çıplak gözle görülüp teşhis edilebileceği veya gece rasatlarında, genel aydınlatma gün ışığı seviyesine çıkarılmış olsaydı, aynı cismin görülüp teşhis edilebileceği en uzak mesafe olarak tanımlanmaktadır.

Gözleme dayalı olarak hazırlanan METAR ya da SPECI raporlarında havaalanlarında ölçülen görüş mesafesi değerlerinin bazıları havacılık otoritelerinin belirlediği kurallar çerçevesinde yer alır.
Bu değerler hâkim görüş, maksimum görüş, minimum görüş ve pist görüş mesafesi başlığı altında
raporlanır.

Radyasyon sisinin dağılmasını sağlayan koşullar:

• Gün içinde güneş yükselmeye başladıkça kara yüzeyi ısınır. Isınan yeryüzü ile temas
eden radyasyon sisi buharlaşır ve dağılır.
• Rüzgârın şiddetlenmesi radyasyon sisini ya dağıtır ya da yukarı seviyelere doğru yükselterek
stratus bulutlarının oluşmasını sağlar.
• Gece gökyüzünün bulutlarla kaplı oluşu yeryüzünün yoğunlaşmanın gerçekleşeceği
sıcaklık değerine kadar soğumasını engeller. Bu durumda radyasyon sisi oluşamaz.

Radyasyon sisi ağırlıklı olarak kışın ve sonbahar mevsimlerinde ve gün içinde ise gece ve sabahın
erken saatlerinde görülmektedir.

Sisin yoğun olduğu durumlarda güneş yer yüzeyini ısıtamaz. Bu durumda radyasyon sisi
uzun süre kara üzerindeki etkisini sürdürür.