METEOROLOJİ II

Bir hava kütlesinin oluşabilmesi için gerekli şartları şu şekilde özetleyebiliriz:
1. Hava kütlesinin temas hâlinde olduğu bölgenin çok geniş mesafelerde aynı karakteri sergileyen özelliklere sahip olması gerekir. Örneğin sadece deniz veya sadece
kara olması, ikisinin karışımı olmaması gerekir.
2. Hava kütlesinin temas hâlinde olduğu bölgenin çok geniş mesafelerde düz ve engebeden uzak olması gerekir.
3. Söz konusu bölge üzerinde her yerde benzer sıcaklık ve nem koşullarının hâkim
olması gerekir.
4. Söz konusu bölge üzerinde sıcaklık ve nemin hızlı değişmemesi gerekir.
5. Böyle bir bölge üzerindeki havanın uzunca bir süre hareket etmemesi veya çok yavaş hareket ediyor olması gerekir. Yani çok kuvvetli rüzgârların olmadığı bir bölge
olması gerekir.

Dünya üzerindeki hava kütlesi kaynakları 6 grupta incelenir:
1. Kutupsal, okyanus alanları: Kanada ve Kuzey Avrupa arasındaki Kuzey Atlantik
Okyanusu, Kanada ve Sibirya arasındaki Kuzey Pasifik Okyanusu (Kışın)
2. Kutupsal, karasal alanlar: Arktik alanları, Kuzey Amerika ve Avrasya (Kışın)
3. Tropikal, okyanus alanları: Yüksek basınç (antisiklon) alanları (Tüm yıl boyunca)
4. Tropikal, karasal alanlar: Kuzey Afrika (Sahra), Asya, Kuzey Amerika’nın Missippi
Vadi Zonu
5. Ekvatoral: Ticaret rüzgârları arasındaki bölge (Tüm yıl boyunca)
6. Güney Doğu Asya (Muson bölgeleri)

Hava kütlelerinin özelliklerinin değişimine neden olan termodinamik faktörleri şu şekilde
sınıflandırabiliriz:
1. Hava kütlelerinin alttan ısınması
2. Hava kütlelerinin alttan soğuması
3. Buharlaşma ile hava kütlesine nem ilavesi
4. Yoğuşma ve yağış nedeni ile hava kütlesinin neminde azalma
Hava kütlelerinin karakterinde değişime neden olan mekanik faktörleri şu şekilde sınıflandırabiliriz:
1. Türbülans yolu ile karışma
2. Alçalma ile
3. Yükselme ile

Kaynağı kutup bölgeleri (kutupsal) olan hava kütleleri büyük “P” harfi ile; kaynağı sıcak tropikal bölgeler olan hava kütleleri büyük “T” harfi ile; kaynağı Arktik ve Antarktik bölgeler olan hava kütleleri büyük “A”; kaynağı ekvator bölgeleri olan hava kütleleri ise büyük “E” harfi ile gösterilir.

Eğer hava kütlesinin kaynağı kara
ise hava kütlesi kuru olacağından P veya T harfinin önünde “c”; eğer hava kütlesi kaynağı
deniz veya büyük su parçası ise P veya T harfinin önüne “m” harfi konulur. Hava kütlesi
kutuplarda kara üzerinde oluşmuş ise, yani kaynağı kutuplarda kara ise, yer seviyesi hava
haritasında cP ile; buna karşılık tropiklerde deniz üzerinde oluşmuş ise yer seviyesi hava
haritasında mT ile belirtilir

Türkiye'yi etkileyen hava kütleleri ve kaynak alanları şu şekildedir:

cPk : Sibirya, Rusya ve Fennoİskandinavya

cPw : Güney Rusya, Balkanlar

mPk : Kuzey Atlantik

mPw : Kuzey Atlantik

mTw : Subtropikal Denizler (Azor Adaları, Akdeniz)

cTw : Subtropikal Kara Kütleleri (Kuzey Afrika, Güney Balkanlar, Orta Doğu)

Ci Sirrüs; Cs Sirrostratüs; Cb Kümülonimbus
ve Cu Kümülüs bulutlarını tanımlar.

Ci: Sirrüs, Cs: Sirrostratüs, As: Altostratüs, Ns: Nimbostratüs, St: Stratüs, ve Cb: Kümülonimbus’tür.

sıcak cephe gelmeden Sırası ile: Ci, Cs, As, Ns, St ve sis; yazın arada sırada Cb görülür. geçerken ise Stratüs görünür.

Soğuk Cephe gelmeden önce Ci, Cs ve Cb, geçtikten sonra ise Kümülüs (Cu) görünür.