Meteorolojik İhbarlar: SIGMET ve AIRMET MESAJLARI ve GAMET SAHA TAHMİNİ
Meteorolojik gözlemin yapıldığı sahada uçuş operasyonlarının emniyetini etkileyebilecek olan meteorolojik olayların meydana gelmesi veya meydana gelmesinin beklenmesi durumunda SIGMET mesajları (Significant Meteorological Information) hazırlanmakta ve yayınlanmak- tadır. Bu mesajlarda meydana gelen veya meydana gelmesi beklenen meteorolojik olayın ko- numu, hareket yönü, hareket hızı ve şiddeti zamana bağlı olarak basit lisanla belirtilmektedir. SIGMET mesajlarının geçerlilik süresi nasıldır?
SIGMET mesajlarının geçerlilik süresi 4 saatten fazla olamaz. Ancak volkanik kül bulutlarının ve tropikal siklonların oluşması hâlinde bu süre 6 saate kadar uzayabilmektedir.
SIGMET mesajları, uçuş faaliyetleri üzerinde etkisi olan hava olaylarını içeren uyarı mesajlarıdır. Bu mesajlar kimlere bilgi vermek amacıyla hazırlanır?
Bu mesajlar pilotlara, hava trafik kontrolörüne, havayolu şirket çalışanlarına ve dispeç ofis personeline bilgi sağlamak amacıyla hazırlanmaktadır.
SIGMET mesajları, Meteoroloji Gözlem Ofisleri tarafından hazırlanmakta ve yayınlanmaktadır. Meteoroloji gözlem ofislerini açıklayınız.
Meteoroloji Gözlem Ofisleri, uçuş bilgi bölgesine (FIR - Flight Information Region) meteorolojik hizmet vermek amacıyla kurulan birimlerdir. FIR sahalarında mete- oroloji hizmeti vermek üzere “Meteoroloji Gözlem Ofisi” tayin etme yükümlülüğü nedeni ile Ankara / Esenboğa ve İstanbul / Atatürk Meteoroloji Gözlem Ofisi tayin edilmiştir. Bu iki Meteoroloji Gözlem Ofisimiz meteoroloji ofisinin görevlerine ilave olarak Meteoroloji Gözlem Ofisinin yapacağı görevleri de yerine getirmektedir. Esenboğa Meteoroloji Göz- lem Ofisi Ankara FIR, Atatürk Meteoroloji Gözlem Ofisi İstanbul FIR’ından sorumludur.
SIGMET mesajları, tek bir meteorolojik olayın meydana gelmesi veya meydana gel- mesinin beklenmesi hâlinde, bu meteorolojik olaya ilişkin kısaltma terimi kullanılarak hazırlanır ve yayınlanır. Uçağın bulunduğu irtifa göz önünde bulundurulmadan uçuş em- niyetini etkileyebilecek ve SIGMET mesajlarının hazırlanmasına neden olan meteorolojik olaylar ve bu olaylara ilişkin kısaltma terimleri sıralayınız.
Oraj (TS - Thunderstorm)
-
- Münferit Oraj OBSC TS
-
- Gizli Oraj EMBD TS
-
- Sık Tekrarlayan Oraj FRQ TS
-
- Kararsızlık Hattı Orajı SQL TS
-
- Dolu ile Birlikte Münferit Oraj OBSC TSGR
-
- Dolu ile Birlikte Gizli Oraj EMBD TSGR
-
- Dolu ile Birlikte Sık Tekrarlayan Oraj FRQ TSGR
-
- Dolu ile Birlikte Kararsızlık Hattı Orajı SQL TSGR
Tropikal Siklon (TC - Tropical Cyclone)
- 10 dakikalık ortalama yer rüzgârı hızı 34 knot (17 m/sn) veya daha fazla olan Tropikal Siklon TC (+Siklon adı)
Türbülans (TURB - Turbulance)
- Şiddetli Türbülans SEV TURB
Buzlanma (ICE - Icing)
- Şiddetli Buzlanma SEC ICE
- Donan Yağmura Bağlı Şiddetli Buzlanma SEV ICE FZRA
Dağ Dalgaları (MTV - Mauntain Waves)
- Şiddetli Dağ Dalgası SEV MTV
Toz Fırtınası (DS - Duststorm)
- Kuvvetli Toz Fırtınası HVY DS
Kum Fırtınası (SS - Sandstorm)
- Kuvvetli Kum Fırtınası HVY SS
Volkanik Kül (VA- Volcanic Ash)
- Volkanik Kül VA (+ Volkanın Adı )
Radyoaktif Bulut ( RDOACT CLD – Radioactive)
- Radyoaktif Bulut RDOACT CLD
SIGMET mesajları, ICAO tarafından belirlenen kısaltma terimleri kullanılarak hazır- lanmaktadır. SIGMET mesajları genel olarak iki bölümden oluşmaktadır. Ancak volkanik kül veya tropikal siklon için hazırlanan mesajlarda, volkanik kül veya tropikal siklonun merkezinin pozisyonu hakkında ayrıntılı bilgi vermek amacıyla üçüncü bir bölüm mesaja eklenmektedir. Sıgmet mesaj içeriklerini açıklayınız.
1. Bölüm
• Hizmet Sağlayan Birimin Yer Belirteci
• Mesaj Belirticisi ve Mesaj Sıra Numarası
• Mesajın Periyodu
• Mesajı Hazırlayan Meteoroloji Gözleme O sinin Yer Belirteci
2. Bölüm
• Mesajı Hazırlanan FIR’ın Yer Belirteci
• Mesaj Metni
3. Bölüm
• SIGMET mesajı volkanik kül veya tropikal siklon için hazırlanmışsa üçüncü bölüm kullanılır.
SIGMET mesajının ilk satırının başlangıcında hizmet sağlayan birimin ICAO yer belirteci bulunmaktadır. Bu hangi birimlerin belirteci olabilir?
Bu, uçuş bilgi bölgesine (FIR – Flight Information Region) veya kontrol sahasına (CTA - Control Area) hizmet sağlayan uçuş bilgi merkezi (FIC - Flight Informa- tion Center), saha kontrol merkezi (ACC - Area Control Center) veya hava trafik hizmeti (ATS- Air Tra ic Services) ünitesinin yer belirtecidir.
SIGMET mesajlarının periyodunu açıklayınız.
SIGMET mesajının periyodu VALID ifadesi ile başlamaktadır. VALID ifadesi sonrasında mesajın geçerli olacağı periyot yazılmaktadır. Periyod “/” işareti ile iki bölüme ayrılmak- tadır. “/” işaretinden önceki kısım periyodun başlangıç zamanını, sonraki kısım ise periyodun bitiş zamanını belirtmektedir. Başlangıç ve bitiş bölümlerinin ilk iki sayısal değeri ayın gününü; sonraki 4 sayısal değer ise UTC saatine göre zamanı göstermektedir.
Mesaj metninde, SIGMET mesajının yayınlanmasına neden olan meteorolojik olay ve olaya ilişkin tanımlayıcı bilgiler yer almaktadır. SIGMET mesajını oluşturan metin kısmı aşağıda yer alan sıralamaya uygun bir şekilde hazırlanmaktadır. Buna göre bir SIGMET mesaj metni hangi bilgilerden oluşmaktadır?
1. Mesajın yayınlanmasına neden olan meteorolojik olay,
2. Meteorolojik olayın tahmin mi gözlem mi olduğu,
3. Meteorolojik olayın konumu,
4. Meteorolojik olayın bulunduğu uçuş seviyesi veya irtifa,
5. Meteorolojik olayın hareket yönü (ve hızı),
6. Meteorolojik olayın şiddeti bilgilerinden oluşmaktadır.
SIGMET mesajlarında yer alan meteorolojik olayın tahmin mi gözlem mi olduğu nasıl belirtilir?
Mesaj metninin hazırlanma-sına neden olan meteorolojik olay eğer gözlenmişse OBS (Observed) kısaltması, tahmin edilmiş ise FCST (Forecast) kısaltması kullanılmaktadır. Ayrıca OBS ve FCST kısalma terimleri ile birlikte AT kısaltma terimi de kullanılabilmektedir. AT kısaltma terimi ile meteorolojik olayın meydana geldiği veya meydana geleceği zaman UTC saatine göre verilmektedir.
Sıgmet mesajı ne zaman iptal edilir?
Yayınlanan SIGMET mesajında yer alan meteorolojik olayların veya durumların SIG- MET periyodu bitmeden tamamen sona ereceği veya tahmin edilen olayların verilen periyod içinde meydana gelmeyeceği bekleniyor ise yayınlanan SIGMET mesajı iptal edilmektedir.
AIRMET mesajlarını açıklayınız.
AIRMET mesajları, bölgesel hava seyrüsefer anlaşmalarına bağlı olarak meteorolo- ji gözlem ofisleri tarafından yayınlanmaktadır. Bu mesajlar 15.000 feet uçuş seviyesi (FL150) altındaki uçuşların emniyetini etkileyecek meteorolojik olayların ve durum- ların belirtildiği mesajlardır. Ayrıca bu mesajların hazırlanmasında hava trafik operas- yonlarının yoğunluğu da göz önünde bulundurulmaktadır. AIRMET (Airmen’s Mete- orological Information) mesajları, uçağın seyir seviyesi boyunca meydana gelen veya meydana gelmesi beklenen meteorolojik olayların ve durumların gelişimini, zamana ve yere bağlı olarak anlatan kısa ve öz ifadelerdir. AIRMET mesajlarının periyodu 4 saatten fazla olmamalıdır.
AIRMET mesajlarının hazırlanmasına neden olan meteorolojik olaylar bu olaylara ait kısaltma terimlerini sıralayınız.
| Yer Rüzgârının Hızı | |
| - Geniş bir alan üzerinde etkili ve ortalama rüzgâr hızı 30 knot’ın üzerinde olan yer rüzgârı | SFC WSPD (+ Rüzgâr hızı ve birimi) |
| Yer Seviyesindeki Görüş | |
| - Geniş bir alan üzerinde etkili olan 5000 metrenin altındaki görüş ve görüşün kısıtlamasına neden olan meteorolojik olay | SFC VIS (+ Görüş Mesafesi) (+ Meteorolojik Olay) |
| Oraj | |
| - Dolu Yağışı Olmaksızın Tek Başına Oraj | ISOL TS |
| - Dolu Yağışı Olmaksızın Yer Yer Görülen Oraj | OCNL TS |
| - Dolu Yağışı ile Birlikte Tek Başına Oraj | ISOL TSGR |
| - Dolu Yağışı ile Birlikte Yer Yer Görülen Oraj | OCNL TSGR |
| Dağın Görülmesine Engel Olan Durum | MT OBSC |
| Bulut | |
| - Geniş bir alan üzerinde bulunan ve taban yüksekliği 1000 feet’ten (300 m) az olan BKN veya OVC kapalılığa sahip bulut | BKN CLD (+Taban Yüksekliği ve Birimi) OVC CLD (+Taban Yüksekliği ve Birimi) |
| Kumulonimbus (CB) Bulutları | |
| - Tek Başına CB | ISOL CB |
| - Yer Yer Görülen CB | OCNL CB |
| - Sık Sık Görülen CB | FRQ CB |
| Towering Kumulus (TCU) Bulutları | |
| - Tek Başına TCU | ISOL TCU |
| - Yer Yer Görülen TCU | OCNL TCU |
| - Sık Sık Görülen TCU | FRQ TCU |
| Buzlanma | |
| - Orta Şiddette Buzlanma (Konvektif Bulutlar İçinde Oluşan Buzlanma Hariç) | MOD ICE |
| Türbülans | |
| - Orta Şiddette Türbülans (Konvektif Bulutlar İçinde Oluşan Türbülans Hariç) | MOD TURB |
| Dağ Dalgası | |
| - Orta Şiddette Dağ Dalgası | MOD MTV |
AIRMET mesajlarının içeriğini açıklayınız.
1. bölüm
• Hizmet Sağlayan Birimin Yer Belirteci
• Mesaj Belirticisi ve Mesaj Sıra Numarası
• Mesajın Periyodu
• Mesajı Hazırlayan Meteoroloji Gözetleme O sinin Yer Belirteci
2. bölüm
• Mesajı Hazırlanan FIR’ın Yer Belirteci
• Mesaj Metni
AIRMET mesajlarının periyodunu açıklayınız.
AIRMET mesajının periyodu VALID ifadesi ile başlamaktadır. VALID ifadesi sonra- sında mesajın geçerli olacağı periyod yazılmaktadır. Periyod “/” işareti ile iki bölüme ayrılmaktadır. “/” işaretinden önceki kısım periyodun başlangıç zamanını, sonraki kısım ise periyodun bitiş zamanını belirtmektedir. Başlangıç ve bitiş bölümlerinin ilk iki sayısal değeri ayın gününü sonraki 4 sayısal değer ise UTC saatine göre zamanı göstermektedir.
Mesaj metninde, AIRMET mesajının yayınlanmasına neden olan meteorolojik olay ve olaya ilişkin tanımlayıcı bilgiler yer almaktadır. AIRMET mesajını oluşturan metin kısmı aşağıda yer alan sıralamaya uygun bir şekilde hazırlanmaktadır. Buna göre bir AIRMET mesaj metni nelerden oluşur?
1. Mesajın yayınlanmasına neden olan meteorolojik olay veya durum,
2. Meteorolojik olay / durumun tahmin mi gözlem mi olduğu,
3. Meteorolojik olay / durumun bulunduğu konum,
4. Meteorolojik olay / durumun bulunduğu uçuş seviyesi veya irtifa,
5. Meteorolojik olay /durumun hareket yönü (ve hızı),
6. Meteorolojik olay /durumun şiddeti bilgilerinden oluşmaktadır.
AIRMET mesajlarının yayınlanmasına neden olan meteorolojik olay/durumun tahmin mi gözlem mi olduğu nasıl belirtilir?
Mesaj metninin ha- zırlanmasına neden olan meteorolojik olay veya durum gözlenmişse “OBS”, tahmin edil- miş ise “FCST” kısaltma terimleri kullanılmaktadır. OBS ve FCST terimleri tek başlarına kullanılabileceği gibi “AT” kısaltma terim ile birlikte de kullanılabilmektedir. AT kısaltma terimi, UTC saatine göre meteorolojik olay veya durumun gözlendiği veya oluşmasının beklendiği saati belirtmektedir.
AIRMET mesajları ne zaman iptal edilir?
Yayınlanan AIRMET mesajında yer alan meteorolojik olayların veya durumların AIR- MET periyodu bitmeden tamamen sona ereceği veya tahmin edilen olayların verilen pe- riyot içinde meydana gelmeyeceği bekleniyor ise yayınlanan AIRMET mesajı iptal edilir.
Gamet saha tahminlerini açıklayınız.
GAMET saha tahminleri, AIRMET mesajlarına destek sağlamak amacıyla hazırlanmakta ve rutin olarak yayınlanmaktadır. Bu tahminler FL150 altındaki uçuşlar için meteorolojik bilgi desteği sağlamaktadır.
GAMET saha tahminleri hangi bölümlerden oluşur?
Tanımlayıcı bölüm
• Hizmet Sağlayan Birimin Yer Belirteci
• Rapor Tipi Belirticisi
• Tahminin Periyodu
• Tahmini Hazırlayan Meteoroloji Gözlem O sinin Yer Belirteci • Tahmini Hazırlanan Uçuş Bilgi Sahasının Yer Belirteci
SECN I (1.bölüm)
• Yer Rüzgârı
• Görüş Mesafesi
• Önemli Hava Olayları
• Dağın Görülmesini Engelleyen Durumlar • Bulutluluk Durumu
• Buzlanma
• Türbülans
• İlgili SIGMET Mesaj Bilgisi
SECN II (2.bölüm)
• Basınç Merkezleri ve Cehpesel Sistemler
• Yüksek Seviye Rüzgârları ve Sıcaklıkları
• Bulutluluk Durumu
• Donma Seviyesi
• Tahmin Edilen QNH Değeri
• Deniz Yüzey Sıcaklıklığı ve Denizin Durumu
• Volkanik Aktiviteler
GAMET saha tahmin raporunun periyodunu açıklayınız.
GAMET saha tahmin raporunun periyodu VALID ifadesi ile başlamaktadır. VALID ifadesi sonrasında mesajın geçerli olacağı periyot yazılmaktadır. Periyot “/” işareti ile iki bölüme ayrılmaktadır. “/” işaretinden önceki kısım periyodun başlangıç zamanını, sonraki kısım ise periyodun bitiş zamanını belirtmektedir. Başlangıç ve bitiş bölümlerinin ilk iki sayısal değeri ayın gününü sonraki 4 sayısal değer ise UTC saatine göre zamanı göstermektedir.
GAMET saha tahmin raporu periyodu 6 saattir ve bu raporlar tahmin periyodu baş- lamadan bir saat önce yayınlanmaktadır. GAMET saha tahmin raporunun periyodları, 02.00 – 08.00 UTC, 08.00 – 14.00 UTC, 14.00 – 20.00 UTC ve 20.00 – 02.00 UTC’dir.