METEOROLOJİ II - Deneme Sınavı - 9

Çünkü çok hızlı oluşur, uçağın kontrol mekanizmalarının donmasına neden olur ve kanatların üzerinden olan hava hızını bozuntuya uğratır.

Bu tür buzlanmada oluşan buz tabakası gevrektir ve kolayca kırılır. Bu nedenle uçaktan temizlemesi kolaydır.

Oluştuğu Bölgeye Göre Buzlanma
Buzlanma uçak üzerinde oluştuğu bölgeye göre;
1. Yapısal buzlanma
2. İndüksiyon buzlanması
3. Alet buzlanması şeklindedir

Her ne kadar bulunulan bölgenin coğrafik özelliklerine bağımlı olsa da, orta enlemlerde bu üç tip buzlanma arasında görülme frekansı en yüksek olan buzlanma kırağı tipi buzlanma ve en az görülen buzlanma ise karışık buzlanmadır.

Buzlanma sonucunda uçakta oluşan fazla yük, Şekil 3.23b’de de gösterildiği gibi;
1. Uçağın ağırlığının artmasına,
2. Taşıma kuvvetinin azalmasına,
3. Sürükleme kuvvetinin artmasına,
4. İtkinin azalmasına,
5. Yakıt tüketiminin artmasına,
6. Tutunma kaybına neden olur.

Buzlanma koşulları ile karşılaşmamak için cepheye paralel uçmamalısınız.

Don, açık yüzeylerin üzerinde mercek şeffaflığında oluşan ince, kristal buz tabakasına verilen isimdir.

Buzlanma
Miktarı Buzlanma etkisi / Buz giderici-önleyici gereksinimi
Çok az: Hasar vermez. / Buz giderici-önleyici kullanmaya gerek yok.
Hafif: Devamlı birikirse hasar verir. / Arada bir buz giderici-önleyici gereklidir.
Orta: Hasar verir. Rota değişimi gerektirir. / Buz giderici-önleyicilerin sürekli kullanımını gerektirir.
Şiddetli: Çok kısa zamanda uçağın performansını etkileyecek hasar verir. / Buz giderici-önleyiciler buzlanmayı çözemez/engelleyemez. Mutlaka hemen rota değişimini gerektirir.

Stratokümülüs alçak bulut tiplerindne olup, seri hâlinde yuvarlak hava parsellerinden veya yuvarlak hatlı bulut parçalarından oluşur. Sık sık ince bir tabaka şeklinde oluştukları için aralarından gökyüzü görünür. Özellikle kış mevsiminde yüksek basınç alanları ile beraber oluşur ve bazen az bir yağış oluşturur. Buna göre doğru Cevap D’dir.

Oraj gök gürültülü yağmur demektir. Atmosferde şiddetli rüzgârların, gök gürültülü, şimşekli ve yıldırımlı çok şiddetli yağmurların olduğu gökyüzü durumunu anlatmak için kullanılır. Bu tür fırtınalara oraj fırtınaları adı verilir. Buna göre doğru cevap A’dır.

Altostratüs; genelde tüm gökyüzünü kaplayan kalın gri çarşaf gibi bir buluttur. Önce içlerinden güneş veya ay görülebilir fakat bulut kalınlaştıkça görülmezler. Altostratüsün varlığı yaklaşan bir sıcak cepheyi gösterir. Kalın altostratüs bulutundan biraz yağmur veya kar düşebilir. Bu bulutun içinde buzlanma oluşabilir. Buna göre doğru Cevap B’dir.

Kümülonimbüs; donma seviyesinin çok üzerinde sıcaklıkların bulunduğu yüksekliklere ulaşan yoğun kümülüs kütleleridir. Oraj fırtınalarına ve yıldırıma neden olurlar. Üst kısımlarında örs şeklinde yatayda yayılırlar. Buna göre doğru cevap C’dir.

Kutup enlemlerinde  oraj fırtınası görülmemektedir. Buna göre doğru cevap B’dir.

Yıldırım oraj fırtınalarının (Cb bulutları) olgunlaşma safhalarında meydana gelen çok büyük elektrik boşalmasıdır. Buna göre doğru cevap A’dır.

Yıldırım boşalması sırasında elektronların hareket ettiği hat boyunca sıcaklık 30.000oC’ye kadar yükselir ve bulut içerisinde o bölgedeki hava ısınır. Bu aşırı ısınma havanın çok gürültülü bir şekilde genleşmesine ve bu şekilde genişleyen bir ses dalgasına neden olur. Bu ses dalgası duyduğumuz yıldırıma mahsus tipik “gök gürültüsü” oluşturur. Buna göre doğru cevap B’dir.

Türkiye’de meydana gelen orajlı gün istatistiklerini görmektesiniz. Ülkemizin Doğu Karadeniz, Doğu Anadolu, İç Anadolu’nun batısı, Trakya, Ege Bölgesi’nin batısı ve Akdeniz Bölgesi’nin doğusunda yıllık ortalamalara göre orajlı gün sayısı 20-30 arasındadır. Biraz daha az sıklıkta 10-20 arasında ise İç Anadolu’nun ortası, Güneydoğu Anadolu ve Marmara bölgesinin doğusunda oluşmaktadır. En sık oraj fırtınaları ise daha çok lokalize olmuş bölgelerde, Akdeniz Bölgesi’nin güney batısı, Kars ve Iğdır’da görülmektedir. Buna göre doğru cevap C’dir.

Uzun yıllar boyunca alınan yıllık ortalama yağış miktarları baz alındığında Kars ilinde diğer illere göre daha sık oraj fırtınası oluştuğu görülmektedir. Buna göre doğru cevap E’dir.

Yıldırım oraj fırtınalarının (Cb bulutları) olgunlaşma safhalarında meydana gelen çok büyük elektrik boşalmasıdır. Buna göre doğru cevap C’dir.

Hava kütlesi, atmosferin çok geniş bir alanda, yatay yönde sıcaklık ve nem açısından benzer özellikler gösteren kısmına verilen isimdir.

Hava kütleleri kaynak bölgeleri üzerinde ne kadar çok kalırlarsa o kadar çok o bölgenin özelliklerini kazanırlar. Bir hava kütlesinin oluşabilmesi için gerekli şartları şu şekilde özetleyebiliriz:

1) Hava kütlesinin temas halinde olduğu bölgenin çok geniş mesafelerde aynı karakteri sergileyen özelliklere sahip olması gerekir. Örneğin sadece deniz veya sadece kara olması, ikisinin karışımı olmaması gerekir.

2) Hava kütlesinin temas halinde olduğu bölgenin çok geniş mesafelerde düz ve engebeden uzak olması gerekir.

3) Söz konusu bölge üzerinde her yerde benzer sıcaklık ve nem koşullarının hakim olması gerekir.

4) Söz konusu bölge üzerinde sıcaklık ve nemin hızlı değişmemesi gerekir.

5) Bölge üzerindeki havanın uzunca bir süre hareket etmemesi veya çok yavaş hareket ediyor olması gerekir. Yani çok kuvvetli rüzgarların olmadığı bir bölge olması gerekir.