METEOROLOJİ II - Deneme Sınavı - 12

Hava kütlesi, atmosferin çok geniş bir alanda, yatay yönde sıcaklık ve nem açısından benzer özellikler gösteren kısmına verilen isimdir.

Hava kütlelerinin oluştuğu bölgelere kaynak bölgeleri denir.

Kutupsal, okyanus alanları: Kanada ve Kuzey Avrupa arasındaki Kuzey Atlantik Okyanusu, Kanada ve Sibirya arasındaki Kuzey Pasifik Okyanusu

Tropikal, karasal alanlar: Kuzey Afrika (Sahra), Asya, Kuzey Amerika’nın Missippi Vadi Zonu

Tropikal, okyanus alanları: Yüksek basınç (antisiklon) alanları

Karalar üzerinde oluşan hava kütleleri karasal anlamında küçük “c” harfi ile gösterilir.

Hava kütlelerinin o anda bulundukları çevre ile olan ilişkilerini belirtmek için de bir sınıflandırma yapılır. Eğer hava kütleleri geçmekte olduğu yerden daha soğuk ise, P veya T harfinden sonra soğuk hava kütlesi anlamında “k” harfi kullanılır.

Türkiye genelde kutup ve tropikal hava kütlelerinin etkisinde kalmakta ve bu iki hava kütlesi arasında yer almaktadır.

Cephe farklı yoğunluklara sahip iki hava kütlesini ayıran geçiş zonudur.

Oklüzyon cephe yeni soğuk hava ile (batıdaki) sıcak cephenin önünde kuzeye yer değiştiren eski soğuk havayı birbirinden ayıran cephedir.

Hava kütleleri yatay yönde, oluştukları kaynak alanından hareket ederek çıktıklarında, hareketleri sırasında üzerinden geçtikleri bölgelere, oluştukları bölgelerin sıcaklık ve nem özelliklerini taşırlar. Bu kapsamda doğru seçenek C seçeneğidir.

Hava kütlelerinin oluştuğu bölgelere kaynak bölgeleri denir. Çok büyük bir hava kütlesinin üniform özellikler kazanabilmesi için kaynak bölgesinin genellikle düz, engebeden uzak ve sıcaklık ve nem bakımından üniform özelliğe sahip çok geniş bir alan olması ve hava kütlesinin bu alan üzerinde çok hareket etmeden veya nispeten çok yavaş hareket ederek, yeterince uzun kalması gerekir. Hava kütleleri zaman içerisinde üzerinde bulundukları bölgelerin özelliklerini alırlar. Bir hava kütlesinin belli özelliklere sahip bir hava kütlesi olabilmesi için veya temas hâlinde olduğu bölgenin özelliklerini kazanabilmesi için o bölge üzerinde yeterince zaman geçirmesi gerekir. Bu kapsamda doğru seçenek E seçeneğidir.

Dünya üzerindeki hava kütlesi kaynakları 6 grupta incelenir:
1. Kutupsal, okyanus alanları: Kanada ve Kuzey Avrupa arasındaki Kuzey Atlantik
Okyanusu, Kanada ve Sibirya arasındaki Kuzey Pasifik Okyanusu (Kışın)
2. Kutupsal, karasal alanlar: Arktik alanları, Kuzey Amerika ve Avrasya (Kışın)
3. Tropikal, okyanus alanları: Yüksek basınç (antisiklon) alanları (Tüm yıl boyunca)
4. Tropikal, karasal alanlar: Kuzey Afrika (Sahra), Asya, Kuzey Amerika’nın Missippi
Vadi Zonu
5. Ekvatoral: Ticaret rüzgârları arasındaki bölge (Tüm yıl boyunca)
6. Güney Doğu Asya (Muson bölgeleri). E şıkkında yer alan ifade Dünya üzerinde yer alan hava kütlesi grubu içerisinde yer alan Güney Doğu Asya ifadesi ile ters düşmektedir. Doğru seçenek E seçeneğidir.

Hava kütleleri hareket ederlerken hareket ettikleri bölgelerin sıcaklık ve nem karakterine bağlı olarak kendileri de değişikliklere uğrarlar. Hava kütlelerinin maruz kaldığı bu değişimleri iki grupta inceleyebiliriz; Termodinamik ve Mekanik değişimler.

Hava kütlelerinin özelliklerinin değişimine neden olan termodinamik faktörleri şu şekilde sınıfandırabiliriz:
1. Hava kütlelerinin alttan ısınması
2. Hava kütlelerinin alttan soğuması
3. Buharlaşma ile hava kütlesine nem ilavesi
4. Yoğuşma ve yağış nedeni ile hava kütlesinin neminde azalma

Bu kapsamda doğru seçenek B seçeneğidir.

C seçenğinde yer alan ifade Denizsel, Kutupsal Hava Kütlesi, Soğuk Çevre şekilde olması gerekmekdir. Bu kapsamda doğru seçenek C seçeneğidir.

Bir hava haritasında cepheleri aşağıdaki özellikleri ile tanıyabiliriz:
1. Çok kısa mesafe içerisinde sıcaklıkta çok hızlı bir düşüş
2. Nem içeriğinde değişiklik
3. Rüzgâr yönünde hızlı değişmeler
4. Basınçta değişiklikler
5. Bulut ve yağış paternleri. Tanım içerisinde yer alan maddeler hava haritasında cephelerin özelliklerini tanımlamaktadır. "C" seçeneğinde yer alan ifade Rüzgar yönünde hızlı değişimler maddesi ile ters düşmektedir. Bu kapsamda doğru seçenek C seçeneğidir.

Sıcak cephe, sıcak hava kütlesinin soğuk hava kütlesi ile yer değiştirdiği geçiş zonu olarak tanımlanır. Bu kapsamda doğru seçenek A seçeneğidir.

Durağan (stasyoner) cephe hareket etmeyen cephedir. Bir sıcak veya soğuk hava kütlesi karşılaştıklarında her iki hava kütlesinin de birbirini hareket ettiremediği durumlarda oluşur. Bu kapsamda doğru seçenek B seçeneğidir.

Herhangi bir cephenin iki tarafındaki sıcaklık farklılığı gittikçe azalıyor ise cephe zayıfar ve dağılır. Bu olaya frontoliz denir. Bu kapsamda doğru seçenek D seçeneğidir.