METEOROLOJİ I

METAR saatlik veya yarım saatlik aralıklarla yayınlanan havacılık amaçlı rutin hava durumu raporudur.

Bulut gözlemleri şiddetli kar yağışı, sis, kum/toz fırtınası ve bazı kötü hava şartları nedeniyle yapılamadığında bulut taban yüksekliği yerine dikine görüş terimi meteorolojik raporlarda kullanılır. Dikine görüş, karartıcı bir ortamda görülebilen en uzak mesafedir.

Yatay görüş belli bir irtifada bulunan uçağın yerdeki izdüşümü ile pilotun yerde görebileceği en uzak nokta arasındaki mesafedir.

Aşağı doğru görüş, belli bir irtifada bulunan uçağın yerle arasındaki görüş değeridir.

Katı parçacıklarından oluşan görüş kısıtlayıcı meteorolojik olaylar: kum fırtınası, toz fırtınası, duman vb.

Sis oluşumu için en uygun şartlar; hafif yer rüzgârı, yüksek nispi nem ve bol miktarda yoğunlaşma zerrecikleridir.

Cephe sisi, su buharı ilavesiyle oluşan sis türlerinden biridir.

Adveksiyon sisi; sıcak ve nemli havanın soğuk bir yüzey üzerinde hareket etmesi sonucunda havanın alt tabakası soğur ve yoğunlaşarak sisi meydana getirir.

Havadaki su zerreleri veya buz kristalleri nedeniyle görüş mesafesinin azalması olayına pus denir. Pus içinde görüş 5000 metre’den azdır.

Meteoroloji istasyonlarında gözlemci tarafından ihtiyaç duyulan alanlarda kullanılmak üzere belirli zaman aralıklarında çeşitli yönlere ait yatay görüş ölçümleri gerçekleştirilir. Yatay görüş mesafesi, gözlem noktası ile referans alınan noktalar arasındaki mesafeler dikkate alınarak elde edilen ölçüm değeridir.

METAR havacılık amaçlı rutin hava raporudur ve rapor bilgileri uçuş öncesi veya uçuş sırasında kullanılmaktadır. Ulusal ve uluslararası tüm havacılık sektörü için meteorolojik bilgi kaynağını oluşturur. Pilotlar kalkış, varış ve yedek havalimanlarına ait meteorolojik bilgileri bu raporlardan elde etmektedirler. METAR, uluslararası havalimanlarında yarım saatlik, ulusal havalimanlarında ise saatlik olarak hazırlanıp yayınlanmaktadır.

Dikine görüş, karartıcı bir ortamda görülebilen en uzak mesafedir. Dikine görüş öl- çümlerinde Şekil 6.3’te görüldüğü üzere hidrojen gazı doldurulmuş, yükselme hızı belirli, 10 gr’lık bir balon kullanılır. Balonun sis vs. içinde kaybolma süresi tespit edilir ve buna bağlı olarak dikine görüş mesafesi hesaplanır.

Meteorolojik ölçümler, yer seviyesinde yatay olarak yapılmaktadır. Ölçülen bu değerler belirli irtifalardaki görüş hakkında yeterli bilgi vermez ve bunların yerine Şekil 6.4’te gö- rüldüğü üzere uçuş görüş mesafesi, yatay görüş, meyil görüşü ve aşağı doğru görüşün verildiği dikey görüş değerleri kullanılır.

Çeşitli meteorolojik olaylar görüşü kısıtlamaktadırlar. Fakat hiçbirisi sisin yol açtığı yaygın ve devamlı kötü görüş şartları kadar problem yaratmaz. Sis, havacılıkta karşılaşılan en önemli ve çetin meteorolojik olaylardan biridir. Yatay ve dikey görüşün önemli ölçüde azalmasına neden olmaktadır. Görüşün azalması hava ulaşımında uçuşların aksamasına, iptal edilmesine ve kazalara neden olabilmektedir. Yer seviyesinde oluşması nedeniyle, kalkış ve inişler sırasında önemli tehlikeler yaratırlar.

Nispi Nem: Belirli bir sıcaklıkta, havanın içindeki subuharı miktarının havanın taşıyabileceği maksimum su buharı miktarına oranıdır.

Soğuma yolu ile oluşan sis türleri; radyasyon sisi, adveksiyon sisi, yamaç sisi ve buz kristali sisidir. Su buharı ilavesiyle oluşan sis türleri; cephe sisi ve buhar sisidir.

Havadaki su zerreleri veya buz kristalleri nedeniyle görüş mesafesinin azalması olayına pus denir. Pus içinde görüş 5000 metre’den azdır. Nispi nem ise %95’ten fazladır.

Yüksekliklerine bağlı olarak bulut tipleri içindeki görüş değerleri şöyle listelenmiştir. Yüksek Seviye Bulutları Cirrus (Ci): Görüş 1000 metreden azdır. Cirrostratus (Cs): Görüş 1000 metreden azdır. Cirrocumulus (Cc): Görüş 1000 metreden azdır. Orta Seviye Bulutları Altocumulus (Ac): Görüş 20 ile 1000 metre arasındadır. Altostratus (As): Görüş 20 ile 1000 metre arasındadır. Alçak Seviye Bulutları Stratus (St): Görüş 10 ile 30 metre arasındadır. Stratocumulus (Sc): Görüş 10 ile 30 metre arasındadır.

Çapları 0,08 ile 0,3 milimetre arasında olan parçacıklar kum olarak adlandırılır. Rüzgârın 20 knotın üzerinde olduğu durumlarda kum parçacıkları atmosferin üst kısımlarına doğru hareket eder. Dar alanlarda etkilidir gevşek kumların bulunduğu çöl arazilerinde meydana gelir. Kum fırtınası pek seyrek olarak 50 feetin üstüne çıkar ve fırtına anında görüş 1000 metrenin altındadır.

Verilen tanım görüş mesafesine (rüyet) aittir. Doğru cevap B'dir.