METEOROLOJİ I

Bulutlar, eğer sıcaklık 0°C ile -10°C arasında ise büyük miktardaki aşırı soğumuş su damlacığı ve buz kristallerinden, -10°C ile -40°C arasında ise büyük miktarda buz kristalleri ve az miktarda ki aşırı soğumuş su damlacığından, -40°C’nin altında ise tamamen buz kristallerinden oluşmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Belirli bir sıcaklıkta, havanın içindeki su buharı miktarının havanın taşıyabileceği
maksimum su buharı miktarına oranına nispi nem denir. Doğru cevap B'dır.

Havadaki su buharı %100’lük nispi neme ulaştığında hava doyma noktasına
ulaşır. Doğru cevap E'dır.

Bulutlar yapılarına göre Kümüliform Tipi Bulutlar (Küme Bulutları) ve Stratiform Tipi Bulutlar (Tabaka Bulutları)dır. Doğru cevap A'dır.

Dikey akımlarla nemli havanın yoğunlaşmanın gerçekleşeceği seviyeye taşınması sonucunda oluşan bulutlara Kümüliform tipi bulutlar denir. Doğru cevap B'dir.

Alçak Seviye Bulutların bulut taban yüksekliği 6500 feet'e kadardır. Doğru cevap D'dır.

Yüksek Seviye Bulutların bulut taban yüksekliği 16.000 – 43.000 feet aralığındadır. Doğru cevap C'dir.

Stratocumulus bulutlarının görüş bulut içinde 10-30 metre arasındadır. Doğru cevap D'dir.

Alçak, muntazam bir şekli olmayan, koyu gri renkli bulutlara Nimbostratus (Ns) adı verilir. Doğru cevap E'dir.

Çoğunlukla şimşek ve gök gürültüsü ile yağmur veya dolu eşliğinde görülen bir hava olayına Oraj (Gök Gürültülü Fırtına) adı verilir. Doğru cevap A'dır.

Bulutlar taban yüksekliklerine bağlı olarak üç grupta incelenmektedirler. Bu gruplar;
• Alçak Seviye Bulutları,
• Orta Seviye Bulutları ve
• Yüksek Seviye Bulutlarıdır.
Alçak, orta ve yüksek seviye bulutlarının taban yükseklikleri bulundukları enlemlere göre değişiklik göstermektedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Stratus (St): Su damlacıklarından oluşmuştur. Dikey gelişimi az olup yatayda geniş alanları kaplayan tabaka bulutudur. Stratus bulutu genellikle en düşük bulut taban yüksekliğine sahiptir. Oluşumu yüzeyden başlamaz fakat alçak tepeleri içine alır. Bu nedenle bulut uçuşuna elverişli değildir. Sisle birleştiği zaman Aletli Uçuş Kurallarına (IFR:Instrument Flight Rules) göre sürdürülen uçuşlar için bazı problemler meydana getirir. Taban yükseklikleri bilinmeden ve altimetre ayarı yapılmadan bu bulutlar içinden alçalmak tehlikelidir.

Stratus bulutlarının özellikleri ise şu şekilde maddeler hâlinde verilebilir:
1. Devamlı (parçalar halinde değil bir bütün meydana getiren) bulutlar şeklindedir.
2. Dikey kalınlığı, bir kaç yüz feet ile 1.000-1.500 feet arasında değişir.
3. Görüş, bulut altında çisenti veya sis yoksa ortadır. Bulut içinde 10-30 metre arasındadır.
4. Bulut içinde ve altında hafif türbülans vardır.
5. Bazı durumlarda bulut içinde hafiften orta şiddete kadar buzlanma ile karşılaşılabilir. Bulut üstüne çıkarak buzlanma önlenebilir.
6. Stratus bulutunun karakteristik yağışı çisentidir. Bunun dışında donan çisenti veya kar greni yağışları da görülebilir.

Doğru yanıt C seçeneğidir.

Nimbostratus bulutları yer ile 6500 feet arasında oluşurlar. 10.000 ila 15.000 arasında oluşmuş ise Altostratus bulutları ile birlesmiş hâlde bulunabilirler. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Altostratus (As): Genellikle gri, bazen maviye kaçan renkte, kalın bir tabaka bulutudur. Gökyüzünün tamamını veya büyük bir kısmını kaplarlar. Bulut engebeli olmayan daima düzgün bir görünüme sahiptir. Su damlacıkları ve buz kristallerinden oluşmuştur.
Devamlı veya aralıklı kar ya da yağmur yağışı yaparlar.

Altostratus bulutlarının özellikleri ise şu şekilde maddeler hâlinde verilebilir:
1. Bulutun dikey kalınlığı 15.000 feetten fazladır.
2. Bulut içindeki görüş 20 ile 1.000 metre arasındadır.
3. Bulut içinde hafif türbülans bulunur.
4. Bulut içinde orta ve şiddetli türbülasla karşılaşılır.
5. Bulut içinde orta ve şiddetli buzlanma meydana gelir. Herhangi bir problem oluşmaması için uçuşun bulut içinde uzun zaman devam etmemesi gerekir.
6. Sıcak cephenin 200 nm(nm: deniz mili – nautical mile) önünde görülür ve cephe önünde Ns bulutu ile birleşir.

E seçeneğinde verilen özellik cirrus bulutunun bir özelliği olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yüksek seviye bulutları; Cirrus, Cirrostratus ve Cirrocumulus bulutlarından oluşmaktadır. Bu bulutlar orta enlemlerde 16.000 ile 43.000 feet arasında yer almaktadır. Doğru yanıt D seçeneğinde verilmiştir.

Raporlardaki kısaltmalar şu şekildedir:

SKC Sky Clear Gökyüzünde bulut yok
FEW Few Gökyüzü 1/8 – 2/8 arası kapalı
SCT Scattered Gökyüzü 3/8 – 4/8 arası kapalı
BKN Broken Gökyüzü 5/8 – 7/8 arası kapalı
OVC Overcast Gökyüzü 8/8 kapalı

Buna göre doğru yanıt D seçeneğidir.

Dolu (Hail): Atmosferdeki su damlacığının doğrudan katı hâle geçmesi sonucunda oluşurlar. Çapları 5 ila 55 mm arasında değişir. Dolunun şekli yuvarlak veya buz parçaları hâlinde olup bazen ceviz büyüklüğüne ulaşabilir. İlkbahar ve sonbahar aylarında görülür. Cb bulutunda konvektif hava akımlarının kuvvetle yükselişi, yağmur tanelerinin büyümesine sebep olur. Bu taneler, yine hava akımlarına uyarak yukarıda bulunan soğuk hava içinde sürüklenerek donarlar ve dolu ismini alırlar. Düşük sıcaklıklarda dolu oluşumu gözlenmez. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yağışın miktarının ölçülmesinde amaç, atmosferden değişik şekillerde düşen yağışın, buharlaşma, toprağa sızma vb. gibi nedenlerle miktarının azalmadan ölçülebilmesidir. Yağış plüviometre ile direk olarak, plüviograf ile de kayıt edilerek ölçülmektedir. Plüviograf diyagramı günlüktür. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yağışın süresi ile ilgili şu sınıflandırmalar mevcuttur.

Devamlı (Continous): Stratiform tipi bulutlardan yağan yağışın karakteristik özelliğidir. Yağış, şiddet değiştirmesine rağmen aralıksız 1 saat veya daha fazla devam etmektedir.
Aralıklı (Intermittent): Stratiform tipi bulutlardan yağan yağışın karakteristik özelliğidir. Yağışın en az bir defa kesilip sonra tekrar başlaması durumudur.
Sağanak (Showers): Kümüliform tipi bulutlardan yağan yağış ile ilgilidir. Yağışın şiddeti, başlaması ve kesilmesi birdenbire olmaktadır.

Doğru yanıt Sağanak yani C seçeneğidir.

Cumulus bulutları Hafif ve orta şiddette yağmur veya kar sağanağı meydana getirirler. Doğru yanıt A seçeneğidir.