METEOROLOJİ I

Dinamik meteoroloji: Hava ve iklimle ilgili atmosfer hareketlerinin incelenmesidir. Fiziksel meteoroloji: Fizik prensip ve yasalarını kullanarak, tüm atmosferik olayları açıklamaya çalışan meteoroloji dalıdır. Bu nedenle bu meteoroloji dalı atmosferin mekanik ve termodinamik özellikleriyle ilgilenir. Hava analizi ve tahminleri: Belirli bir nokta, bölge ya da ülkede kısa bir zaman dilimi içinde oluşabilecek meteorolojik olayları, gözlem ve çözümlere dayanarak önceden tahmin etmeye çalışmaktır. Aeronotik meteoroloji: AERO (hava) ve LOGY (bilim) kelimelerinin birleşmesiyleanlam kazanan AEROLOGY (Aeroloji), hava bilimi anlamına gelip meteorolojinin en önemli dallarından biridir. Sinoptik meteoroloji: Gerçekleştiği anda hava durumunu haritalar üzerinde gösteren ve bu haritalardan yararlanarak gelecekteki hava durumunu tahmin eden bir meteoroloji dalıdır. Doğru cevap C'dir.

Uçuş bilgi bölgesi (FIR: Flight Information Region) sorumluluğunu alan ülkelerin, sorumlu oldukları FIR içinde meteorolojik hizmet  vermek üzere Meteoroloji Gözlem Ofisi oluşturma zorunluluğu bulunur. Bu nedenle ülkemizde Ankara Esenboğa ve İstanbul Atatürk Havacılık Meteoroloji Ofisleri, “Meteoroloji Gözlem Ofisi” olarak atanmıştır. Doğru cevap B'dir.

Havacılık meteoroloji istasyonu: Uluslararası hava seyrüseferinde kullanılmak için gözlem yapan ve elde ettiği meteoroloji raporlarını kullanıcılara sunan meteoroloji ünitesidir. Doğru cevap A'dır.

Tahmin kartı (Prognostic chart), hava sahasının bir bölümü veya belirlenmiş bir yüzeyin, belirli bir zaman veya zaman aralığında, belirli meteorolojik eleman veya elemanların grafiksel olarak gösterilmiş şeklidir. Tahmin, belirli bir bölgede veya belirli bir hava sahasında, belirlenmiş bir zamanda veya zaman süresince beklenen meteorolojik şartların ifadesidir. Brifing, mevcut ve/veya beklenen meteorolojik şartların sözlü olarak anlatımıdır. Konsültasyon, uçuş faaliyetleri ile ilgili mevcut ve/veya beklenen meteorolojik durumların bir meteorolojist veya konusunda uzman kişiler arasında tartışılmasıdır. Tartışma soru-cevap yöntemini de kapsar. Rasat (Gözlem), bir veya birden çok meteorolojik unsurun değerlendirilmesidir. Doğru cevap D'dir.

Meteoroloji insanlığın ilk çağlarından başlamaktadır. Meteorolojinin Milattan Önce (M.Ö.) 3000’li yıllarda Hindistan’da ortaya çıktığını eski Hint metinlerinden öğrenmekteyiz. İnsanlar bu çağlarda bulut şekilleri, yağmur ve iklimlerin değişiminin dünyanın güneş çevresinde dönmesinden oluştuğunu tartışmışlardır. Doğru cevap D'dir.

1873 yılında Viyana’da toplanan Uluslararası Meteoroloji Kongresi’ne Osmanlı Devleti de çağrılmıştır. Bu kongre sonucunda bir meteoroloji ağının kurulmasına karar verilmiştir. Bu ağ kapsamında Osmanlı Devleti de meteorolojik gözlem yapılacak yerleri belirlemiştir. Bu şehirler; İstanbul, İzmir, Beyrut, Sinop, Selanik, Avlonya (Arnavutluk’ta bir şehir), Bursa ve Trabzon’dur.

Torricelli civalı barometreyi icat etmiştir. Pascal atmosferdeki basıncın yükseklik ile düştüğünü keşfetmiştir. Fahrenheit civalı termometreyi geliştirmiştir. Celcius Celcius ölçeğini geliştirmiştir. Bu ölçek günümüzde kullandığımız santigrat ölçeğine çok yakındır. 1607 yılında Galileo Galilei ilk termometreyi icat etmiştir. Doğru cevap B'dir.

Cumhuriyet kurulduğunda meteoroloji alanında kalan tek birim Kandilli Rasathanesi’dir. Devlet Meteoroloji İşleri Umum Müdürlüğü ise 1937 yılında cumhuriyet kurulduktan sonraki süreçte kurulmuştur. Diğer yandan, 1873 yılında Viyana’da toplanan Uluslararası Meteoroloji Kongresi’nden sonra Osmanlı Devlet'i  bir meteoroloji ağının kurulmasına
karar verilmiştir.  1875 yılında da 16 il merkezinde çalışan telgrafhanelerde ki memurlara da meteorolojik gözlemleri iletme görevi verilmiştir. Fakat bu yapılanma, sonrasında dağılmıştır. Diğer yandan, Osmanlı İmparatorluğu’nun I.Dünya Savaşı’na Almanya ile birlikte girmesiyle beraber Almanya, ihtiyaç duyduğu yerlerde meteoroloji istasyonlarının kurulmasını istemiştir. Savaşla beraber sabit balonlar ve uçakların da aktif olarak kullanılması bir meteoroloji teşkilatının kurulması gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Bu teşkilatı kurma görevi Alman Meteoroloji Enstitüsü Teşkilatı Genel Merkezi Başkanı Hans Hergesell tarafından Prof. Dr. Weickmann’a verilmiştir. Öte yandan,  İstanbul’daki meteoroloji merkezi Kuruçeşme’de Caferağa Köşkü’nde “Kuvva-i Havaiye Müfettişliği Rasadat-ı Havaiye Müdürlüğü” ismiyle Ağustos 1915’te faaliyete başlamıştır. Savaşın sonunda meteoroloji istasyonlarında görev alan yedek subaylar da terhis edilmiş ve kurulan meteoroloji teşkilatının da görevine son verilmiştir.Doğru cevap A'dır.

Hâkim rüyet, gözle görülen mesafede görülen en iyi görüştür. Yatay dairenin en azından yarısına ulaşan veya aşan ya da havalimanı yüzeyinin en az yarısına ulaşan görüş mesafesidir. Bu alanlar bitişik veya bitişik olmayan sektörleri kapsayabilir. Doğru cevap A'dır.

SIGMET (SIGnificant METeorological information: önemli meteorolojik bilgi)  bilgisi; meteoroloji gözlem ofisleri tarafından yayınlanan, uçuş operasyonlarının
emniyetini etkileyebilecek ve belirli bir rotada hava olaylarının meydana gelmesi veya meydana gelmesinin beklenmesiyle ilgili olan bilgilerdir.  GAMET saha tahmini; ilgili meteoroloji otoriteleri arasında anlaşma sağlanarak belirli bir FIR içindeki düşük seviye uçuşları veya belirlenmiş bir bölge için hazırlanan kısaltılmış ve anlaşılır bir dilde yayınlanan tahmindir. VOLMET, uçuştaki uçaklara verilen meteorolojik bilgidir. OPMET ise uluslararsı bir meteoroloji örgütüdür. Doğru cevap B'dir.

A, B, D, ve E şıklarında yer alan ifadeler meteoroloji kavramına ilişkin doğru ifadelerdir. Ancak, C şıkkındaki ifadeye bakıldığında, hava ve iklimle ilgili atmosfer hareketlerini inceleyen meteoroloji dalı sinoptik değil dinamik meteorolojidir. Dolayısıyla bu ifade doğru değildir. Doğru cevap C şıkkıdır.

İçerisinde uçuş bilgi ve ikaz hizmetlerinin sağlandığı, boyutları belirli hava sahasına Flight Information Region (Uçuş bilgi bölgesi) FIR adı verilir. Doğru cevap A şıkkıdır.

A, B, C, D şıkkları havacılık meteoroloji ofisi görevleri içindedir. E şıkkında belirtilen açıklama "diğer havaalimanlarının rasat ve tahminlerini alır" şeklinde olmalıydı . Dolayısıyla doğru cevap E şıkkıdır.

Yatay dairenin en azından yarısına ulaşan veya aşan ya da havalimanı yüzeyinin en az yarısına ulaşan görüş mesafesine Hâkim rüyet adı verilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

A, B, C, ve D şıklarında belirtilen ifadeler meteorolojinin tarihçesine ilişkin doğru ifadelerdir. Ancak E'de belirtilen "Uluslararası Meteoroloji Örgütü 1700'lü yıllarda Avustralya'da kurulmuştur." ifadesi doğru bir ifade değildir. Bu örgüt 1873 yılında Avusturya'da Viyena şehrinde kurulmuştur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Türkiye'de meteoroloji alanındaki gelişmeler göz önünde bulundurulduğunda, Meteoroloji Genel Müdürlüğü Dünya Meteoroloji Teşkilatı'na 31 Mayıs 1949 tarihinde üye olmuştur. Doğru cevap A şıkkıdır.

Belirli bir bölgede ya da bir hava sahasında, belirlenmiş bir zamanda ya da o süre boyunca beklenen meteorolojik şartları ifade eden terim Tahmin'dir. Dolayısıyla doğru cevap D şıkkıdır.

Meteoroloji gözlem ofisleri tarafından yayınlanan, uçuş operasyonlarının emniyetini etkileyebilecek ve belirli bir rotada hava olaylarının meydana gelmesi ya da gelmesinin beklenmesiyle ilgili olan bilgileri ifade eden kavram SIGMET bilgisidir. Doğru cevap C şıkkıdır.

I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı topraklarına meteoroloji istasyonlarını kuran ülke Almanya'dır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Thales Meteoroloji tarihinde ilk mevsimsel tahminleri yayınlayan ve ilk meteorolojist olarak kabul edilen bilim adamıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.