BULUTLAR VE YAĞIŞ

Aşırı Soğumuş Su Damlacığı: Sıcaklığı 0°C’ın altında olmasına rağmen sıvı formunu koruyan su damlacıklarıdır.

Nispi Nem: Belirli bir sıcaklıkta, havanın içindeki su buharı miktarının havanın taşıyabileceği maksimum su buharı miktarına oranıdır.

Havanın yükselerek soğuması sonucunda havadaki su buharı belli bir seviyede yoğunlaşarak bulutları oluşturur. Havanın yoğunlaşmaya başladığı bu yüksekliğe yoğunlaşma seviyesi ya da bulut tabanı denir.

Soğuk Cephe: Hareket hâlindeki soğuk bir hava kütlesinin etrafını saran sıcak hava kütlesini yukarı kaldırarak yerini almasıdır. Bu
durumda soğuk hava kütlesi ile sıcak hava kütlesi arasında meydana gelen hatta soğuk cephe denir.

Stratiform tipi bulutlar, gökyüzünün tamamını veye büyük parçasını kaplayan tabaka şeklindeki bulutlardır.

IFR (Instrument Flight Rules-Aletli Uçuş Kuralları): Uçak dışındaki görsel referanslarla uçuşun tehlikeli olduğu durumlarda uçak
içindeki cihazları, göstergeleri ve seyrüsefer yardımcılarını kullanarak gerçekleştirilen uçuştur.

Stratocumulus bulutlarının özellikleri ise şu şekilde maddeler hâlinde verilebilir:
1. Geniş bir sahayı kaplar. Bazı durumlarda ince ve hatta parçalanmış olabilir.
2. Bulut altında ve içinde hafiften orta şiddete kadar türbülansla karşılaşılabilir.
3. Hafif ve orta şiddetli buzlanma meydana gelir.
4. Görüş bulut içinde 10-30 metre arasındadır.

Nimbostratus (Ns): Alçak, muntazam bir şekli olmayan, koyu gri renkli bulutlardır.

Nimbostratus bulutlarının özellikleri ise şu şekilde maddeler hâlinde verilebilir:
1. Devamlı bulutlar şeklindedir.
2. Tabanları deniz üzerine kadar inebilir.
3. Dikey kalınlıkları 15.000 feetten fazladır.
4. Yer ile 6500 feet arasında oluşurlar. 10.000 ila 15.000 arasında oluşmuş ise Altostratus bulutları ile birleşmiş hâlde bulunabilirler.
5. Bulut içinde görüş 10-20 metre arasındadır.
6. Bulut içinde ve altında orta ve şiddetli türbülasla karşılaşılır.
7. Bulut içinde orta ve şiddetli buzlanma meydana gelir. Eğer buluttan donan yağmur şeklinde yağış var ise, bulut altında şiddetli buzlanma oluşur.
8. Sıcak cephenin yakınlaştığını haber verirler.

Sıcak Cephe: Hareket hâlindeki sıcak hava kütlesinin etrafını saran soğuk hava kütlesi üzerindeki hareketi sonucunda oluşurlar.
Bu durumda sıcak hava kütlesi ile soğuk hava kütlesi arasında meydana gelen hatta sıcak cephe denir.

Orta seviye bulutları; Altostratus ve Altocumulus bulutlarıdır. Bu bulutlar orta enlemlerde 6.500 ile 23.000 feet arasında oluşmaktadırlar

Cumulus bulutlarının özellikleri ise şu şekilde maddeler hâlinde verilebilir:
1. Bulut tabanları ortalama olarak 1.000 ila 25.000 feet arasında oluşur.
2. Su damlacıkları ve aşırı soğumuş su damlacıklarından oluşurlar.
3. Orta ve şiddetli türbülans oluştururlar.
4. Bulut içinde orta ve şiddetli buzlanma meydana gelmektedir.
5. Görüş 20 metreden azdır.
6. Büyük Cumulus bulutu Cumulonimbus bulutuna dönüşebilir.

Cumulonimbus bulutlarının özellikleri ise şu şekilde maddeler hâlinde verilebilir:
1. Bulut tabanları ortalama olarak 1.000 ila 45.000 feet arasında oluşur.
2. Su damlacıkları ve buz kristallerinden oluşurlar.
3. Orta ve şiddetli türbülans oluştururlar.
4. Bulut içinde orta ve şiddetli buzlanma meydana gelmektedir.
5. Görüş; bulut altında sağanak yağmur, kar ve dolu nedeniyle çok kötü olabilir. Bulut içinde 20 metreden azdır.

Atmosferde oluşup yere düşen her türlü katı ve sıvı parçacıklara yağış denir. Yağışlar, sıvı şekilli yağışlar ve katı şekilli yağışlar olarak iki grupta incelenebilir. Sıvı şekilli yağışlar yağmur ve çisenti, katı şekilli yağışlar ise dolu, kar vb. dir. Ayrıca belirli saatlerde oluşan çiy, kırağı gibi meteorolojik olaylar da gizli yağış olarak sınıflandırılırlar.

Yağışın meydana gelmesi için havanın soğuması gerekmektedir. Hava kütlesi yukarı seviyelere doğru yükseldikçe sıcaklığı azalır. Yükselme sonucunda meydana gelen yağışlar üç grupta incelenmektedir. Bunlar;
• Orografik (yamaç) yağışlar,
• Konvektif yağışlar ve
• Cephesel yağışlardır.

Çisenti (Drizzle): Oldukça muntazam yapıda çapları 0,2 ile 0,5 mm arasında değişen küçük su damlacıklarının oluşturduğu yağış şeklidir. Yağış içinde görüş 500 ile 3.000 metre arasındadır. Genellikle alçak stratus bulutlarından düşer ve özellikle dağlık yerlerde ve kıyılarda bıraktığı su bazen önemli boyutlara ulaşabilir.

Donan Yağmur (Freezing Rain): Aşırı soğumuş yağmur damlalarının oluşturduğu yağış şeklidir. Bu damlalar yerdeki veya havadaki cisimlere çarparak donarlar.

Kar Zerreleri (Snow Grains): Çok küçük beyaz ve sık buz zerreleri yağışıdır. Çapları genellikle 1 mm den küçük olan bu zerreler düz, ince ve uzun yapıdadır.

Yağışın miktarının ölçülmesinde amaç, atmosferden değişik şekillerde düşen yağışın, buharlaşma, toprağa sızma vb. gibi nedenlerle miktarının azalmadan ölçülebilmesidir. Yağış plüviometre ile direk olarak, plüviograf ile de kayıt edilerek ölçülmektedir. Plüviograf diyagramı günlüktür.

Yağış şiddetinin tespit edilmesinde önemli olan parametreler yağış süresi ve yağışın şiddetidir.

Oraj (Gök Gürültülü Fırtına): Çoğunlukla şimşek ve gök gürültüsü ile yağmur veya dolu eşliğinde görülen bir hava olayıdır.