METEOROLOJİ I - Deneme Sınavı - 4

Sıcaklıkta artma yönünde görülen tersinime enverziyon denir.

Basınç ölçer barometredir.

Eş basınç eğrilerine izobar denir.

Nem ölçülür.

Hava olayları atmosferin ilk 10 km’sinde yani atmosferin troposfer tabakası içerisinde meydana geldiğinden atmosferin bu tabakasındaki ölçek yüksekliği pratik açıdan, meteorolojistler ve uçuş yetkilileri için çok önemlidir.

Atmosferin bileşenleri, sıcaklık, yoğunluk, basınç, kütle vb. oluşup, bunlar sürekli değişkenlik gösterirler.

Atmosferin kütlesinin sabit kabul edildiği bu 100 km’e kadar olan tabakasına homosfer adı verilir.

Sıcaklık ve ısı çoğu zaman birbirleri ile karıştırılan iki farklı kavramdır. Isı bir enerji türüdür. Birimi Joule’dür.

Atmosferik basınçdaki değişimler barometre adı verilen aletlerle ölçülür.

Yatay yöndeki basınç farklılıkları nedeni ile hava parsellerinin yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru hareket etmesine rüzgâr adını verilmektedir.

Bazen yeryüzeyindeki alçak basınç alanları yukarı seviyelerdeki inici hareketlerin yere ulaşmasına izin vermez. Bu durumda alçak basınç merkezinin hemen üzerinde yüksek basınç merkezi olur ve sıcaklık alçak basınç merkezinin hemen üzerinde bu yüksek basınç merkezi nedeni ile artar. Normalde sıcaklık yukarı çıkıldıkça düştüğü için bu anormal durum Enverziyon olarak adlandırılır.

Bağıl nem veya rölatif nem havanın gerçek su buharı miktarının aynı sıcaklık ve basınç şartları altında tutabileceği maksimum su buharı miktarına olarak tanımlanır ve % olarak ifade edilir.

Havadaki nem miktarı üç farklı alet tarafından ölçülebilir.Bunlar:

Atmosferik basınçdaki değişimler barometre adı verilen aletlerle ölçülür.Genelde civalı barometre kullanılır.

Rüzgâr havanın bir yerden diğer bir yere taşınımına verilen isimdir.

Pek çok yerde, özellikle havalimanlarına yakın yerlerde, çevre yolları üzerinde rüzgâr yönünü göstermek üzere turuncu renkli rüzgâr çorabı kullanırlar. Meteoroloji istasyonlarında ise rüzgâr gülü ve anemometre adı verilen aletlerle ölçülürler.

Hava parselinin bir bölgeden diğer bir bölgeye hareketine neden olan kuvvetler küresel ve lokal ölçekte olabilir. Bu kuvvetleri şu şekilde gruplayabiliriz:

Coriolis kuvveti kendi ekseni etrafında dönen gezegenlerde ortaya çıkan bir kuvvettir. İlk defa 19. yüzyılda Fransız bilim adamı Gaspard Coriolis tarafından matematiksel olarak gösterildiği için Coriolis kuvveti denmektedir.

Görüldüğü üzere merkezcil kuvvet rüzgâr hızının zayıf ve izobarların düz olduğu durumlarda yoktur. İzobarların eğriliği arttığında belirgin hale gelir ve hava parselinin hare- ketini etkilemeye başlar.

Ekvator enlemlerinde Coriolis kuvveti çok küçüktür. Bu bölgelerde merkezcil kuvvet Coriolis kuvvetinden büyük olup tek başına basınç gradyanını dengeler. Bu nedenle bu bölgelerde hava parselleri merkezcil kuvvet ile basınç gradyanı kuvvetinin dengesi altında hareket ederler. Bu tip rüzgârlara da Siklotrofik Rüzgârlar adı verilir.