MENKUL KIYMET YATIRIMLARI

Dolayısıyla finans piyasalarının küreselleşmesi; teknolojik ilerlemeler sayesinde farklı coğrafyalardaki piyasalara eş zamanlı yatırım yapılabilmesi, finansal piyasalardaki serbestleşmeler, küresel piyasalara yönelik yeni yatırım araçlarının ortaya çıkması ve piyasaların kurumsallaşması gibi faktörlerin bir araya gelmesi ile gerçekleşmiştir.

Firmalar, uzun vadeli ya da daimi kaynak sağlamak amacıyla sermaye piyasası araçlarını borsalara kote ederler. Bu işlem firmanın, ilgili sermaye piyasası aracını borsa bünyesinde yer alan piyasalar içerisindeki bir veya birden çok pazara kote etmesiyle gerçekleşir. Böylece bu işletmeler bir yandan yeni ve sürdürülebilir sermaye kaynaklarına ulaşırlarken aynı zamanda likiditeye ulaşma, itibar görme, yaygın tanıtım sağlama ve kurumsallaşma gibi firmanın genel anlamda sürdürülebilirliği için gerekli olan niteliklere de ulaşabilirler.

Çifte kotasyonun ihraççılara sağladığı faydalar; 
• Çifte kotasyon ile şirketler daha geniş, farklı ve yeni bir yatırımcı tabanına ulaşabilmektedir.
• Çifte kotasyonun ihraççılara kazandırdığı itibar ve farkındalık, yerel piyasadaki yatırımcılar
için daha güvenilir bir izlenim oluşturmaktadır.
• Çifte kotasyon ile şirketin yapması gereken kamuyu aydınlatma yükümlülükleri ve
uyması gereken zorunlu muhasebe standartları, şirketin faaliyetlerinin kalitesini
olumlu yönde etkilemektedir.
• Farklı piyasalarda işlem görmek, genel olarak ihraççı şirketleri kurumsal yönetim
uygulamalarına uymaya teşvik etmektedir.

olarak sıralanabilir

Doğrudan Alım İşlemleri: Piyasada kalıcı bir likidite sıkışıklığı varsa Merkez Bankası eksik olan likidite tutarınca borçlanma aracı satın alarak piyasaya likidite sağlar. Hazineye kredi verilmesi anlamında değerlendirildiği için, çağdaş merkez bankacılığı ilkeleri Merkez Bankalarının birincil piyasadan menkul kıymet almasına imkan vermemektedir. Doğrudan alım işlemi sonucunda, piyasalar kalıcı olarak ekonominin ihtiyaç duyduğu likiditeye kavuşurken faizlerin enflasyon hedefi ile tutarlı düzeylerde kalması sağlanmış olur.

Doğrudan Satım İşlemleri: Piyasada kalıcı olarak likidite fazlası varsa Merkez Bankası fazla olan likidite tutarınca borçlanma aracı satarak piyasadaki likidite fazlasını çeker. Bu işlem sonucunda, bankalardaki fazla likidite kalıcı olarak azaltılmış, faizlerin enflasyon hedefi ile tutarlı düzeylerde kalması sağlanmış olur. 

Repo İşlemleri: Likidite sıkışıklığında piyasanın kısa vadede, geçici süre için fonlanmasıdır. Merkez Bankası, repoya konu olan borçlanma araçlarını işlemin vadesinde geri satmak üzere, belirli bir süre için satın alır, piyasaya likidite enjekte eder. İşlemin vadesinde ters işlem gerçekleşir.

Ters Repo İşlemleri: Piyasadaki likidite fazlalığının geçici süre için piyasadan çekilmesidir. Merkez Bankası, portföyündeki borçlanma araçlarını işlemin vadesinde geri almak üzere, belirli bir süre için satarak piyasadaki likidite fazlalığını çeker. İşlemin vadesinde ters işlem gerçekleşir.

Piyasalarda etkinlik seviyesi arttıkça asimetrik bilginin etkilerinin ortadan kalktığı bilinmektedir.
Bilindiği üzere bir piyasanın etkinlik seviyesi dört alt seviyede açıklanmaktadır.
Birinci seviye “hiçbir etkinlik seviyesinin olmadığı seviyedir.” Bu seviyede asimetrik bilginin
etkileri yatırımcılar için en yüksek seviyede olmaktadır. İkinci seviye “zayıf formda
etkinliktir.” Bu seviyede, finansal varlığın geçmişe ait tüm bilgilerinin hızla finansal varlığın
fiyatına yansıması söz konusudur. Üçüncü seviye, “yarı-güçlü formda etkinliktir. Bu
seviyede, finansal varlığın geçmişe ait tüm bilgileri ile birlikte kamuya açıklanmış mevcut
tüm bilgilerin finansal varlığın fiyatına yansıması söz konusudur. Dördüncü seviye ise
“güçlü formda etkinliktir.” Bu seviyede ise finansal varlığın geçmişe ait tüm bilgilerinin,
kamuya açıklanmış mevcut tüm bilgilerin ve firma içi (özel) bilgilerin finansal varlığın
fiyatına yansıması söz konusudur.

Temel Analiz: Menkul kıymet fiyatlarının gerçek değerlerini belirlemek için o menkul kıymetin piyasa fiyatını etkileyen faktörlerin neler olduğunu belirlemeye çalışan bir analiz tekniğidir

Teknik Analiz: Menkul kıymetlerin gelecekteki fiyat hareketlerinin ve eğilimlerinin öngörüsünü yapmak için piyasanın geçmiş veya mevcut fiyat ve hacim bilgilerine odaklanan bir analiz tekniğidir

İşlem Hacmi: Bir piyasada işlem gören bir menkul kıymet ya da piyasanın geneli için belirli bir zaman diliminde gerçekleşen
alım-satım işlemlerinin parasal değer olarak toplamıdır

Derecelendirme: Borçlunun anapara ve faiz yükümlülüklerini zamanında ve tam olarak yerine getirip getirememe durumunu
ölçen yöntemdir

Derecelendirme şirketleri halka açık bilgiler ile halka açık olmayan diğer bilgileri toplayıp analiz eder. Yatırımcılar, kendilerinin ulaşamayacakları bilgilerle yapılan bu zaman alıcı ve maliyetli analizlere derecelendirme raporları ile kolaylıkla  ulaşabilmektedir. Dolayısıyla yatırımcılar, derecelendirme şirketlerinin verdiği kredi notları ile çeşitli borçlanma araçları arasında karşılaştırma yaparak, aldıkları riskin bilincine varabilmektedir. 

Bununla birlikte derecelendirme, borçlanan taraf olan firmanın da üstlendiği riski belirlemesine yardımcı olur. Borçlu açısından bakıldığında, menkul kıymet ihraç etmek isteyen taraf için kredi derecelendirme bir zorunluluktur.

Derecelendirmesi yapılan finansal varlıklar aşağıdaki gibi özetlenebilir:
• Şirketler Piyasası – Teminatlı ve teminatsız tahviller, Öncelikli Pay Senetleri, Finansman
Bonosu, Proje Finansmanı
• Devlet Borçları – Devlet tahvilleri
• Yerel Yönetim Borçları – Belediyelerin borçları
• Menkulleştirme – Varlığa dayalı ve konut kredilerine dayalı menkul kıymetler
• Fonlar – Yatırım fonları, Para piyasası fonları, Tahvil fonları
• SWAP Risk Dereceleri – Fonlanmamış kredilere bağlı riskler

Depo Sertifikası: Belirli bir miktar pay senedini temsilen çıkarılan, satışı halka arz edilerek veya halka arz edilmeksizin
yapılabilen ve depo edilen pay senedinin sahip olduğu bütün haklara sahip ve bunlara özdeş menkul kıymetlerdir.

Depo sertifikalarının yatırımcılar açısından faydalarını ise şöyle sıralayabiliriz:
• Depo sertifikaları, yatırımcılara sektörel ve coğrafi bazda çeşitlendirme yapabilmeleri için olanak sağlar.
• Depo sertifikaları, işlem gördüğü piyasanın para birimi cinsinden ihraç edilip alınıp satılmaktadır. Bu nedenle yatırımcıların kur riskinden korunmaları söz konusudur.
• Depo sertifikaları, yabancı piyasalardan doğrudan sermaye piyasası aracı alımına kıyasla daha düşük işlem ve takas maliyetine sahiptir.
• Bazı ülkelerde yabancı yatırımcıların sermaye piyasası işlemleri için çeşitli kısıtlamalara maruz kalmaları söz konusu olabilmektedir. Depo sertifikasına yatırım yapan yatırımcılar için bu kısıtlamalar ortadan kalkabilmektedir.
• Pay senetlerinin firmanın faaliyet gösterdiği piyasadan direkt olarak satın alınması durumunda yabancı yatırımcının yüklenmek zorunda kaldığı risk unsurları depo sertifikalarına sahip olunduğunda ortadan kalkmaktadır.

Sistematik Olmayan Riskler:
Şirketlerin kendilerine veya faaliyette bulunduğu endüstriye özgü risk faktörlerinden kaynaklanan risklerdir. Finansal risk, Yönetim riski, İş ve Endüstri riski bu gruba giren risk türleridir

Sistemik risk, finansal sistemin tümünde ya da bir bölümünde ortaya çıkan aksaklıkların, reel ekonomi üzerinde ciddi sonuçlar yaratacak ölçüde finansal hizmetleri kesintiye uğratması riski olarak tanımlamaktadır.

Enflasyon riski, fiyatlar genel seviyesindeki artış nedeniyle paranın satın alma gücünde meydana gelen düşüşün, finansal varlık yatırımlarının verimliliğini negatif yönde etkilemesidir. 

Faiz oranı riski, gelecekte piyasa faiz oranlarında meydana gelebilecek değişmelerin finansal varlık fiyatlarını ve getirilerini olumsuz yönde etkilemesidir. Faiz oranı riski, piyasada genel faiz haddinin yükselme ihtimali olarak da ifade edilebilir. 

Döviz Kuru riski, yabancı para cinsinden yapılan yatırımlarda, paraların değerinin değişmesi durumunda ortaya çıkan bir sistematik risk türüdür.