MENKUL KIYMET YATIRIMLARI

Mudaraba temel olarak emek ve sermayenin bir araya gelmesi ile kâr ortaklığını ifade etmektedir.

Ortaklık kurulması olarak ifade edilen muşaraka; iştirak etme, bir işletmenin sermayesine katılarak ortak olunması anlamına gelmektedir. Bu bağlamda ekonomik faaliyet yürütmek üzere meydana gelen bir kâr zarar ortaklığı olarak tanımlanmaktadır ve genel olarak sermaye ortaklığını ifade etmektedir.

Kârlı satış anlamına gelen murabaha, sermaye sahibinin (bankanın) belirli bir malı satın alması ve üzerine belirli bir kâr ekleyerek yeterli nakde sahip olmayan ve gerekli finansmanı temin edemeyen ancak faaliyetlerinin devamlılığı için söz konusu mal ve hizmete ihtiyacı bulunan müşterisine satmasını ifade eder. Uygulanan kâr oranını
etkileyen faktörler ise şu şekildedir;
• İşlem miktarı ve vadesi
• Müşterinin pazarlık gücü
• Müşterinin finansal riski
• Bankanın likiditesi
• Enflasyon ,nominal faiz vb .makroekonomik göstergeler

Geniş bir uygulama alanı bulan İslami sigortada, tekafül esasına dayanan ve “mudaraba”, “vekâlet” ve “hibrit” model olarak adlandırılan üç farklı model bulunmaktadır.

Tekafül sigortasının unsurları şu şekildedir;
• Sigortalı: Sigorta yapılan kişi veya kurum
• Sigorta Edilen Risk: Sigorta anlaşmasına konu olan yangın, deprem vb. riskler
• Sigortacı (Sigorta Şirketi): Sigorta anlaşmasını gerçekleştiren kurum
• Ödenen Prim: Sigorta yapılan kişi veya kurumun ödediği sigorta ücreti
• Sigorta Tutarı: Sigortaya konu olan riskin meydana gelmesi durumunda sigortalının alacağı bedel

İşletmeler ,varlıklardan elde edecekleri kazanç haklarının yatırımcılara satılması yoluyla da sukuk ihraç edilebilirler .Varlık endeksli sukuklarda ,varlıklara ait kazanç hakkının yatırımcılara transfer edilmesi yoluyla fon sağlanmaktadır .Bununla birlikte sukuk sahipleri, işleme konu olan dayanak varlığın sahiplik hakkını ve gelirini elinde bulundurmaktadır. Bu sukuk türüne ,Malezya ve Bahreyn’de ihraç edilen icara sukukları örnek olarak verilebilir

İcara Sukuk Menfaat satımına dayalı olan icara sukuk, finansal kiralama yöntemi baz alınarak ihraç edilmektedir.En çok kullanılan bu sukuk türünde, işleme konu olan varlığın kiralanması ile elde edilen kira geliri karşılığında yatırımcılara belirli ve düzenli ödemeler yapılmaktadır. İcara sukuk sahipleri hem varlığın mülkiyet hakkına hem de söz konusu varlıktan kira alma hakkına sahiptirler.

Murabaha Sukuk Mal satım esasına dayalı olan murabaha sukukları, genellikle katılım bankaları tarafından kullanılmaktadır. Murabaha sukukları, dayanak varlık bulunmaması  kurumunda kullanılan bir alternatif olarak ifade edilebilir. Söz konusu sukukta yatırımcılardan toplanan fonlar ile belirli bir mal satın alınmaktadır. İlerleyen aşamada işleme konu olan mal vadeli olarak satılmakta ve oluşan kâr, sukuk vadesi içerisinde yatırımcılara dağıtılmaktadır. Murabaha sukuk sahibi aynı zamanda malın da sahibidir. Bununla birlikte sukuk sahibi hem malın yeniden satışı hem de bu malın satış fiyatını belirleme haklarına da sahiptir. Diğer yandan satışa konu olan malın satış anında var olması ve aynı zamanda satıcıya ait olması gerekmektedir. Murabaha sukuk, mudaraba ve muşaraka sukuklardan farklı olarak sadece birincil piyasada işlem görmektedir. İslam hukuku açısından söz konusu sukuk ikincil piyasada işlem görmez.

Future sözleşmelerin İslam hukuku açısından kullanılabilir olması için taşıması gereken özellikler şu şekilde sıralanabilir;
• Varlığa ilişkin mülkiyet durumunun bulunması ve doğrudan varlığın fiyat performansına ilişkin korunma talebinin olması,
• Fiili varlık transferi olmadan karşılıklı ertelemenin reddedilmesi,
• Yasaklı olan yüksek belirsizlikten kaçınılması.

Arbun, alıcının alacağı malın bedelinin bir kısmını satıcıya kapora olarak verdiği, ancak alımdan vazgeçmesi durumunda kaporanın satıcı da kalmasını içeren bir anlaşmadır.

Mudaraba temel olarak emek ve sermayenin bir araya gelmesi ile kâr ortaklığını ifade etmektedir. Söz konusu yöntemde belirli bir projesi, tecrübesi ya da yeteneği olan ancak finansman ihtiyacı olan kişinin yatırımı finanse edilmektedir.

Kârlı satış anlamına gelen murabaha, sermaye sahibinin (bankanın) belirli bir malı satın
alması ve üzerine belirli bir kâr ekleyerek yeterli nakde sahip olmayan ve gerekli finansmanı temin edemeyen ancak faaliyetlerinin devamlılığı için söz konusu mal ve hizmete ihtiyacı bulunan müşterisine satmasını ifade eder.

En basit tanımıyla ihtiyaç sahibi kişi ya da kurumlara verilen faizsiz borç olarak tanımlanmaktadır.

Sukuk, en basit hâliyle İslami bono olarak ifade edilmektedir.

Diğer İslami finansman türlerinde olduğu gibi, sukukta da gerçek bir ticari veya yatırım
ilişkisi baz alınmaktadır. Bu bağlamda sukuk, kullanım alanı esasına göre proje, varlık ya da bilanço endeksli olarak hazırlanabilmektedir.

Ortaklık esasına dayalı sukuk türleri, mudaraba ve muşaraka ortaklıkları yoluyla oluşan varlıklara dayalı ihraç edilen sukuklardır. Mal satım esasına dayalı sukuklar murabaha, selem ve istisna sukuklarını ifade etmektedir. İcara sukuk ise menfaat esasına dayalı sukuk türü içerisinde yer almaktadır.

Arbun, alıcının alacağı malın bedelinin bir kısmını satıcıya kapora olarak verdiği, ancak alımdan vazgeçmesi durumunda kaporanın satıcı da kalmasını içeren bir anlaşmadır.

Genellikle sanayi işletmeleri tarafından sıklıkla kullanılan icara, temel olarak kiraya verme olarak ifade edilmektedir.

Teverruk yöntemi, likidite ihtiyacını karşılamak üzere bir malın satıcıdan vadeli olarak
alınması ve bu satıcıdan başka bir alıcıya peşin olarak satılmasını ifade etmektedir.

Mudaraba temel olarak emek ve sermayenin bir araya gelmesi ile kâr ortaklığını ifade etmektedir.