MENKUL KIYMET YATIRIMLARI

Online yatırım, en genel tanımıyla, sermaye piyasası araçlarına, internet, telefon ve bankamatik gibi elektronik iletişim araçlarının kullanılarak yatırım yapılmasını ifade etmektedir.

Doğru cevap A' dır.

Sermaye piyasası işlemlerini, internet üzerinden direkt olarak ve kendi başına yapan yatırımcı türü online yatırımcı, geleneksel yöntemlerle yatırım işlemlerini yürüten, diğer bir deyişle, emirlerini direkt bir aracı kurumdan veya telefon aracılığıyla veren yatırımcı türü ise offline yatırımcı olarak ifade edilebilir.

Doğru cevap B' dir.

Online ve offline yatırımcılar arasındaki farklar şöyle özetlenmektedir:

Online yatırımcıların, bilgi seviyesi diğer yatırımcılardan daha yüksektir. Bu du- rum, onlara bir rekabet avantajı sağlamaktadır.

Online yatırımcılar, elektronik ve bilgi teknolojileri hakkında daha çok bilgiye sahiptir ve bunların kullanımına hakim kişilerdir.

Bilgi ve elektronik araçlara sahip online yatırımcılar, yüksek getiri düşük risk mantığına göre, daha iyi yatırım kararları alabilmektedir.

Online yatırımcılar, internet üzerinden kendi işlemlerini online yapabilme imkânına sahiptir.

Online yatırımcılar, internet üzerindeki kaynakları daha iyi kullanmakta ve daha disiplinli hareket etmektedirler.

Doğru cevap C' dir.

Online yatırım işlemlerinin avantajları kısaca şu şekilde özetlenebilir:

Yatırım işlemlerinin online yapılması yatırımcılara maliyet ve zaman tasarrufu sağlamaktadır. Seçilen online aracı kurumun işlem maliyetlerine ve minimum hesap bakiyesine göre değişkenlik arz edebilmekle birlikte online yatırımlar yatırımcılara önemli maliyet avantajları sağlamaktadır. Örneğin, ABD’de sermaye piyasası işlemlerinin internet üzerinden yapılmaya başlanılmasıyla birlikte komisyon oranları, yaklaşık 30 dolar seviyesinden 5-6 dolar seviyesine kadar gerilemiştir. Ayrıca online yatırımlar, yatırımcıların, hesaplarına istedikleri zaman ulaşabilmelerine, verdikleri emirlerin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini ve hesap bakiyelerinin durumunu günün 24 saati istedikleri an öğrenebilmelerine imkan vermektedir. Online yatırımlarda yatırımcılar günün her saatinde emir verebilmektedir. Bu sayede yatırımcı isterse gece yarısında emir verebilmekte ve verdiği emrin sabahleyin otomatik olarak işleme gireceğini bilerek rahatlıkla uyuyabilmektedir.

Online yatırım işlemleri sayesinde yatırımcılar, online araştırma raporlarından vebirçok veriden yararlanabilmektedir. Birçok aracı kurum, yaptıkları araştırmaları, raporları web sitelerinde yayınlamaktadır. Yatırımcılar, doğru emri verebilmek açısından bunlardan yararlanabilmektedir. Ayrıca aracı kurumların dışında, ulusal ve uluslararası piyasalar ile ilgili yatırımcıların yararlanabilecekleri bilgiler sunan birçok internet sitesi de bulunmaktadır.

Online yatırım işlemlerinde kontrol yatırımcının elindedir. Doğru yatırım aracı- nın seçilmesinden, emrin verilmesine kadar bütün süreçleri yatırımcı tarafından gerçekleştirilmektedir. Böylece yatırımcılar, kimsenin tavsiyelerine ve önerilerine bağlı kalmadan ve brokerle temas kurmadan emir verilebilmektedir.

Online yatırım işlemleri yatırımcıların sahip oldukları online hesaplar vasıtasıylayatırımcılara verilere daha hızlı ulaşma imkanı sağlamaktadır. Piyasayı iyi bir şekilde analiz eden ve yakından takip eden yatırımcılar için, özellikle piyasanın çok aktif ve değişken olduğu dönemlerde, gerçek zamanlı verilere ulaşılması oldukça önemlidir. Yatırımcı aynı bilgiyi, bir brokeri arayarak da öğrenebilir fakat online hesap, yatırımcının söz konusu bilgiye çok daha hızlı ulaşmasını sağlamaktadır. Çoğu online aracı kurum, gerçek zamanlı fiyatları kendi müşterilerine ücretsiz olarak sunmaktadır. Bazı aracı kurumlar, bu hizmet için ek ücret almaktadır.

Doğru cevap D' dir.

Online sermaye piyasası işlemlerinin ilk uygulamaları 1990’lı yılların başlarına dayanmaktadır. Bu anlamda online yatırım işlemlerinin öncülüğünü Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nde faaliyet gösteren aracı kurumlar yapmıştır. Menkul kıymet işlemleri için elektronik altyapının oluşturulduğu ilk borsa ise Nasdaq tezgahüstü hisse senedi piyasasıdır.

Doğru cevap E' dir.

Türkiye’de de online sermaye piyasası işlemleri oldukça yeni bir uygulamadır. Türkiye’de online işlemler 1998 yılından sonra ve tüm dünyada olduğu gibi telefon vasıtasıyla gerçekleşmeye başlamıştır. Daha sonra ülkede internet kullanımının yaygınlaşmasına paralel olarak 2000’li yılların başlarından itibaren aracı kurumlar internet üzerinden online işlem hizmeti sunmaya başlamışlardır.

Doğru cevap A' dır.

Piyasa endekslerinin belli başlı kullanım alanları şu şekilde birkaç maddeyle özetlenebilir:

Endeksler hisse senedi fiyatlarında zaman içerisinde meydana gelen toplu değişimi ortaya koymaktadır.

Piyasa portföyü getiri oranının hesaplanmasında endekslerden yararlanılır. Dolayısıyla endeksler bireysel ve kurumsal yatırımcılara, sahip oldukları hisse senetlerinin ya da portföylerin belirli bir dönem boyunca gösterdiği performansı, piyasanın genel performansıyla karşılaştırma imkanı sağlamaktadırlar.

Endeksler, hisse senedi piyasasındaki gelişmeler ile genel ekonomik konjonktürdeki değişiklikler arasında karşılaştırma yapma imkanı sağlamaktadırlar.

Sermaye piyasası analizlerinde, beta katsayılarının hesaplanmasında bir diğer ifadeyle sistematik riskin ölçülmesinde piyasa endekslerinden yararlanılmaktadır.

Endekslerden yararlanarak endekse dayalı opsiyon ve vadeli işlem sözleşmeleri ile yatırım fonları gibi yatırım araçları geliştirilebilmektedir.

Alternatif yatırım araçlarının getirilerinin karşılaştırılmasında piyasa endeksleri yatırımcılara faydalı bilgiler sağlamaktadır.

Doğru cevap B' dir.

Dow Jones Ortalamaları: Dow Jones Company tarafından hesaplanan ortalamalardır. En popüleri Dow Jones Sanayi Ortalaması (DJIA) olmakla birlikte, Dow Jones Ulaştırma Ortalaması (DJTA), Dow Jones Hizmetler Ortalaması (DJUA) ve Dow Jones Bileşik Ortalama (DJCA) olmak üzere değişik şekillerde hesaplanabilmektedir.

Doğru cevap C' dir.

S&P Sanayi Endeksi (SPI): 400 adet sanayi işletmesinin hisse senetleri kullanılarakhesaplanan endekstir.

S&P Ulaştırma Endeksi (SPT): 20 adet ulaştırma işletmesinin hisse senetleri kullanılarak hesaplanan endekstir.

S&P Hizmetler Endeksi (SPU): Kamuya ait 40 adet hizmet işletmesinin hisse senetleri kullanılarak hesaplanan endekstir.

S&P Finans Endeksi (SPF): Finans sektöründe faaliyette bulunan 40 adet işletmenin hisse senetleri kullanılarak hesaplanan endekstir.

S&P Bileşik Endeks (SP500): Sanayi, ulaştırma, hizmet ve finans sektörlerinde faa- liyette bulunan toplam 500 adet işletmenin hisse senetleri kullanılarak hesaplanan endekstir.

S&P Orta Büyüklükteki İşletmeler Endeksi: Orta büyüklükteki 400 adet işletmenin hisse senetleri kullanılarak hesaplanan endekstir.

S&P Küçük İşletmeler Endeksi: 400 adet küçük işletmenin hisse senetleri kullanılarak hesaplanan endekstir.

S&P 1500 Endeksi (SP1500): Bileşik endeks, orta büyüklükteki işletmeler endeksive küçük işletmeler endeksinde yer alan toplam 1500 adet işletmenin hisse senetleri kullanılarak hesaplanan endekstir.

Doğru cevap D' dir.

Türkiye’de hisse senedi piyasa endeksi ilk kez İstanbul Menkul Kıymetle Borsası (İMKB)’nın kurulmasıyla hesaplanmaya başlamıştır. Söz konusu bu ilk endeks bileşik endeks adıyla hisse sentlerinin kapanış fiyatları kullanılarak baz dönemi Ocak 1986 ve baz değeri 100 kabul edilerek hesaplanmıştır. Endeks 26 Ekim 1987 tarihine kadar haftalık olarak hesaplanmaya devam etmiş bu tarihten sonra ise günlük olarak hesaplanmaya başlamıştır.

Doğru cevap E' dir.

Online yatırım, en genel tanımıyla, sermaye piyasası araçlarına, internet, telefon ve bankamatik gibi elektronik iletişim araçları kullanılarak yatırım yapılmasını ifade etmektedir.

Teknolojik gelişmeler sermaye piyasalarındaki aracılık faaliyetlerini ve menkul kıymet borsalarını büyük ölçüde etkilemektedir.

Online yatırımlar sayesinde yatırımcıların portföylerini izlemesi, emir teyidi vb. işlemler haftanın yedi günü ve yirmi dört saat neredeyse sıfır maliyetle erişime açık hâle gelmektedir.

Bazı yatırımcılar ise tüm avantajlarına rağmen online yatırımları tercih etmemekte, daha doğru ifadeyle yatırımlarını elektronik bir şekilde gerçekleştirmeyi tercih etmemekte bunun yerine karşılarında muhatap alacakları bir insan faktörünün olmasını tercih etmektedir. Bunun sebeplerinin başında ise elektronik ortama olan güvensizlik gelmektedir.

Online sermaye piyasası işlemlerinin ilk uygulamaları 1990’lı yılların başlarına dayanmaktadır.

Türkiye’de de online sermaye piyasası işlemleri oldukça yeni bir uygulamadır. Türkiye’de online işlemler 1998 yılından sonra ve tüm dünyada olduğu gibi telefon vasıtasıyla gerçekleşmeye başlamıştır.

Piyasa endekslerinin hesaplanmasında genellikle üç tür ağırlık kullanılmakta ve endeks o adla anılmaktadır. Bunlar fiyat ağırlıklı endeksler, piyasa değeri ya da diğer bir ifadeyle kapitalizasyon ağırlıklı endeksler ve ağırlıksız ya da eşit ağırlıklı endekslerdir.

Ayrıca endekslerin hesaplanmasında aritmetik ve geometrik ortalama olmak üzere iki tür ortalama kullanılır.

Ortalamalar ve endeksler borsa ve borsa dışı bağımsız kurum ve kuruluşlar tarafından hesaplanabilmektedir.

Yatırım kulüpleri bir grup yatırımcıyı belirli bir amaç doğrultusunda birbirine bağlayan yasal bir ortaklıktır.