MENKUL KIYMET YATIRIMLARI

Sabit Baz Kuramı, her bir hisse senedinin, mevcut koşulların ve geleceğe ilişkin beklentilerin dikkatli bir analizi ile belirlenebilen bir gerçek değerinin olduğunu varsayar.

Bir menkul kıymetin her hangi bir andaki fiyatının o menkul kıymetle ilgili bütün bilgileri yansıtması ve bu bilgiler kullanılarak piyasadan aşırı kazanç sağlanamaması bilgisel etkinlik olarak adlandırılmaktadır.

İşlemsel Etkinlik: Finansal piyasalarda “kaynak aktarımını en az maliyetle gerçekleştirmek” olarak açıklanan işlemsel etkinliğin sağlanmasında en önemli amaç işlem maliyetlerinin en aza indirilmesidir.

Dağıtımsal etkinlik, ülke kaynaklarının menkul kıymetler aracılığıyla yatırımcılar arasında optimal dağıtımının sağlanmasıdır.

Temel Risk: X hissesinin pahalı olduğunu düşünen bir yatırımcı aynı sektördeki Y hissesini alıp X hissesini satarak risksiz bir getiri elde etmek isteyebilir. X, Y’yi temsil etmeyebilir.

Düşük Fiyatlı Hisse Senedi Anomalisi, düşük fiyatlı hisse senetlerinin sadece bu nedenle
diğer hisse senetlerinden daha fazla getiriye sahip olacağını açıklamaya çalışmaktadır.

Yatırımcıların popüler olmayan hisse senetlerine yatırım yaparak normal üstü getiri sağladığı çeşitli ampirik çalışmada ortaya konulmuştur. Bu duruma ihmal edilmiş firma anomalisi denmektedir.

Bulunabilirlik kısayolu kişinin, bir olgunun ortaya çıkma ihtimalini veya önemini hatırlanabilme kolaylığına dayalı olarak değerlendirmesini ifade eder.

Temsil kısayolu, bir şeyin olasılığının belirgin bir stereotipi ne kadar karşıladığına ya da
temsil ettiğini dikkate alan değerleme yöntemi "temsil kısayolu"dur.

Ünlü ekonomist Keynes piyasayı bir güzellik yarışmasına benzetir. Güzellik yarışmasında kimin birinci olacağını bilmek istiyorsanız önemli olan sizin kimi en güzel bulduğunuz değildir; yarışmanın birincisini bilebilmek için diğer jüri üyelerinin ne düşündüğünü bilmek daha önemlidir. Keynes bu sözleriyle doğru hisse senedinin nasıl seçileceğine vurgu yapıyordu. Yatırım yapılacak hisse senedini bulmak için sizin zeki ve bilgili olmanızın yeterli olmadığını, piyasadaki insanların bilgisiz ve cahil dahi olsalar nasıl düşündüğünü bilmeniz gerektiğini söylüyordu. Yani piyasadaki yatırımcı toplumunun psikolojisini doğru okuyan kazanırdı. Doğru cevap C şıkkıdır.

Sabit Baz Kuramı, her bir hisse senedinin, mevcut koşulların ve geleceğe ilişkin beklentilerin dikkatli bir analizi ile belirlenebilen bir gerçek değerinin olduğunu varsayar. Piyasa fiyatı belirlenen bu gerçek değerin altına düştüğünde alım, üstüne çıktığında ise satım fırsatı doğar. Bu durumda yatırım, bir hisse senedinin piyasa fiyatı ile gerçek değerinin sabit bazının doğrudan karşılaştırılması sorunu olmaktadır. doğru cevap A şıkkıdır.

Etkin bir piyasanın başlıca koşulları şunlardır: i. Piyasa, hiçbiri tek başına piyasayı etkileyebilecek güçte olmayan çok sayıda katılımcıdan oluşmalıdır. ii. Piyasadaki menkul kıymetlerle ilgili bilgiler tam ve doğru olarak, kolaylıkla ve düşük maliyetle sağlanabilmeli; ekonomik, politik ve sosyal yapıdaki değişiklikler derhal piyasaya yansımalıdır. iii. Piyasaya katılanların davranışları rasyonel olmalı ve yatırımcılar elde ettikleri bilgiyi doğru değerlendirmelidirler. iv. İşlem maliyetleri düşük ve likidite yüksek olmalıdır. v. Piyasanın kurumsal yapısı gelişmiş olmalıdır ve düzenleyici mevzuat piyasaların istikrarlı çalışmasını sağlamalıdır. Doğru cevap B şıkkıdır.

İşlemsel Etkinlik: Finansal piyasalarda “kaynak aktarımını en az maliyetle gerçekleştirmek” olarak açıklanan işlemsel etkinliğin sağlanmasında en önemli amaç işlem maliyetlerinin en aza indirilmesidir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Piyasa etkin olarak çalışıyorsa “sürekli denge” olarak nitelenen bir durum da olacaktır. Bu sürekli denge statik bir denge olmayıp sürekli değişmektedir. İşletmenin değerini etkileyebilecek en son haber elde edildiğinde menkul kıymetlerin gerçek değerleri değişmekte ve piyasa fiyatları yeni değerlere uyum sağlamaktadır. Sürekli denge kavramını geliştiren Paul Samuelson, sürekli dengenin zaman geçerken menkul kıymetin fiyatı ve değerinin sürekli eşit olduğu ve rastgele birlikte dalgalanması durumunda mevcut olduğunu söylemektedir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Arbitraj yapmayı planlayan rasyonel yatırımcının karşı karşıya olduğu bazı riskler şunlardır: i. Temel Risk: X hissesinin pahalı olduğunu düşünen bir yatırımcı aynı sektördeki Y hissesini alıp X hissesini satarak risksiz bir getiri elde etmek isteyebilir. X, Y’yi temsil etmeyebilir. ii. Gürültücü Yatırımcı (Noise Trader) Riski: Fiyatları gerçek değerden farklılaştıran irrasyonel yatırımcı arbitraj yapan rasyonel yatırımcıya göre daha güçlü olabilir. iii. Uygulama Maliyetleri: Kısa pozisyon (menkul kıymeti ödünç alarak satmak) için ödenecek faizin yüksekliği ve ödünç verme sürelerinin kısalığı arbitraj imkânını ortadan kaldırabilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

İhmal Edilmiş Firma Anomalisi: Yatırımcıların popüler olmayan hisse senetlerine yatırım yaparak normal üstü getiri sağladığı çeşitli ampirik çalışmada ortaya konulmuştur. Bu duruma ihmal edilmiş firma anomalisi denmektedir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Çapa: Yatırımcılar, tahminlerine doğal olarak bir ilk değerle başlarlar ve sonrasında farklı sinyaller gelse de bu tahminin etrafında dolaşmayı tercih ederler. Doğru cevap E şıkkıdır.

2002 yılı Ekonomi Nobel’i Davranısçı Finans’ın öncülerinden sayılan bir bilim adamına verilmiştir. Daniel Kahneman, insan davranışı, beklentileri ve karar alma mekanizmaları üzerine yazdıkları ve sunduğu kanıtlarla finansın piyasa mekanizmasını anlamaya çalışan bu yeni dalı için bir çıkış noktası oluşturmuştur. Ekonomi Nobel’ini alması kendi deyimiyle davranışçı finansın akademi tarafından resmi olarak tanınması anlamına gelmektedir. Ödül bu yönü ile bu alanda çalışarak bir anlamda aykırı olmayı göze alan birçok akademisyeni ve piyasa profesyonelini cesaretlendirilmiştir. Günümüzde, davranışsal finans hızla taraftar bulan ve çok sayıda çalışma yapılan bir alan olmakla kalmamış, uluslararası düzeyde sempozyumlar, yüksek lisans ve doktora programlarıyla da finans biliminde kendisine iyi bir yer edinmiştir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Davranışsal finans için yapılan tanımların bazıları şöyledir: Davranışsal finans, klasik iktisat ve finansın, psikoloji ve karar alma bilimleri ile bir entegrasyonudur. Bu şekilde finans literatüründe gözlemlenen ve rapor edilen bazı anomalilerin sebeplerini açıklamaya teşebbüs eder. Davranışsal finans, yatırımcıların karar vermede sistematik olarak nasıl yanlışlar ve bilişsel hatalar yaptıklarını araştırır. Davranışsal finans, psikolojinin finansal karar vermeyi ve finansal pazarları nasıl etkilediğini belirlemeyi amaçlayan çalışma alanıdır. Bir an için yatırımcıların tamamen rasyonel oldukları düşünülse bile, karar aşamasında gelecek ve belirsizlik söz konusu olacağından tahmin ve risk devreye girecektir. Ayrıca çok sayıda yatırımcının farklı ekonomik algılamalarla farklı tercihler yapmaları söz konusu olacağından yatırımcı kararlarının yönlendireceği endeks ve oranlar beklentilerden farklı olabilecektir. Dolayısıyla, trend değişimlerini sadece ekonomik parametrelerle açıklamak olanaksızdır. Diğer yandan, sosyolojik ve psikolojik kısacası davranışsal değişkenlerden etkilenen trendler de karar vericilerin psikolojilerini ve davranışlarını etkileyecektir. Sonuç olarak, ekonomik faktörlerle, davranışsal faktörler arasında karşılıklı etkileşim söz konusudur. Doğru cevap E şıkkıdır.