MENKUL KIYMET YATIRIMLARI - Deneme Sınavı - 16

Leasing kavramının karşılığı olan icara yöntemi, temel olarak kiraya verme olarak ifade edilmektedir. Doğru cevap B’dir.

Üretimin finanse edilerek desteklenmesi konusunda kullanılan selem satış yöntemi, ileri bir tarihte teslim edilecek belirli bir malın ücretinin peşin olarak ödenmesini ifade etmektedir. Yöntemde banka, gelecekte üretilecek olan belirli bir malı peşin ödeme yaparak satın almaktadır. Diğer bir tanımla selem satış; belirli mal üzerinde yapılan sözleşmede ödemenin nakit olarak yapıldığı, diğer yandan söz konusu malın fiziki teslimatının ise sözleşmede belirlenen tarihe kadar ertelendiği bir alım satım işlemidir. Bu yöntemde peşin ödemeyi alan satıcı, sözleşmeye konu olan malı karşılıklı anlaşılan bir dönemde teslim edeceğini taahhüt etmektedir. Alıcı ise (banka) söz konusu malı mülkiyetine sahip olmadan satamaz. Ayrıca alıcı, mülkiyete sahip olduktan sonra ilgili malı piyasa fiyatını aşmamak koşulu ile satabilir.

‘’Selem satış yönteminde banka, kendisine gelen talebe bağlı olarak belirli bir malı satın alarak müşterisine kiralamaktadır’’ ifadesi icara kavramının karşılığıdır, dolayısıyla yanlıştır. Doğru cevap B’dir.

Cuala, belirlenen bir işin yapılması karşılığında alıcının belirli bir ücret vermeyi beyan ettiği bir sözleşmedir. Doğru cevap C’dir.

Teorik olarak dayanışma ya da ortak sorumluluk olarak tanımlanan tekafül, en basit hâliyle İslami sigorta ya da faizsiz sigorta olarak ifade edilmektedir. Doğru cevap A’dır.

İslami hisse senedi piyasaları geleneksel hisse senedi piyasalarının İslami kanun ve kurallar çerçevesinde filtrelenmiş olduğu ve İslam hukuku açısından izinli olan enstrümanların işlem gördüğü piyasalardır. İslami hisse senedi piyasaları son çeyrek asırda birçok ülke ekonomisinde önemli rol oynamaya başlamıştır. Özellikle İslami fonların ve İslami finans piyasalarının önemli büyüklüklere ulaşması İslami hisse senedi piyasalarına olan ilginin artmasına neden olmuş ve yıllık %15-20 düzeylerinde büyüme rakamlarına ulaşmıştır. İslami finans, İslam hukuku çerçevesinde bağlı olduğu kurallar nedeniyle reel varlıklara ilişkin işlemleri içerdiğinden geleneksel finansal sisteme göre reel sektöre daha yakındır ve sürdürülebilirlik daha fazladır. Modern finansal sistem reel sektörden ziyade finansal sektöre hizmet eder hâle geldiğinden kırılganlıklar yüksek olmakta, bu durum ise İslami hisse senedi piyasalarına olan talebi arttırmaktadır.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında V. seçenekte yer alan ‘’Modern finansal sistem reel sektörden ziyade finansal sektöre hizmet eder hâle geldiğinden kırılganlıklar düşük olmakta, bu durum ise İslami hisse senedi piyasalarına olan talebi azaltmaktadır.’’ ifadesi yanlıştır. Doğru cevap C’dir.

Finansal sertifika anlamına gelen sukuk, bir varlığa ya da menfaate dayanan ve söz konusu varlık üzerinde hak sahibi olmayı sağlayan bir finansal araçtır. Doğru cevap D’dir.

Türev ürünlerin İslam hukuku açısından uygun olabilmesi aşağıdaki koşulları sağlaması gerekmektedir;

Tanımlanabilir bir varlık veya girişim üzerinde taraflarca planlanmış etkin sahipliğe ilişkin gerçek bir korunma talebine işaret etmelidir.

Özellikleri açıkça tanımlanmış olan varlıklar üzerindeki koşullu alacaklardan doğan ödeme yükümlülüklerinin kesinliğini garanti etmelidir.

Olağanüstü durumlar dışında, fiziki bir varlığın fiilî ve doğrudan transferine ilişkin sözleşmeden doğan yükümlülüklerin ertelenmesini reddetmelidir.

Sözleşme riskten korunmanın kullanımı için teminatlandırılmış ödeme içermelidir, ancak fiyat taraflar arasındaki risk paylaşımının ötesinde dayanak varlığın geçici fiyat değişimlerinden tek taraflı kazanç yaratmayı amaçlayan hükümler çıkarılmalıdır.

İslam hukukunda yasaklanmış olan faaliyetleri içermemeli, özellikle faiz (riba), kumar (maysir) ve belirsizliğe bağlı spekülasyondan kaçınılmalı, dayanak varlığın özellikleri ve teslim koşulları açıkça belirlenmeli ve bilgisizlikten kaynaklanan istismarı önlemelidir.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında ‘’ Olağanüstü durumlar dışında, fiziki bir varlığın fiilî ve doğrudan transferine ilişkin sözleşmeden doğan yükümlülüklerin ertelenmesini  kabul etmelidir.’’ ifadesi reddetmelidir olacağından yanlıştır. Doğru cevap E’dir.

Online yatırımlar sayesinde yatırımcıların portföylerini izlemesi, emir teyidi  gibi işlemler haftanın yedi günü ve yirmi dört saat neredeyse sıfır maliyetle erişime açık hâle gelmektedir. Doğru cevap E'dir.

Bazı yatırımcılar tüm avantajlarına rağmen online yatırımları tercih etmemekte, daha doğru ifadeyle yatırımlarını elektronik bir şekilde gerçekleştirmeyi tercih etmemekte bunun yerine karşılarında muhatap alacakları bir insan faktörünün olmasını tercih etmektedir. Online işlemlerde karşımızda muhattap alabileceğimiz kimse yoktur. Doğru cevap C'dir.

Türkiye’de online işlemler 1998 yılından sonra telefon vasıtasıyla gerçekleşmeye başlamıştır. Daha sonra ülkede internet kullanımının yaygınlaşmasına paralel olarak 2000’li yılların başlarından itibaren aracı kurumlar internet üzerinden online işlem hizmeti sunmaya başlamışlardır. Doğru cevap D'dir.

Ortalamalar genel olarak temsili bir hisse senedi grubunun spesifik bir zaman aralığı içerisinde gösterdiği fiyat davranışlarının aritmetik ortalamasını yansıtmaktayken endeksler ise belirli bir hisse senedi grubunun geçmişteki fiyat hareketlerine bağlı olarak hisse senetlerinin bugünkü mevcut fiyat davranışlarını ölçmektedir. Doğru cevap A'dır.

Doğru cevap E seçeneğidir. II. cümlede aracı kurumların üstlendiği görevler verilmektedir.

Yukarıda sözü edilen emir zaman koşulludur. Doğru cevap E'dir.

Grafikler özellikle hisse senetlerinin gün, ay, yıl, on yıl veya daha uzun dönemler boyunca performansının izlenebilmesine imkan tanıyan araçlardır. Bugün bir hisse senedinin performansına ilişkin bir grafiğe online olarak saniyeler içerisinde ulaşılabilmektedir. Nokta ve şekil, çubuk, çizgi ve mum gibi çeşitleri mevcuttur. Doğru cevap C'dir.

Yatırım fonlarına hakim olan temel ilkeler riskin dağıtılması ilkesi, profesyonel yönetim ilkesi, menkul kıymet portföyü işletme ilkesi, inançlı mülkiyet ilkesi ve mal varlığının korunması ilkesidir.

Mal Varlığının Korunması İlkesi: Fon tüzel kişilik sahibi olmamakla beraber fonun mal varlığı kurucudan ayrıdır. Ayrıca Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca, fon malvarlığı rehnedilemez, teminat gösterilemez ve üçüncü kişiler tarafından haczedilemez. Yani fon malvarlığının korunması kanun ile güvence altına alınmıştır.

Yatırım fonlarına yatırım kararı verirken risk düzeyi, geçmiş performans, gider oranları ve yatırım fonu ile ilgili diğer unsurlara14 (Yatırım fonu katılma payına yatırım yapmayı planlayan tasarruf sahipleri fonun kurucusu ve bu kurucunun yönettiği fonların türü, fonun portföyünü yöneten portföy yöneticisi, fonun en yakın tarihli portföy bileşimi ve stratejisi, fonun yönetim ücreti oranı ve fon toplam gider oranı, kurucunun fonlarının geçmiş dönemlerdeki performansı ve diğer fonlara göre başarı durumu, fon katılma paylarının alınıp satılabileceği yerler, işlem saatleri ve alım satım şartları, giriş–çıkış komisyonu olup olmadığı) dikkat edilmelidir.

Pay sayısına göre yatırım fonları açık uçlu fonlar ve kapalı uçlu fonlar olmak üzere iki farklı sınıfa ayrılmaktadır.

Kapalı Uçlu Fonlar: Yatırımcılar tarafından talep edildiğinde pay sayısı anında artırılamayan, yatırımcılar tarafından fona iade edilemeyen dolayısıyla pay sayısı azaltılamayan fonlar kapalı uçlu fonlar olarak tanımlanır.

Para Piyasası Şemsiye Fonu: Portföyünün tamamı devamlı olarak, vadesine en fazla 184 gün kalmış likiditesi yüksek para ve sermaye piyasası araçlarından oluşan ve portföyünün günlük olarak hesaplanan ağırlıklı ortalama vadesi en fazla 45 gün olan fonları kapsayan şemsiye fonlara verilen addır.