MENKUL KIYMET YATIRIMLARI - Deneme Sınavı - 15

Ülkemizde yatırım fonlarının başlangıç tarihi 1987 olarak kabul edilmektedir. Başlangıç tarihinin 1979 değil de 1987 olmasının nedeni, bankaların, bankerler aracılığıyla mevduat sertifikası alış ve satışının yasaklanmasıdır.

Yatırımcıların yatırım amacıyla bir araya gelip, fonlarını birleştirdikleri bir havuz yoluyla yatırımlarını gerçekleştirmeleri fikri Avrupa’da 1800’lü yıllarda ortaya çıkmıştır. İlk yatırım fonunun kuruluşu 1868 yılında Londra’da gerçekleşmiştir.

Kotasyon, borsalarda sürekli olarak işlem görmesi amaçlanan sermaye piyasası araçlarının, gerekli şartları yani “kotasyon” şartlarını sağlamaları durumunda, ilgili sermaye piyasasının ilgili pazarında işlem görmesinin onaylanmasıdır.

Doğrudan Satım İşlemleri: Piyasada kalıcı olarak likidite fazlası varsa Merkez Bankası fazla olan likidite tutarınca borçlanma aracı satarak piyasadaki likidite fazlasını çeker. Bu işlem sonucunda, bankalardaki fazla likidite kalıcı olarak azaltılmış, faizlerin enflasyon hedefi ile tutarlı düzeylerde kalması sağlanmış olur.

TEFAS'ta talimat kabulü işlem saatleri aynı gün valörlü işlemler için 08:45-13:30 arasında, ileri valörlü işlemler için 08:45-17:30 arasında işlem yapılabilmektedir.

Euro tahvil piyasası, tahvil piyasaları içinde en çekici olan piyasadır. Bunun nedeni, Euro tahvil piyasasının ulusal kurallardan ve yaptırımlardan arındırılmış olması ve yatırımcıların ihtiyaçlarına cevap veren farklı bir yatırım aracı olmasıdır. Euro tahviller, ihraç edildikleri ülkenin ulusal sermaye piyasası kurumunun düzenleme ve denetimine tabi değildir. Yabancı tahvil piyasalarına giriş için aranan yatırım yapılabilir notuna sahip olma koşulu Euro tahviller için aranmamaktadır. Euro tahviller zorunluluk olmaması nedeniyle genellikle yabancı borsalara kote edilmezler. Ayrıca Euro tahviller genellikle teminatsız ve hamiline yazılı olarak ihraç edilir. Bu nedenle A, B, C ve D seçenekleri doğrudur. Ancak Euro tahviller uzun vadeli menkul kıymetler oldukları için E seçeneği yanlış bilgi içermektedir.

2015 yılında 18 trilyon $’a yaklaşan fon büyüklüğü ile ABD, dünyada yatırım fonları arasında ilk sırada yer almakta olup; aynı zamanda bu rakam dünya genelindeki toplam yatırım fonu büyüklüğünün yarısına tekabül etmektedir.

Ortalamalar genel olarak
temsili bir hisse senedi
grubunun spesifik bir zaman
aralığı içerisinde gösterdiği
fiyat davranışlarının aritmetik
ortalamasını yansıtmaktayken
endeksler ise belirli bir hisse
senedi grubunun geçmişteki fiyat
hareketlerine bağlı olarak hisse
senetlerinin bugünkü mevcut fiyat
davranışlarını ölçmektedir.

Depo sertifikalarının yatırımcılar açısından faydalarını ise şöyle sıralayabiliriz:

Sistematik olmayan riskler, şirketlerin kendilerine veya faaliyette bulunduğu endüstriye özgü risk faktörlerinden kaynaklanır. Bu riskler, belirli bir şirket veya endüstri koşullarında ortaya çıkan bir risk olduğu için farklı sektörlere yatırım yapılan bir portföy çeşitlendirmesi ile giderilebilmesi mümkündür. Sistematik olmayan riskler, “finansal risk”, “yönetim riski” ve “iş ve endüstri riski” olmak üzere üç grupta incelenebilir.

Sistematik riskler; “enflasyon riski”, “faiz oranı riski”, “piyasa riski”, “politik risk” ve “döviz kuru riski” olmak üzere beş grupta sınıflandırılabilir.

İşlem hacmi, bir piyasada işlem gören bir menkul kıymet ya da piyasanın geneli için belirli bir zaman diliminde gerçekleşen alım-satım işlemlerinin parasal değer olarak toplamını ifade etmektedir.

Sistemik risk, finansal sistemin herhangi bir aşamasında ortaya çıkan risklerin finansal sistemde yaygın bir riskli ortamın doğmasına neden olmasıdır. Diğer bir ifadeyle sistemik risk, sistemin çökme veya bozulma riski veya olasılığı olup finansal sistemin yetersiz kalma riskidir. Sistemik risk, genellikle piyasa katılımcılarından birisinin, yükümlülüklerini yerine getirememesi sonucunda diğer tüm katılımcıların da mali yönden sıkıntı yaşamaya başlamaları ile ortaya çıkmaktadır.

Gelişmekte olan piyasalar, günümüzde uluslararası çeşitlendirmenin önemli bir unsuru hâline gelmişlerdir. Ancak daha önce de belirtildiği üzere bu piyasalarda riskler, gelişmiş piyasalara nispeten daha yüksek olduğundan, gelişmekte olan piyasalara giriş ve çıkış zamanının belirlenmesi oldukça önem taşımaktadır. Bu risklerden önde gelenleri döviz kuru riski, politik risk, likidite riski ve yasal düzenlemelerin sıkça değişmesine bağlı olarak ortaya çıkan yasal risklerdir.

Düzenlenmiş olduğu para biriminin resmi para olarak kullanıldığı ülkelerin dışına ihraç edilen tahvillere Euro Tahvil (Eurobond) denir. Euro tahviller, çok uluslu bir kredi sendikasyonu aracılığıyla çok sayıda ülke piyasasında satışa sunulmak, dolayısıyla çok sayıda ülkede yerleşik kişilere satılmak üzere çıkartılan uluslararası tahvillerdir.

Piyasa riskidir. Piyasa riskinden kaynaklanan fiyat değişimleri, şirketlerin denetimi dışındadır. Beklenilmeyen bir savaşın başlaması veya bitmesi, seçim yılı olması, politik faaliyetlerin artması, altın ve petrol çıkarımının artması vb. gelişmeler piyasayı etkileyen psikolojik faktörlerdir. 

Finansal risk, işletmelerin finansal yükümlülüklerini yerine getirmemesi, tasfiyeye girmesi veya iflas etmesi riskidir.

Politik Risk, politik koşullardaki değişmelerin finansal varlıkların getirilerinde meydana getireceği değişiklikleri tanımlamakta kullanılan bir sistematik risk türüdür.

Faiz oranı riski, gelecekte piyasa faiz oranlarında meydana gelebilecek değişmelerin finansal varlık fiyatlarını ve getirilerini olumsuz yönde etkilemesidir.

Sistemik risk, finansal sistemin tümünde ya da bir bölümünde ortaya çıkan aksaklıkların, reel ekonomi üzerinde ciddi sonuçlar yaratacak ölçüde finansal hizmetleri kesintiye uğratması riski olarak tanımlamaktadır.

İslami finans endüstrisi 1970’li yıllarda Orta Doğu’da ortaya çıkmış ve global finansal piyasalara hızla yayılmıştır.

Mudaraba, emek ve sermayenin bir araya gelmesi ile kâr ortaklığını ifade etmektedir.

Ortaklık kurulması olarak ifade edilen muşaraka; iştirak etme, bir işletmenin sermayesine katılarak ortak olunması anlamına gelmektedir.

Kârlı satış anlamına gelen murabaha, sermaye sahibinin (bankanın) belirli bir malı satın alması ve üzerine belirli bir kâr ekleyerek yeterli nakde sahip olmayan ve gerekli finansmanı temin edemeyen ancak faaliyetlerinin devamlılığı için söz konusu mal ve hizmete ihtiyacı bulunan müşterisine satmasını ifade eder.

İstisna yöntemi, konusu bir malın imal ettirilmesi olan ve alıcı ile satıcı arasında düzenlenen bir sözleşmeyi ifade eder.