MENKUL KIYMET YATIRIMLARI - Deneme Sınavı - 17

Nominal döviz kuru, bir ülke parasını doğrudan başka bir ülke parasına oranlanması ile elde edilir. Ancak bu formül biraz daha revize edilerek farklı döviz kuru tanımları ortaya konulabilir. Bir fiyat endeksi kullanılarak nominal döviz kurunun indirgenmesi bizi başka bir kur tanımı olan reel döviz kuruna götürür. İki taraflı bir ilişkiyi yansıtacak şekilde reel döviz kuru şu şekilde formüle edelilir:
Reel Döviz Kuru= (Ulusal Para/Ulusal Fiyat Düzeyi)/(Yabancı Para/Yabancı Fiyat Düzeyi) Reel döviz kuru; nominal döviz kurunun, yabancı ülke fiyat düzeyinin ulusal fiyat düzeyine oranın çarpımı ile elde edilir. Döviz kuru kavramına ilişkin farklı ayrımlar ortaya konulabilir. Bu ayrımlardan bir diğeri düz kur ve çapraz kur şeklinde yapılabilir. Düz kur denildiğinde bir ülke parasının diğer ülke paraları ile ilişkisi yani nispi oranı kastedilmektedir. Çapraz kur ise iki ülkenin para birimlerinin doğrudan nispi oranları yerine, bu para birimlerinin bir başka ülke para birimi cinsinden nispi oranlarını gösterir. Düz kur tanımında iki ülke para birimlerinin birbirleri ile doğrudan ilişkisi ele alınırken çapraz kurda iki ülke para biriminin diğer başka bir ülke para birimi cinsinden dolaylı bir ilişkisi ortaya konulur. Doğru cevap C çıkkıdır.

Döviz kuru kavramından bahsederken bu kavrama ilişkin sıklıkla karşılaşabilecek iki önemli kavram vardır. Bu kavramlar devalüasyon ve revalüasyon kavramlarıdır. Bu kavramlar, sabit döviz kuru sisteminin geçerli olduğu durumlarda ortaya çıkar. Devalüasyon, ulusal paranın yabancı para birimleri karşısındaki değer kaybıdır. Bu değer kaybı resmi makamlar tarafından gerçekleştirilir. Revalüasyon ise resmi makamlar tarafından ulusal paranın yabancı paralar karşısındaki değer kazanımıdır. Serbest döviz kuru rejiminde ise paranın değer kaybı ulusal paranın yabancı para birimleri karşısında nispi olarak ucuzlaması iken; paranın değer kazanması ise ulusal paranın yabancı para birimleri karşısında değerinin artmasıdır. Cevap E şıkkıdır.

Reel ekonomik faaliyetlerin göstergesi olarak en çok kullanılan değişkenler; milli gelir, sanayi üretimi ve yatırımlardır. Gayrisafi yurt içi hasıla GSYH veya sanayi üretiminin gelecekteki değeri ile hisse senedi getirisi arasında pozitif ilişki mevcuttur. Bunun sebebi ise hisse senedi getirisinin gelecekteki nakit akımına bağlı olmasıdır. Cevap E şıkkıdır.

Faiz oranı piyasalarda en yakından izlenen ve ekonominin geneline olan bakışı en iyi yansıtan akroekonomik değişkenlerden biridir. Borsa yatırımcısı üstlendiği ekstra riski göz önüne almaksızın minimum piyasa faiz oranı ölçüsünde getiri talep etmektedir. Bazı çalışmalar faizden ziyade getiri ve ödememe priminin hisse senedi getirisi üzerinde daha belirleyici olduğunu söylemektedir. Faiz oranlarının artması ile arzu edilen getiri oranı artmakta, bu ise hisse senedi değerini ters yönde etkilemektedir. Ayrıca faiz oranının yükselmesi ile birlikte portföyde faiz getirisi olan varlıkların getirisi artmakta, bu durum ise portföyde hisse senedi tutmanın alternatif maliyetinin yükselmesine yol açmaktadır. Sonuç olarak, faiz oranlarının yükselmesi portföyde bulunan hisse senetlerinin faiz getirisi olan varlıklar ile ikame edilmesine sebep olmaktadır. Genel olarak, reel faizler yükselince bonolara talep artar ve borsaya olan talep düşer. Cevap B şıkkıdır.

En genel hâliyle yatırım, fonların korunması veya gelir elde edilmesi amacıyla sermayenin bir değer ya da varlığa tahsis edilmesidir. Diğer bir tanıma göre yatırım kavramı, bireylerin ya da işletmelerin ellerinde bulunan fonları gelecekte bir gelir getirmesi beklentisiyle çeşitli yatırım alanlarına tahsis etmesini ifade etmektedir.

Sabit varlık yatırımları şu şekilde sınıflandırılmaktadır;

Yaşlı yatırımcılar geleceğe ilişkin endişelerinin az olması sebebiyle genç yatırımcılara göre daha kısa vadeli yatırımlara yönelebileceği gibi, yatırım için sahip oldukları tasarruf düzeyleri değişmektedir. Sağlık faktörü ise yaş faktörüne benzer etkilere sahiptir. Sağlık durumu iyi olmayan bir yatırımcı, likiditesi yüksek yatırım araçları ile kısa vadeli yatırım tercihlerini seçmek zorunda kalabilir.

Yatırım ortamının bileşenleri ve bunlara ilişkin unsurlar şunlardır:

Güvenlik ve İstikrar: Fiziksel güvenlik, Makroekonomik İstikrar, Hukuki yapı

Finans ve Altyapı: Fon kaynakları ve finansal hizmetlere erişim, Hammadde ve enerji kaynaklarına erişim, Altyapı

İşgücü Piyasası: Kalifiye işgücü arzı, İşe alma ve işten çıkarma kolaylığı

Düzenleyici Otoriteler ve Vergilendirme: Bürokrasi, Gümrük yasaları, Vergi politikaları

Vergi, ekonomilerde yatırım teşviği amacıyla kullanılabilecek en etkili araçlardan biridir. Gerek yerli gerekse yabancı yatırımları arttırabilmek amacıyla uygulanan vergi muafiyetleri ve indirimleri hem reel hem de finansal yatırımları önemli ölçüde arttırmaktadır.

Fon talep edenler:

Likidite, bir varlığın değerinden çok fazla kaybetmeden kısa sürede satılmasını ifade etmektedir. Finansal piyasalar çok sayıda alıcı ve satıcıyı bir araya getirmekte ve varlıklar için uygun bir pazar oluşturarak hızlı bir şekilde ve değerinden en az kayıpla satılmasını sağlamaktadır.

Birincil piyasalar varlıkların ilk kez alınıp satıldığı piyasalardır. Birincil piyasalarda tasarruf sahipleri menkul kıymetleri doğruda varlığı ihraç eden kuruluşlardan ya da ihraca aracılık eden kurumlardan atın alırlar. Birincil piyasalarda yapılan işlemlerin sonucunda işletmeye fon girişi gerçekleşir.

Ülke ekonomileri tarih boyunca birbirini takip eden iyi ve kötü zamanlar yaşamışlar. Refahın hızla arttığı dönemleri durgunluklar, ekonomik çöküşleri tekrar genişlemenin gözlendiği yıllar izlemiştir. Bunlardan en çok bilineni, dünya çapında daralma devresinin 1929-1933 yılları arasında yaşandığı Büyük Buhran dönemidir.

Fiyatlar genel düzeyindeki sürekli artışlar biçiminde tanımlanan enflasyonun genellikle ekonomik dalgalanmalarla uyumlu hareket ettiği gözlenmektedir. Çünkü ekonomik faaliyetlerin genişleme devresinde toplam talep de yüksek olacağından fiyatlar yükselme eğiliminde olacaktır.

Ödemelerin peşin, teslimatın ise en geç iki gün içerisinde yapıldığı piyasalara spot piyasalar denilmektedir. Vadeli piyasalar ise finansal varlıkların gelecekteki bir tarihte bugünden üzerinde anlaşma sağlanmış bir fiyattan alım-satımının yapıldığı piyasalardır.

Reel gelir, gelirimizin satın alma gücüdür. Diğer bir ifadeyle, gelirimizin satın alabileceği mal ve hizmet miktarıdır.

Hedgerler: Piyasanın altında getiri beklentisi, Piyasa riskinden düşük risk

2002 yılı Ekonomi Nobel’i Davranısçı Finans’ın öncülerinden sayılan bir bilim adamına verilmiştir. Daniel Kahneman, insan davranışı, beklentileri ve karar alma mekanizmaları üzerine yazdıkları ve sunduğu kanıtlarla finansın piyasa mekanizmasını anlamaya çalışan bu yeni dalı için bir çıkış noktası oluşturmuştur. Ekonomi Nobel’ini alması kendi deyimiyle davranışçı finansın akademi tarafından resmi olarak tanınması anlamına gelmektedir. Ödül bu yönü ile bu alanda çalışarak bir anlamda aykırı olmayı göze alan birçok akademisyeni ve piyasa profesyonelini cesaretlendirilmiştir. Günümüzde, davranışsal finans hızla taraftar bulan ve çok sayıda çalışma yapılan bir alan olmakla kalmamış, uluslararası düzeyde sempozyumlar, yüksek lisans ve doktora programlarıyla da finans biliminde kendisine iyi bir yer edinmiştir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Davranışsal finans için yapılan tanımların bazıları şöyledir: Davranışsal finans, klasik iktisat ve finansın, psikoloji ve karar alma bilimleri ile bir entegrasyonudur. Bu şekilde finans literatüründe gözlemlenen ve rapor edilen bazı anomalilerin sebeplerini açıklamaya teşebbüs eder. Davranışsal finans, yatırımcıların karar vermede sistematik olarak nasıl yanlışlar ve bilişsel hatalar yaptıklarını araştırır. Davranışsal finans, psikolojinin finansal karar vermeyi ve finansal pazarları nasıl etkilediğini belirlemeyi amaçlayan çalışma alanıdır. Bir an için yatırımcıların tamamen rasyonel oldukları düşünülse bile, karar aşamasında gelecek ve belirsizlik söz konusu olacağından tahmin ve risk devreye girecektir. Ayrıca çok sayıda yatırımcının farklı ekonomik algılamalarla farklı tercihler yapmaları söz konusu olacağından yatırımcı kararlarının yönlendireceği endeks ve oranlar beklentilerden farklı olabilecektir. Dolayısıyla, trend değişimlerini sadece ekonomik parametrelerle açıklamak olanaksızdır. Diğer yandan, sosyolojik ve psikolojik kısacası davranışsal değişkenlerden etkilenen trendler de karar vericilerin psikolojilerini ve davranışlarını etkileyecektir. Sonuç olarak, ekonomik faktörlerle, davranışsal faktörler arasında karşılıklı etkileşim söz konusudur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Finansa davranışsal perspektiften bakışı en öz şekilde ifade eden söz, bu alanda önemli çalışmaları olan Statman tarafından dile getirilmiştir: “geleneksel finansta insanlar ‘rasyonel’, davranışsal finansta ise ‘normal’dir”