MENKUL KIYMET YATIRIMLARI - Deneme Sınavı - 15

Kur değişkeni ile hisse senedi getirisi arasındaki ilişki basit bir finansal teori üzerine inşa edilmiştir. Ulusal paranın değer kazanması üretim için gerekli olan ithal hammadde fiyatlarını düşürmektedir. Ulusal paranın değer kazanması, para arzını artırmakta ve faiz oranları düşmektedir.

Arbitrajcılar, spekülatörlere benzer şekilde yatırım ufku kısa dönemli olan yatırımcılardır. İki yatırımcı tipi arasındaki temel farklılık arbitrajcıların spekülatörlerle aynı risk düzeyinde daha yüksek getiriyi veya daha düşük risk düzeyi ile aynı getiri düzeyini beklemeleridir. Arbitrajcılar aynı varlığın, farklı yerlerdeki fiyat farklılıklarından getiri elde etmeyi hedeflerler.

Faiz oranının yükselmesi borçlanma maliyetini arttırır. Bu hem konut ve tüketici kredisiyle ev ya da araba almak isteyenleri hem de taksitle dayanıklı tüketim malları almak isteyenleri güç durumda bırakır. Girişimciler yatırım kararlarını alırken daha ürkek davranırlar.

Primsiz hisse senedi, nominal değeri ile ihraç değeri aynı olan hisse senetleridir.

Devlet Tahvili, Hazine Müsteşarlığı tarafından devletin 1 yıldan uzun vadeli borçlanma ihtiyaçlarını karşılamak üzere çıkarılan borçlanma senetleridir.

İnsan psikolojisi yatırım kararları verirken birtakım bilişsel ön yargılar ve kısayollar ortaya koyar. Bunlar yatırımcıyı rasyonellikten uzaklaştırır. Rasyonel olmayan yatırım kararları neticesinde de piyasada birtakım sistematik anormal formasyonlar (anomaliler) tespit edilmiştir.
Ünlü ekonomist Keynes piyasayı bir güzellik yarışmasına benzetir. Güzellik yarışmasında kimin birinci olacağını bilmek istiyorsanız önemli olan sizin kimi en güzel bulduğunuz değildir; yarışmanın birincisini bilebilmek için diğer jüri üyelerinin ne düşündüğünü bilmek daha önemlidir. Keynes bu sözleriyle doğru hisse senedinin nasıl seçileceğine vurgu yapıyordu. Yatırım yapılacak hisse senedini bulmak için sizin zeki ve bilgili olmanızın yeterli olmadığını, piyasadaki insanların bilgisiz ve cahil dahi olsalar nasıl düşündüğünü bilmeniz gerektiğini söylüyordu. Yani piyasadaki yatırımcı toplumunun psikolojisini doğru okuyan kazanırdı.

Gökyüzündeki Kaleler Kuramı psikolojik faktörler üzerine odaklanmaktadır.
Keynes’e göre, yatırımcılar gerçek değeri bulmaya değil, yatırımcı topluluğunun gelecekte
nasıl davranacağını öngörmeye çalışmalıdır. Mesele topluluktan önce harekete geçmektir.
Keynes’e göre eğer bir hisse senedinin fiyatının üç ay sonra 20’ye düşeceğine inanıyorsanız,
muhtemel/gerçek değeri 30 bile olsa bir yatırıma bugün 25 ödemek anlamlı değildir.
Yatırımcılar hisse senedini, ilerde bu fiyattan daha yüksek fiyata satın alacak birileri
olacağı varsayımıyla alırlar. Daha Ahmak Kuramı (Greater Fool Theory) olarak adlandırılan
bu yaklaşıma göre, ilerde hisse senedinin gerçek değerinden örneğin beş kat fazla
ödeyecek birilerini bulabildikten sonra, hisse senedini gerçek değerinden üç kat fazlaya
satın almak tamamen mantıklıdır.

ETKİN PİYASALAR KURAMI
Yapılan kuramsal çalışmalarda, hisse senedi fiyatlarının geçmişteki fiyatlarla ilişkisi olmadığı;
ekonomi, sektör ve ortaklıkla ilgili bütün bilgileri yansıttığı; dolayısıyla hisse senedi
fiyatlarının rassal (tesadüfi) olarak hareket ettiği ileri sürülmüştür. Bu nedenle bu görüşlere
dayanan yaklaşım başlangıçta Rassal Yürüyüş Kuramı olarak adlandırılmış, fakat daha
sonra bu kuram geliştirilerek Etkin Piyasalar Kuramı olarak ifade edilmiştir.

Etkin bir piyasanın başlıca koşulları şunlardır:
i. Piyasa, hiçbiri tek başına piyasayı etkileyebilecek güçte olmayan çok sayıda katılımcıdan
oluşmalıdır.
ii. Piyasadaki menkul kıymetlerle ilgili bilgiler tam ve doğru olarak, kolaylıkla ve
düşük maliyetle sağlanabilmeli; ekonomik, politik ve sosyal yapıdaki değişiklikler
derhal piyasaya yansımalıdır.
iii. Piyasaya katılanların davranışları rasyonel olmalı ve yatırımcılar elde ettikleri bilgiyi
doğru değerlendirmelidirler.
iv. İşlem maliyetleri düşük ve likidite yüksek olmalıdır.
v. Piyasanın kurumsal yapısı gelişmiş olmalıdır ve düzenleyici mevzuat piyasaların
istikrarlı çalışmasını sağlamalıdır.

İşlemsel Etkinlik: Finansal piyasalarda “kaynak aktarımını en az maliyetle gerçekleştirmek”
olarak açıklanan işlemsel etkinliğin sağlanmasında en önemli amaç işlem
maliyetlerinin en aza indirilmesidir. İşlem maliyetleri finansal sistem içinde
yer alan finansal aracılar tarafından azaltılarak küçük yatırımcıların da finans sistemi
içine dahil edilmesi ve finans piyasalarının varlığından ekonomik anlamda
fayda sağlanması olanaklı hâle getirilmektedir.

Dağıtımsal Etkinlik: Hisse senedi piyasasının öncelikli rolü, bir ekonomideki sermaye
stokunun sahipliğinin yaygınlaştırılmasıdır. Genel anlamda bu düşünce, fiyatların
kaynak dağılımı hakkında doğru işaretleri verdiği bir piyasaya ilişkindir.
Bu tür bir piyasa işletmelerin üretim/yatırım kararlarını alabildiği bir piyasa; ve
yatırımcıların herhangi bir zamanda elde edilebilen tüm bilgilerin fiyatlarına yansıdığını
varsaydıkları hisse senetleri arasında seçim yapabilmelerine olanak veren
bir piyasadır. Yani dağıtımsal etkinlik, ülke kaynaklarının menkul kıymetler aracılığıyla
yatırımcılar arasında optimal dağıtımının sağlanmasıdır.

Nominal Değer Anomalisi finansal piyasalarda görülen başlıca anomaliler arasında yer almaz

Fiyat/Kazanç Oranı Anomalisi: Araştırmalar sonucunda düşük fiyat/kazanç oranına
sahip portföylere yapılan yatırımların normalin üzerinde getiri sağladıkları görülmüştür.

2002 yılı Ekonomi Nobel’i Davranısçı Finans’ın öncülerinden sayılan bir bilim adamına
verilmiştir. Daniel Kahneman, insan davranışı, beklentileri ve karar alma mekanizmaları
üzerine yazdıkları ve sunduğu kanıtlarla finansın piyasa mekanizmasını anlamaya
çalışan bu yeni dalı için bir çıkış noktası oluşturmuştur. Ekonomi Nobel’ini alması kendi
deyimiyle davranışçı finansın akademi tarafından resmi olarak tanınması anlamına gelmektedir.
Ödül bu yönü ile bu alanda çalışarak bir anlamda aykırı olmayı göze alan birçok
akademisyeni ve piyasa profesyonelini cesaretlendirilmiştir. Günümüzde, davranışsal
finans hızla taraftar bulan ve çok sayıda çalışma yapılan bir alan olmakla kalmamış,
uluslararası düzeyde sempozyumlar, yüksek lisans ve doktora programlarıyla da finans
biliminde kendisine iyi bir yer edinmiştir.

Son zamanlarda finans literatüründe, özellikle psikoloji, sosyoloji ve antropolojiden
gelen davranışsal prensiplerle finans arasındaki ilişki araştırılmaktadır. Çalışmalar insanların
akılcılıktan sapmalarının istisna değil sistematik olduğunu göstermektedir. Davranışsal
finans yaklaşımı, finansal ekonominin geleneksel varsayımlarını, insanların, finans
piyasaları için oluşturulan standart modellerde yer alan akılcılık varsayımından sistematik
ve gözlemlenebilir bir şekilde uzaklaşmaları nedeniyle gevşetmektedir. Bu noktada yatırımcıların
yaptıkları iki temel yanlışın altını çizebiliriz. Bunlar; aşırı alım satım eğilimi
ve ellerinden çıkarsalar zarardan kar edip kazanacakları yatırımları, kaybettirirken ısrarla
elinde tutma eğilimidir. Bu sistematik anomaliler, insan psikolojisinden kaynaklanmaktadır.
İnsanların kendilerine aşırı güvenmeleri birinci anomaliye, acele etmekten pişmanlık
duyma korkusu da ikinci anomaliye neden olmaktadır. Sonuç olarak davranışsal finansın
amacı, bahsedilen ve ilerleyen bölümlerde bahsedilecek bu psikolojik ön yargılar vasıtasıyla
piyasada görülen anomalileri kapsamlı olarak açıklamaya çalışmaktır.

Bir ekonomik dalgalanma devresinde reel GSyh’nin ulaştığı en yüksek noktaya zirve, en düşük noktaya ise dip denir. Zirveden dibe kadar geçen dönem daralma olarak adlandırılırken, ekonominin dibe vurduğu noktadan bir sonraki zirve noktasına kadar geçen dönem genişleme olarak adlandırılır.

Bir ekonomik dalgalanma devresinde reel GSyh’nin ulaştığı en yüksek noktaya zirve, en düşük noktaya ise dip denir. Zirveden dibe kadar geçen dönem daralma olarak adlandırılırken, ekonominin dibe vurduğu noktadan bir sonraki zirve noktasına kadar geçen dönem genişleme olarak adlandırılır.

Eğer bir daralma döneminde ekonominin reel hasıla düzeyi çok aşağılara düşerse bu durum depresyon olarak adlandırılır. Büyük Buhran olarak tarihe geçen dönem böylesi bir depresyon dönemidir.

Hisse senetleri, tahvil gibi menkul kıymetlerin alınıp satıldığı örgütlü piyasaya sermaye piyasası ya da borsa denir.

Enflasyon; fiyatlar genel düzeyindeki sürekli artışlardır.