MEMUR HUKUKU

Katsayı, memurların aylık tutarlarının hesaplanmasında, gösterge rakamıyla çarpılmak üzere saptanan bir sayıdır. Taban aylığı,memur aylıklarının hesaplanmasında 1000 gösterge rakamının katsayı ile çarpılması sonucu bulunan miktar. Kıdem aylığı, hizmet yıllarına göre değişen göstergelerin katsayı ile çarpılması sonucu bulunan miktardır. Doğru cevap B'dir.

Çağdaş ücret rejiminin oluşmasında ve memurlara verilen aylık tutarının ortaya çıkmasında göz önünde tutulan ölçütler, “memurun yeterliliği ve eğitim durumu” ile “memurun yaptığı görevin önemi ve sorumluluğu”dur. Türkiye’de uygulanan ücret rejiminin temelinde “öğrenim derecesi” esası yatmaktadır. Doğru cevap D'dir.

DMK Ek madde 8’de “Memurlar, geçici görevlendirme yapmak isteyen kurumun talebi ve çalıştıkları kurumun izni ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında aşağıda belirtilen şartlarla geçici süreli olarak görevlendirilebilir:

 (1) Yurt dışında görevlendirilen güvenlik görevlileri hariç olmak üzere, memurun görevlendirileceği kurumda göreve ilişkin 4. ve daha yukarı bir dereceden boş bir kadronun bulunması şarttır. (2) Geçici süreli görevlendirilen memurlar, geçici süreli olarak görevlendirildikleri kurumların mevzuatına uymakla yükümlüdür. (3) Geçici süreli olarak görevlendirilen memurlar, yurt dışında görevlendirilen güvenlik görevlileri hariç olmak üzere, aylıkları ile diğer mali ve sosyal haklarını kurumlarından alır. (4) Geçici süreli görevlendirme süresi bir yılda altı ayı geçemez. Yurt dışında görevlendirilen güvenlik görevlileri için geçici görevlendirme süresi en çok iki yıldır; gerekli görülmesi hâlinde bu süre bir katına kadar uzatılabilir. (5) Geçici süreli görevlendirmenin, memurların göreviyle ilgili olması şarttır. (6) Geçici süreli görevlendirmede memurun muvafakati aranır. Doğru cevap E'dir.

DMK md 68/B’ye göre 1. ve 2. dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300’den az olanlar için en az 10 yıl; 1. dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300 ve daha yukarıda olanlar için en az 12 yıl; 3. ve 4. dereceli kadrolar için en az 8 yıl hizmetinin bulunması ve yükseköğrenim görmüş olması gerekir. Doğru cevap B'dir.

A, B, C ve E seçeneklerinde belirtilen memurların hangi hizmet bölgesinde göreve başlayacakları kurumları tarafından belirlenir. D seçeneğinde ifade edilen ise memurların isteği üzerine zorunlu çalışma süreleri tamamlanmadan yer değiştirme suretiyle atanma yapılabilmesi için gerekli koşuldur. Dopru cevap D'dir.

Yer değiştirme işleminin gerçekleştirilebilmesinin şartları şunlardır; 1) Karşılıklı yer değiştirme ancak aynı kurum içinde mümkündür. Bu nedenle örneğin İçişleri Bakanlığındaki bir memurla, Adalet Bakanlığındaki bir memur bu hükme göre yer değiştirme talebinde bulunamazlar. 2) Yer değiştirecek her iki memur da aynı sınıf içinde yer almalıdır. Bu nedenle teknik hizmetler sınıfında çalışan bir memur, aynı kurumda da olsa örneğin sağlık hizmetleri sınıfından çalışan bir memurla yer değiştirme talebinde bulunamayacaktır. 3) Becayiş, isteğe bağlı olacaktır. 4) Karşılıklı olarak yer değiştirme talebinin kabul edilmesi her iki memurun atamaya yetkili amirlerince uygun bulunmalıdır. MK md. 73’de yer alan “başka başka yer” veya “başka yer” deyiminin, memuriyet mahalli dışında kalan yer olarak anlaşılması gerekir. Bu durumda, becayişin gerçekleşebilmesi için aynı kurumun aynı sınıfındaki memurlarının memuriyet mahalli dışında “görevli” olmaları gerekmektedir. Diğer bir anlatımla aynı memuriyet mahalli içinde “becayiş” mümkün değildir. Doğru cevap B'dir.

A, B, C ve D seçenekleri, memurların isteğine bakılmaksızın idarece görev yerlerinin değiştirilmesi suretiyle atanmaları ile ilgili bilgileri kapsamaktadır. E seçeneği ise memurların isteği üzerine idarece görev yerlerinin değiştirilmesi ile ilgili düzenlemelerden biridir. Doğru cevap E'dir.

DMK'nın 72. maddesine göre belirli bir süre görev yapmak üzere, mecburi olarak sürekli görevle atanan memurlardan kalkınmada birinci derecede öncelikli yörelerde bulunanlara bu yörelerde fiilen çalışmak suretiyle geçirilen her 2 yıl için bir kademe ilerlemesi verilir. 2 yıldan az süreler dikkate alınmaz. Doğru cevap C'dir.

Günümüzde DMK’da yer alan sicil uygulaması kaldırılmıştır. Bununla birlikte memurun özlük dosyasında memurun mesleki bilgileri, mal bildirimleri, varsa inceleme, soruşturma, denetim raporları, disiplin cezaları ile ödül ve başarı belgesi verilmesine ilişkin bilgi ve belgeler yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.

Ek göstergeler, memurun sınıf, unvan ve derecesi dikkate alınarak saptanmaktadır. Aylık gösterge sistemi esasen öğrenim ve kıdeme dayandığı için, hizmetle ilişkisi zayıf kalmış ve ek gösterge yoluyla bu eksiklik giderilmeye çalışılmıştır.

Ek göstergeler, aylık göstergenin eklentisi durumuna getirilmiştir. DMK’ya tabi kurumların
kadrolarında bulunan personelin aylıkları; hizmet sınıfları, görev türleri ve aylık alınan dereceler dikkate alınarak DMK’ya ekli I ve II sayılı cetvellerde gösterilen ek gösterge rakamlarının eklenmesi suretiyle hesaplanır. Ek göstergeler, ilgililerin belirtilen sınıf ve görevlerde bulundukları sürece ödemelere esas alınıp, terfi bakımından kazanılmış hak sayılmaz. Memur aylıklarının hesaplanmasında 1000 gösterge rakamının katsayı ile çarpılması sonucu bulunacak miktara “taban aylığı”, hizmet yıllarına göre değişen göstergelerin katsayı ile çarpılması sonucu bulunacak miktara da “kıdem aylığı” denir.

İş riski zammı, yaşam ve sağlık için tehlike
arz eden işlerde çalışan memurlara ödenen paradır.
Eleman teminindeki güçlük zammı, sağlanmasında,
görevde tutulmasında ya da belli yerlerde çalıştırılmasında
güçlük bulunan görevliler için verilen
paradır. Mali sorumluluk zammı (tazminatı), Sayıştaya
hesap vermekle yükümlü olan saymanlara,
vezne açığından sorumlu veznedarlara ödenen paradır
(DMK md. 147/G, 152/I).

Görev ve unvanında değişiklik olmaksızın memurun belirli bir hizmet süresine bağlı olarak aylıkça ilerlemesine “yatay ilerleme” ya da “kademe ilerlemesi” denir. Koşulları yerine getiren her memurun kademe ilerlemesi yasal hakkı olup, bu konuda idarenin takdir yetkisi olmayıp, bağlı yetki söz konusudur. r. Derece yükselmesi yapılabilmesi için:
a. Üst dereceden boş bir kadronun bulunması,
b. Derecesi içinde en az 3 yıl ve bu derecenin
3 üncü kademesinde 1 yıl bulunmuş,
c. Kadronun tahsis edildiği görev için öngörülen
nitelikleri elde etmiş olmak gerekir.

Vekalet görevi bir başka memura verildiği takdirde bu memurun asıl kadrosunda herhangi bir değişiklik olmadan bir başka görevi yürütmesi söz konusudur

İlçelerin gelişmişlik sırasına göre tesbiti ve bölgelere dağılımı, hizmetlerin gereklerine ve özelliklerine göre kurumlarca yapılır. Türkiye’nin ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren illeri gruplandırılarak, gelişmişlik sırasına göre 6 hizmet bölgesine ayrılmıştır. Bu hizmet bölgelerine giren il merkezleri Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğe ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir. İlçelerin gelişmişlik sırasına göre tesbiti ve bölgelere dağılımı, hizmetlerin gereklerine ve özelliklerine göre kurumlarca yapılır.

Aile birliği mazeretine dayanarak yer değişikliği memurun Kamu personeli olan eşinin, kurum
içi yer değiştirme suretiyle atanma imkânının olmaması veya mevzuatı uyarınca eşin zorunlu yer
değiştirmeye tabi tutulan bir görevde bulunması durumunda bu kapsamdaki eşin bulunduğu yere atanması suretiyle yapılabilir.

Bir kurumdan başka bir kuruma geçmek isteyen memurun nakli için kurumların muvafakati gerekir. Memurlar, kurumlar arasında kazanılmış
hak dereceleri üzerinden veya DMK md.68 esasları üzerinden derece yükselmesi suretiyle nakledilebilirler. Derece yükselmesi suretiyle de memurların bir kurumdan diğer kuruma atanmaları mümkündür. Hiçbir memurun, sınıfının dışında bir sınıfta çalıştırılamayacağı kuralı
DMK md.45 ile kabul edilmiştir. Memurlar istekleri ile kazanılmış hak derecelerinin en çok üç derece altındaki derecelere atanabilirler (DMK md.74). Kazanılmış hak derecesinin altındaki bir göreve atanacak olan memur en çok derecesinin üç alt derecesine atanabilir. Bu şekilde alt dereceye atanan memura, DMK md.161 esasları dâhilinde aylık ödenir.

Geleneksel başarı değerleme yöntemleri, sübjektif ölçütlere dayalı, baskı, korku, cezalandırma ve denetim amacı bulunan, daha çok kişiliğe önem veren ve gizliliği esas alan yöntemlerdir.

Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli Devlet memurları
için Milli Savunma Bakanı bu yetkisini devredebilir. Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli Devlet memurları
için Milli Savunma Bakanı bu yetkisini devredebilir.
Üç defa başarı belgesi alanlara üstün başarı
belgesi verilir. Üstün başarı belgesi verilenlere, merkezde
bağlı veya ilgili bakan ve illerde valiler tarafından
uygun görülmesi hâlinde en yüksek Devlet memuru
aylığının (ek gösterge dâhil) % 200’üne kadar
ödül verilebilir. Kamu kurum ve kuruluşları yürütmekte oldukları
hizmetlerin özelliklerini göz önünde bulundurarak
memurlarının başarı, verimlilik ve gayretlerini
ölçmek üzere, Devlet Personel Başkanlığının uygun
görüşü alınmak kaydıyla değerlendirme ölçütleri
belirleyebilir.

Ücretlerde denklik ilkesi, mali haklar yönüyle kamu personeline benzer bir rejim uygulanması anlamına gelir. Çalışma barışının korunması ve personel motivasyonu açısından aynı statüye tabi kamu personeli için kurumları farklı olsa bile denk uygulama yapılması asıldır. Kamu kuruluşlarında çalışmakta olan bütün görevlilere mali haklar açısından benzer bir rejimin uygulanmasına çalışılmıştır.