MEMUR HUKUKU

Türkiye’de Devlet memurları açısından görev mahallinde ikamet etme mecburiyeti bulunmamaktadır. 2011 yılında gerçekleştirilen değişiklik sonrasında memurun ikamet ettiği ilin sınırlarını izinsiz terketmesi DMK’da disiplin yaptırımını gerektiren bir fiil olarak da yer almamaktadır.

Kolektif siyasal hakların en önemlileri olan sendika, toplu sözleşme ve grev hakları, çalışma koşullarının düzeltilmesi, adil ücret, sosyal güvenlik vb. somut kazanımların elde edilmesindeki temel araçlar olmuşlardır.

Örgütlenme hakkına karşı çıkanlar genelde benzeri görüşleri ileri sürmüşlerdir. Bunları kısaca belirtecek olursak; a-Memur, devlet tüzel kişiliğini temsil eder. Memurların örgütlenme hakkına dayanarak kamu otoritesi karşısına dikilmeleri, bir bakıma devletin kendi kendisinin karşısına dikilmesi gibi bir sonuç doğurur. b-Memuriyet mesleğinin temelinde hiyerarşi ilişkisi vardır. Örgütlenme hakkının kabul edildiği bir düzende memur, bir kamu görevlisi olarak yapmaktan çekindiği hareketleri, memur örgütünün bir üyesi olarak yapmak olanağı bulur. c- Devlet memurları, genel yararı temsil eder. Memur sendikaları ise özel yararın peşinde olup her iki yarar çoğu kez birbiriyle çelişebilir. d-Bir diğer gerekçe de, memurların zaten işçilere oranla ayrıcalıklı bir konumda oldukları iddiasıdır.

Kamu görevlileri sendikası: Kamu görevlilerinin ortak ekonomik, sosyal ve mesleki hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar.

Ülkemizde kamu görevlilerinin kurabilecekleri Sendikalar hâlen 11 hizmet kolunda toplanmıştır. Hizmet kolları:
1. Büro, bankacılık ve sigortacılık hizmetleri,
2. Eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri,
3. Sağlık ve sosyal hizmetler,
4. Yerel yönetim hizmetleri,
5. Basın, yayın ve iletişim hizmetleri,
6. Kültür ve sanat hizmetleri,
7. Bayındırlık, inşaat ve köy hizmetleri,
8. Ulaştırma hizmetleri,
9. Tarım ve ormancılık hizmetleri,
10. Enerji, sanayi ve madencilik hizmetleri,
11. Diyanet ve vakıf hizmetleridir (4688 s. Kanun md. 5).

Önemle belirtelim ki, 2010 Eylül ayında yapılan düzenleme ile memur sendikalarına ilişkin önemli düzenlemeler getirilmiştir

Grev: Toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması durumunda, işçilerin topluca çalışmayarak iş yerinde faaliyeti durdurmak veya işin niteliğine göre önemli ölçüde aksatmak amacı ile aralarında anlaşarak ya da bir kuruluşun aynı amaçla çalışmamaları için verdiği karara uyarak işi bırakmalarıdır.

Bazı ülkelerin mevzuatında memurların grev yapması açıkca yasaklanmıştır. Örneğin, A.B.D. (federal hizmetler), Bangladeş, Bahreyn, Bolivya, Brundi, Çad, Ekvator, Fas, Filipinler, Hindistan, Honduras, Japonya, Kolombiya, Kuveyt, Liberya, Lübnan, Madagaskar, Nikaragua, Paraguay, Suriye, Şili, Uruguay. İsviçre’ de de federal düzeyde çalışan memurlara grev hakkı tanınmamıştır. Alman hukukunda da memurun grev yapması yasaklanmakta; grev, memuriyet mesleğinin temel ilkelerine, özellikle görevin ifası ve sadakat yükümlülüğüne aykırılık olarak nitelendirilmektedir.

Siyasal iktidarın kullanılmasına ve yönetsel işlevlerin yerine getirilmesine katılmayı sağlayan haklar “siyasal haklar” olarak adlandırılmaktadır.

Siyasi Partiler Kanunu md. 11/2a: Hakimler ve savcılar, Sayıştay dahil yüksek yargı organları mensupları, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri, yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliğini taşımayan diğer kamu görevlileri, Silahlı Kuvvetler mensupları ile yükseköğretim öncesi öğrencileri siyasi partilere üye olamaz.
Siyasi Partiler Kanunu md. 11/4: Yükseköğretim elemanları, yasaklamanın dışındadır. Bunlar hakkında Yükseköğretim Kanunu uygulanır.

İlk dörtt şıkta yer alan maddeler yürürlükten kalkan uygulamalardır. Doğru cevap E' dir.

Ülkemizde kamu görevlilerinin kurabilecekleri Sendikalar hâlen 11 hizmet kolunda toplanmıştır. Bunlar içerisinde  Afet koordinasyon hizmetleri yer almaz. Doğru cevap E' dir.

1982 Anayasası ilk şeklinde (madde51), sendika kurma hakkını işçilere ve işverenlere tanımıştır. Doğru cevap C' dir.

Toplu sözleşme; kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarını düzenleyen mevcut mevzuat hükümleri dikkate alınarak kamu görevlilerine uygulanacak katsayı ve göstergeler, aylık ve ücretler, her türlü zam ve tazminatlar, ek ödeme, toplu
sözleşme ikramiyesi, fazla çalışma ücreti, harcırah, ikramiye, doğum, ölüm ve aile yardımı ödenekleri, cenaze giderleri, yiyecek ve giyecek yardımları ve diğer mali ve sosyal hakları kapsar. doğru cevap E' dir.

Kamu Görevlileri Hakem Kurulu 11 üyeden oluşur. Doğru cevap D' dir.

Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde çalışan kamu görevlileri, hakimler

ve belediye başkanları  sendika kuramaz ve üye olamazlar . Doğru Cevap B' dir.

Bazı ülkelerin mevzuatında memurların grev yapması açıkca yasaklanmıştır. A.B.D. (federal hizmetler), Bangladeş, Bahreyn, Bolivya, Brundi, Çad, Ekvator, Fas, Filipinler, Hindistan, Honduras, Japonya, Kolombiya, Kuveyt, Liberya,
Lübnan, Madagaskar, Nikaragua, Paraguay, Suriye, Şili, Uruguay. İsviçre’ de de federal düzeyde çalışan memurlara grev hakkı tanınmamıştır. Alman hukukunda
da memurun grev yapması yasaklanmaktadır. Doğru cevap C' dir.

Siyasi haklar ve ödevlerde birey, politik iktidarın kullanılmasına katılmak için bir takım haklar ve özgürlükler edinmektedir. Buna “katılma hakları” ya da “aktif statü hakları”denir. Doğru cevap A' dır.

Seçkinci demokrasi kuramı”nın yaklaşımı farklı olup, bu kurama göre, vatandaşların siyasal yaşamla ilişkisi seçimlerle sınırlandırılmaktadır. Doğru cevap B' dir.

Yükseköğretim kurumlarının öğrencileri,siyasi partilere üye olabilirler. Doğru cevap D' dir.