MEMUR HUKUKU

Hukukun genel ilkelerinden olan ve anayasal güvence altında bulunan eşitlik ilkesi gereğince, aynı hukuki durumda olanlara aynı hukuki muamele yapılır. Kanun’da sayılmış bulunan genel ve özel koşullar eşitlik ilkesinin ihlali anlamına gelmemektedir.

Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir (TCK m. 22/2). Bu anlamda taksirle işlenen suçlar 2670 s. Kanun’dan sonra memuriyete engel sayılmamıştır. Süresi ne olursa olsun işlenen taksirli bir suçtan mahkumiyet memuriyete engel olmayacaktır.

Bir meslek veya sanat okulunu bitirenler, en az on beş yaşını doldurmuş olmak ve Medeni Kanun’un 12. maddesine göre, kazai rüşt kararı almak şartı ile devlet memuru olabilirler (DMK md.40/2).

Çifte vatandaşlık sahibi olmak, on beş yaşını doldurup kazai rüşt kararı almak ve askerliğini erteletmiş olmak memuriyete engel değildir.

Memuriyete girişteki olumsuz koşullarından birisi de kamu haklarından yasaklı olmamaktır (DMK md.48/A-4). Kamu hakları kısıtlanmış kimsenin devlet memuru olması mümkün değildir.

Aday olarak atanmış devlet memurunun adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan çok olamaz ve bu süre içersinde aday memurun başka kurumlara nakli yapılamaz (DMK md.54). Adayların yetiştirilmesine gelince; aday olarak atanan memurların önce bütün memurların ortak vasıfları ile ilgili temel eğitime, bilahare sınıfları ile ilgili hazırlayıcı eğitime ve staja tabi tutulmaları ve Devlet memuru olarak atanabilmeleri için başarılı olmaları şarttır. Temel eğitim en az 10 gün, en çok 2 ay olabilir.

Adaylık süresi içinde aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış olanların disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile ilişikleri kesilir. İlişikleri kesilenler ilgili kurumlarca derhâl Devlet Personel Başkanlığına bildirilir.” hükmü yer almaktadır. (DMK md. 57/1).

İstisnai memurluk, Devlet Memurları Kanunu’nun atama, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesine ilişkin düzenlemeleri dışında, derece aylığı ile atama yapılabilen memurluklardır. Bunlar DMK md. 59’da tek tek sayılmıştır.

İlk defa veya yeniden ya da yer değiştirme suretiyle; a) Aynı yerdeki görevlere atananlar atama emirlerinin kendilerine tebliğ gününü, b) Başka yerdeki görevlere atananlar, atama emirlerinin kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde o yere hareket ederek belli yol süresini izleyen iş günü içinde işe başlamak zorundadırlar.

Bir göreve ilk defa veya yeniden atananlardan belge ile ispatı mümkün zorlayıcı sebepler olmaksızın 62. maddedeki süre içinde işe başlamayanların atanmaları iptal edilir ve bunlar 1 yıl süreyle devlet memuru olarak istihdam edilemezler.

Aşağıdaki memurluklar istisnai memurluk kapsamındadır:
• Cumhurbaşkanlığı ile Türkiye Büyük Millet Meclisinin memurlukları,
• Bakan Yardımcılıkları,
• Savunma Sanayii Müsteşarlığına ait Müsteşar, Müsteşar Yardımcısı, I. Hukuk Müşaviri,
Daire Başkanı ve Müşavir Avukat kadroları,
• Toplu Konut İdaresi Başkanlığına ait Başkan, Başkan Yardımcısı, Hukuk Müşaviri, Daire Başkanı, Uzman, Uzman Yardımcısı, Müşavir Avukat ve Şube Müdürleri,
• Milli İstihbarat Teşkilatı memurlukları,
• Valilikler, Büyükelçilikler, Elçilikler

Adaylık devresi içinde eğitimde başarılı olan adaylar disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile onay tarihinden geçerli olmak üzere asli memurluğa atanırlar. Asli memurluğa atama bir atama türüdür, aday memurluk değil.

Memurların kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden geçici olarak ayrılmaları hâlinde yerlerine kurum içinden veya diğer kurumlardan veya açıktan vekil atanabilir. Bir görevin memurlar eliyle vekaleten yürütülmesi hâlinde aylıksız vekalet asıldır.

Eşitlik İlkesi: Memurluğa girişte, bireyler arasında görevin gerektirdiği niteliklerin dışında bir ayırım yapılmayarak aynı hukuki durumda olanlara aynı hukuki muamelenin yapılmasıdır. Doğru cevap B'dir.

Devlet memurluğuna alınacaklarda aranacak genel ve özel şartlar ise Devlet Memurları Kanunun 48. maddesinde düzenlenmiştir. Doğru cevap D'dir.

Taksir: Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir. Taksirli bir suçtan dolayı mahkum olmak, memuriyete girişe engel değildir. Doğru cevap A'dır.

Genel olarak 18 yaşını tamamlayanlar Devlet memuru olabilirler. Doğru cevap E'dir.

Devlet Memurları Kanunu’nun yürürlüğe girdiği dönemde genel olarak ortaokul mezunu olmak ancak istekli bulunmadığı takdirde ilkokul mezunu olmak koşulu getirilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Serbestlik İlkesi
Memur olma, kişinin isteğine bağlıdır. Serbestlik ilkesi
gereği hiç kimse, isteği dışında memur yapılamaz; memur
olmaya zorlanamaz. Cevap B

Hukukun genel ilkelerinden olan ve anayasal güvence altında bulunan bu ilke gereğince, aynı hukuki durumda olanlara
aynı hukuki muamele yapılır. Kanun’da sayılmış bulunan genel
ve özel koşullar eşitlik ilkesinin ihlali anlamına gelmemektedir.
Bunlar hizmetin iyi bir biçimde yürütülmesi için konulmuş bulunan yetenek koşullarıdır. Ancak, özel şartlar konulurken bu
şartların gerçekten hizmetin ve işin icabı olmasına dikkat edilmelidir. Aksi hâlde kamu hizmetine girişin temel esaslarından
olan eşitlik ve genellik ilkeleri ihlal edilmiş olur. Cevap A

Memuriyete giriş, Anayasa md.70/2’de yer alan
kamu hizmetlerine girme hakkının bir alt türünü
oluşturur. Cevap A

Kanunun belli bir durumda belli bir kararı almayı idareye emretmesi; idarenin
yetkiyi kullanıp kullanmamak konusunda takdir hakkının olmaması durumunda
bağlı yetki söz konusudur. Cevap B

Kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya
daha fazla süreyle hapis cezasına mahkûm
olan,
b. Affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine
karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp,
rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik,
güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye
fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından
mahkûm olan kimseler memur olamazlar. Cevap A